Friday 2 August 2019



CHYOI PRA AI CHYUM LAIKA A GA MAKOI NI


 Chyum Laika hpe hti ai shaloi, ndai zawn re ai ga ni a shingdu kaw lachyum ni makoi da ai hpe kau chyen sha pyi hka ja la lu u ga yaw shada let loi sha mi hpe ka mara da ai re law.

Ahkang aya:                      -Up hkang ai ni.
Aja shingkyit:                    -Sumsing lamu a mungdan gaw de ai (Rev.1:13)
Aja:                                     -Dinghta hte seng ai (Mtt 10:9)
Apu pu ai dawhkrawng:  -Mungkan nnan (after earth) hpe tsun ai. Awng sharawng                                                               galaw ai.
Apu pu:                              -Shawa de shadan shadawng dat ai (Hebre 9:4)
Aw law ai:                          -Madi shadaw ai (Mtt 11:19).

Bai nam kasha:                 -K.K hte seng ai. Ladu hkrum ai Sagu la nlu yang mai lang ai.
Baw:                                   -Rank hpe tsun ai. Baw 7, rung 10 (Rev.12:3;13:1;17:3,7),                                                                 Hkristan ni gaw baw 1 hta re (Ehpesu 4:5). Gumlau wa gaw                                                           baw 7 hte bung ai rank lu ai.
Bum na lwi hkrat wa ai hka:-Matsun maroi mungga hpe tsun mayu ai.
Bum:                                  -Karai daw ni nga ai shara/ hte seng ai, Sumsing arawng                                                                   sadang
Bye mi:                              -Myu sha hpe tsun ai.
Byeng-ya:                          -Karai Kasang hta nga ai atsam (Shingran 13:18)
Byet:                                  -Shinggyim masha

Chya ai:                             -Arawng aya jaw ai, mara ai, Hkawhkam ni hkinjawng ni hpe                                                          arawng aya mara ai ten galaw ai/ nam man chya ai.
Chyaloi nhkoi:                   -Aten ladaw hpe tsun ai. Grai lai mat wa sai ahkying ladaw.
Chyaw jahkyeng ai:          -Sumsing a lahta de na hte seng ai dusat sagu.
Chye chyang ai:                - Yubak mara koi kau ai (Yoba 28:28).
Chyeju dum:                     -Ginru ginsa lai kabu gara ai.
Chyeju:                              -Hkristan ni hpe tsun ai.
Chyinghka makau:           -Mungga nbyin ai.
Chyinghka:                        -Mungga nga ai.
Chyoipra ai nta:                -Ga shaka sumpu. 9:4
Chyoipra ai wenyi:           -Hkristan ni hpe jaw da ai wenyi re. O.T hte Shingran Laika                                                kaw nlawm ai.
Chyoipra ai:                       -O.T hta nmu shangun ai. N.T hta sha wa mu lu ai. Dai gaw                                                             hkinjawng amu bungli langai mi rai nga ai. Arun hte seng ai                                               Jawjau hte matut nga ai. Shingran laika hta mung nlawm sai.
Chyu nhka ai Sagu kasha hkungga:-After Earth. Htawm hpang prat hpe tsun ai.

Daw hkrawng:                  - Moshe, Arun, Dawi, Yesu lang nna,                                                                                                       J.W ni lisu su yang lang ai. (K.K jaw da ai hpung shingkang                                                              daru magam ahkang Hebre 9:4).
Daw jau ai:                        - K.K hpang maga de bai wa na ni galaw ai amu. Hkinjawng a                                                             lit, dai hkinjawng gaw Yesu Hkristu. Hkristu galaw ai amu                                               gaw dawjau ai amu re.
Ding sen:                           -Sumsing na Wenyi (Mtt 10:9).
Dinghpring ai:                   -Sumsing DNA rawng ai ni, num nnan tai wa na ni, Hkristu                                                               tsun ai hpe kam sham wa na ni. Hkristan, kashu kasha, nli                                               kaja ni hpe tsun ai.
Dinghta ga:                        -Nbung nga ai npu ndai mungkan hpe tsun ai.
Dingsa:                               -Mungkan na arung arai ni hte seng ai.
Du aya:                              -Ali ama ni lu la na.
Dumhpung hkungga:       -Karai wa hpe pawt bu shangun ai hkungga ru jaw ai, myi hte                                                          mu lu ai shara, hpara ni hpe jaw ai kumhpaw (Ezekela                                                                       20:28).
Dumsu kasha:                   -Sinpraw hkran (gumlau up ai kata) e nga ai                                                                                         Yehowa hte seng ai, Yehowa sha ai.Yehowa a mungga.
Dumsu upra:                     -Chyoipra ai Chyum Laika kaw, amu garai n shangun ai                                                                    Yehowa hte seng ai ni hpe tsun ai. (1 Samuela 6:7). Matse                                                              du na ladaw langa hta Yehowa a amu galaw na ni.
Dut kau ai:                         -Nta hte tsan mat ai hpe tsun ai, ndai kaw tsun ai nta gaw                                               sumsing re.

Edin hpun ma hkra:         -Ndai dinghta ga nbung nga ai lawu de asak hkrung nna nga                                               ai ni mahkra hpe tsun ai.
Edin/ Yeruslem:               -Dinghta ga mahkra hpe tsun ai.
Edin:                                   -Gumlau hkra kau ai hpang tsun ai mung rai na, mi na mying                                                            rai yang rai na.

Ga Shaka Ningnan:          -Nli kaja hpe shaw la ai sai shadip a tara.                                                                                              Chyoipra lu na matu hka hta na pru nna muk hte tsabyi lu                                                              sha ai hkrang madun ra ai. Num nnan ngu ai re.
Ga dachyawk:                   -Ndai dinghta ga nbung nga ai shara ting hpe tsun ai.
Ga hpaw:                           -Ga dingsa shaga ai/ mi na ga shaga ai.
Gai da jan:                         -Digit 4, Earth hpe tsun ai. Elia tsun ai, masha hpe bau jang                                                               nang mung sak hkrung na re, nga ai.
Ga madat da ai:                -Si lam byin yang she grin lu ai lam gun sa ai hpe galaw ai.
Ga nhpu:                            -Matsan mayan byin shangun ai ( Gen 28:14). Wu kau sai.
Ga shagawp:                      -Mungkan ga/ginru ginsa kaw 4-2-5 ni chye na ai ga.
Ga shaka Dingsa:              -Kasha alat hpe shaw ai (Egutu). Kasha alat a sai nhkaw                                                                    shangun ai. La sha hte seng ai ni yawng hpe sat kau ai.                                                                    Kinla pu lang ai Pru 12:22).
Ga shaka lungpa yan:      -Hebre 9:4 Gumlau hkra ai majaw hten mat ai Mt 13:33, hten                                                         mat ai hpe bai shadip la na hpe tsun ai.
Ga shaka:                          -Hten mat ai hpe bai gram na masing. Shawng na ga shaka                                               ngu ai (sai shadip) hta ra nrawng ai teng yang gaw hpang na                                                           ga shaka hpe tam na lam nnga sai. (Sai ga shaka langai hte                                              sha nngut ai lam re).
Ga shaka:                          -Mi na asak bai lu la na hte seng ai. Hebre 9:7,8; 8:13;9:9
Ga yun:                             -Gumlau nnga ai, original prat, gumlau nhkra shi yang na                                               hkum hkrang.
Gan garai nmara ai:         -Amu garai n shangun ai.
Gawn ai:                            -Ginru ginsa gara hku byin wa ai ,wora wa a lam tsun jang                                               lang ai.
Gawng shingma:              -Masha, ali ama, kasa ni hta nga ai.
Gawng shingyan:             -Shinggyim masha hta nga ai.
Gawng:                              -Yesu hta nga ai atsam ningja (htauchyi) tsadan hpe gap ai.
Ginding aga                       -Nta ngu mung tsun ai (Univers hpe tsun ai)
Goliat:                                -Moi de sumsing na re. (Sumsing daw na mu galaw na yu sa                                                             ai re lam bu hpun da ai hpe yu nna chye lu ai. E.g Dawng 6 e                                                           lahkam mi, Magri). Hpri joi kru- mungkan ga de yu na                                               ahkang lu ai wa.
Gumhpraw dingsen:        -Wenyi grung ai Mtt 10:9
Gumhpraw:                      -Sumsing hte seng ai arawng (Mtt 10:9); Chyinghka sin ai                                                Lewi masha ni (2Chronicle 34:9)
Gumle gumlau:                 -Masu magaw manawn masham (2 Samu 22:18).
Gumra tsit:                       -Si du jawn ai, lamu ga htam 4 na htam mi up na ahkang lu ai.
Gumring gumrat ai:         -Gen 28:14
Gup daru:                          -Hpilisti Goliat gup ai (1Samu 17:5).
Gup du:                             -Shawlu gup ai (1Samu 17:38).

Hka dun:                           -Hpara hpe shadip kau ai 1Samu 5:4-5 (chyinghka hka dun).
Hka htung:                        -Mungkan ga na asak hte seng ai hpe tsun ai.
Hka kaba:                          -Gumlau wa e shamyit (2 Samu 22:16-17).
Hka nan:                            -Sumsing lamu a mungdan/ Yeruslem/Sholamon nta/ gumlau                                                          wa tsing gat ai shara.
Hka ru hkaw ai:                -Gumlau wa a man hta Yehowa hpe shut kau saga ai ngu yin                                                           la ai hpe masat masa galaw ai. (1 Samu 7:1-5).
Hka:                                   -Gumlau wa nga ai shara, gumlau wa a mungga hpring ing ai.
Hkachyi:                            - Prov.1:9 Ginru ginsa ga (sinpraw de sha nga ai), Sai dawng-                                              Esaia 40:19 Matsun maroi ga. Lachyum:-Mtt 13:45.                                              Chyoipra ai arai, (Hkristan hpe tsun ai).
Hkai ai:                              -Sumsing lawu daw ginru ginsa sa pra ai Ali ama ni lang ai.
Hkau lan mam:                 -Sinpraw ga a gawng malai.
Hkawhkam hkaw seng:   - Gen 35:11
Hkerubim:                        -Ga shaka sumpu sin ai lamu kasa yawng. (Hkerub N.N 3:24).                                               (Gumlau mat wa ai Hkerubim mung nga ai).
Hkin jawng ban:               -Hkristan hkrang la ai, (nam man chya ai, K.K lata la ai).                                               Gara hku galaw yang gara hku byin ai, Kabu Gara Shiga.                                               Yehowa a nsen nna lu ai. Ga Shaka Sumpu hpe tinang nga ai                                                           de bai shaga ai, K.K hpe shaga ai prat.
Hkinjawng agyi:               -Yesu Hkristu hpe jaw da ai rank. Dai rank gaw hkum hkrang                                                           hpe jasan yu na matu jaw ai rank re. Sai shadip gaw sai hpe                                               hkye nna Hkinjawng aya (agyi) gaw hkum hkrang hpe jep                                               ai, jasan shapra ai re. Malhkizedek gaw Hkinjawng kaba re                                                             ai. Hkinjawng gaw hkum hkrang hpe mai la nmai la hpe                                                                   dawdan ya ai. Juh ni shaw dan ai hkum hkrang ni hpe bai jep                                                         ya na ahkang lu ai. Lama ma tinang hte seng ai dang da                                                                   nna jaw ya ra ai. Daw jau ai amu gun ai. Hebre 9:11,12
Hkinjawng:                        -Nanman chya hkam ai wa, (myihtoi gaw-namman jaw ai).
Hkra lata;                          -Sumsing na shaman ga du ai.
Hkra maga:                       -Gumlau wa a mungga ing hpring ai.
Hkrawn taw ai:                 -Matsaw ningtsa ni hte mu galaw ai.
Hkristu                              -Shawng npawt na wa Ningsa hpe nnan hku lang                                               ai ga.
Hkristu Yesu hta:            -Hkristan tai ai ni hpe tsun ai.
Hkristu hta;                      -Ali ama ni hpe tsun ai.
Hkristu sai:                       -Gumlau npu na shalawt ai. Kadai ni hpe shalawt a ta?                                                                       Yawhan 21:11 hta Nga 153 hte wa shingdaw da ai. Nga 153                                                           gaw; 1. Sumsing lamu a mungdan hpe bai hkye la ai; 2. Juu                                               ni ngu ai hpara npu kaw na ni mung, gumlau npu kaw na                                                       lawt ai; 3. Karai Kasang a kasha ni mung lawt pru wa ai.                                               Hkristu a sai gaw, Hkristan ngu ai kam sham ai                                                                                 shinggyim masha ni sha lawt ai nre. Myi hte nmu lu ai kaga                                                           gumlau wa a npu de du mat ai ni yawng hpe shalawt ai.
Hkristu:                            -Ga madat gun ai wa (Hebre 9:17). Sumsing na gun sa ai lit.
Hkristu:                            -Sai hpe tsun ai. Shi sai hte shi jasan jaseng la ai (Yh 10:17,                                              18). Shi a matu/ kaga a matu mung re. Hkinjawng ni gaw                                               kasi sha madun ai. Ga kabye kau sai majaw re ai.
Hkum pup:                       -Kaw si chyaren ai (mungkan ga e nlu lu nlu sha ai (1Samuel                                                             2:8)
Hkungri                            -Lamu ga
Hkyeng tsawm:               -Sumsing
Horeb Bum:                     -Taraj 9:8 Dinghpring/tengman lam hte nseng ai.
Hpaga rai:                        -Karai wa a DNA sai, Tsing ni nli kaja kaw na asak hkrung na                                               matu la ai sai, ginru ginsa ga.
Hpaga wa:                        -Hkristu, numsha hpe sa shaw ai wa. Sumsing lamu a                                                                        mungdan.
Hpaga:                              -Nli kaja ni, numsha (ga ningtsa na daru magam rawng ai ni,                                                            mi na kasha ahkaw ahkang bai lu na ni-Rev 18:23).
Hpaji byeng-ya:              -Ntsa na matsun hpe lu la ai. Madu hpe hkrit hkungga chye ai                                                         (Yoba 28:28; 1Samu 18:27 Shawlu hpyi ai latsa, Dawi jaw ai                                                            2 tsa_Yesu a deng mi hte deng lahkawng, pai shabyi bye ya                                                           yang hkra shabyi ja ya, Ginru ginsa kaw nga nna machyi                                             yang-Sumsing kaw na ni mung machyi ai hpe madun ai.
Hpaji rawng ai:                -Gumlau wa zawn manawn masham chye ai (Prov 14:1; Rev                                             17:8; Gen 3:6; Mtt 2:1)
Hpaji:                                -Gumlau wa a atsam (Gen 3:1; 27:35)
Hpang na ga madat:       -Sai hkaw ra na lam gun sa ai. Sai shadip.
Hpu ja:                             -La wa kadai re ai hpe masat nna jaw ai mahkra. 5 hpe dang                                             ai ni re ngu ai masat masa re.
Hpu lat aya:                     -Hkum hkrang hpe tsun ai.
Hpun katsing:                 -Asak mai lu la ai aten ladaw (Luk 23:31; Agyi 9:8)
Hpun:                               -Asak (hpun nnga yang asak nmai hkrung ai).
Htaw ra:                           -Ntsa de tsun mayu ai.
Htik ai:                             -Sumsing daw hpe gawn na rai jang tsun ai.
Hting pa:                          -Sumsing lamu a mungdan de shang ai hpe tsun ai. Mtt 10:10
Htingbu:                           -
Htingnu                            -Dinghta ga, Sumsing lamu a mungdan

Israela kaw na dam mat: -Shayi sha (hkristan) dam mat ai sagu mung tsun ai. Mtt 10.
Israela:                             -Kasha alat, Shadang sha, ga makoi re. (shayi sha nre, la sha                                                           mung nre).

Ja gawm lu ai:                 -Gumlau yan sex kanawn ai, n yun bu ai.
Ja pyen din:                     -Nawku hpung sanit hpe tsun ai (Rev.1:13)
Ja sup ai:                          -Gumlau sat ngut, tsing nat ngut ai ladaw langa hpe tsun ai.                                                             Hebre 9:4
Jahpu:                              -Amu galaw ai hta sharung shakau ai hpe tsun ai.Mtt 10:8
Jan du ai:                         -Kabu Gara Shiga htum ai/ hkye la lam amu hkring sai.
Ju hpun:                          -Gumlau wa, 2Samu 23:6-7; Hpun ni a Hkawhkam (Taraagyi                                                          9:14, 15) asak hpe madu lu ai wa.
Juu                                   -Madu daju ni, ntsa de na ni (Ju manau dum ai J.W ni).
Jum:                                -Ga shaka hpe tsun ai.

K.K gaw myit mada shara:-Mi na shara kaw bai wa nga lu na, Hkristu hpe dat                                                                     ya ai hta, dai Sali wunli hpe bai dagraw la lu na (Kolo1:3)
Kabat bun ai:                 -Egutu na pru yang (kinla pu nhtan) hte sai kabat (Pru 12:22)
Kabu gara shiga:           -Nyip nywi mat sai sali wunli hpe bai shabran la ai (kolose                                                                2:6-7) 2. Hkristu a hkang ai tara.
Kadit pa e:                     -Hpara ni paw pru ai kaw nga ai.
Kadit:                             -Hpara ni / hte seng ai ni yawng hpe sat ai shara. Asak nnga ai                                                         shara.
Kaji htum:                     -Benjamin amyu (hkristan tai wa na ni) ni.
Kang ka ai ni:               -Hpara ni a lapran sadi maja nna nga ai ni.
Kasa ni:                         -Ali ama ni hpe tsun ai.
Kasha aya:                   -Sai shadip.
Kasha shingtai:            -Yawng (12) a gawng malai hku langai sha du sa ai.
Kumba:                         -Asak lu ai (Mtt27:29; 48) Matsun Maroi, Hpan wa ningsang                                                           a shadai lup ai kaw na tu wa ai.
Kumhpa:                      -Myihtoi kaw sa yang jaw ai (kasi kanan 1Samu 9:7-8).
Kumhpaw kumhpa:    -Ra nrawng ai, Kasha alat hkye yang lang ai (Hebre 9:9).
Kumhpaw:                   -Hkinjawng kaw sa yang jaw ai. (kasi kanan)
Kyep din:                      -Shada hkungga la ra hkat ai (Hkristan hte nseng ai-Sape ni                                         hpe nlang shangun ai. Mtt 10:10). Ngai gaw Karai Kasang a                                                           masha wa rai nngai ngu Sape ni hpe ntsun shangun ai.  

La garai nchye ai:        -Dinghku nde shi ai. Madu nlu shi ai.
La sha:                          -Masha -gumlau wa a kasha, Karai wa sat ai
Laban:                          -Simsa laban (Gumlau nnga ai hpe tsun ai); Chyoipra laban                                          (ali ama ni hpe zing da ai gumlau wa hpe manga kau lu ai                                                                ladaw langa hpe tsun ai.
Lagaw shin ai:             -Mungkan ga na ginru ginsa arawn alai nlang na matu.
Lahtin:                         -Asak-(lapu achye ai lahtin-asak gyam ai gumlau n.n 3:15).
Laika-Ga kaw mahkret ai : -Digit 2 up ai mungkan ga kaw hkye hkrang la ai amu galaw                                         sana, num nnan hpe hkrang la ai magam bungli hpang sana                                         ndau ai.
Laika-Lung pa kaw ka ai:-Sumsing mungdan dingsa ngu ai, ginding aga ting hpe mu                                          galaw sana ngu ndau ai.
Laika-Magyi kaw ka ai:  -Matsaw ningtsang na Karai wa gaw Hkristu kaw sha magam                                                    bungli galaw sana, Magyi jum ai, shangun ai amu ma hkra                                                              hpe hkan galaw na hkam la shangun ai.
Laika:                           -Shadan shadawng ndau ai
Lakum hpun:              -Dum ai, tinang shut ai yubak mara hpe dum ai.
Lam makau e:            -Mungga hte nre ai Gen 35:19
Lam makau kaw:       -Sumsing nsa dawm kau hkrum ai (1Samu 17:51)
Lam nmaw:                -Sumsing staff ni a magam bungli. Kabu Gara Shiga hte                                         nseng ai hku hkawm sa ai. Nmaw lam gaw Kabu Gara shiga.
Lamu kasa hpe nawku:   -Nawku hkam ai lamu kasa ni nga taw ang ai. Hkum naw nga                                                     she tsun ai. (Kolose 2:18).
Lamu na kasi:            -Sumsing na dan dan pya dan ai
Lanem:                       -Myu sha hpe tsun mayu ai.
Laning mi hta lang mi:    -Kasha alat
Lapri:                                 -Hkin jawng ni K.K a magam gun ni shalawt la ai
Lata la ai:                          -Hkristan ni gaw lata la hkrum ai ni re (Yh 15:16,19).
Lata shin ai:                      -Sumsing hte nseng ai lam madun ai.
Law agrawp kau ai:         -Galaw na yi ngam tawng sai (1Samu .
Law htaw ai dumsu:        -Ndai prat magam gun ai.
Law ningnan:                   -Ban prat ningnan (1Samu
Lawze kanu:                     -Kinding aga hte seng ai sumsing wa ai hkrun lam.
Lawze:                              - Mungkan ga hte seng ai.

Le ra:                                 -Gatsan ga, jam jau ai shara.
Lebanon bum:                  -Sumsing
Lu let sha let:                   -Yawhan gaw hpa nlu nsha ai nga nna Nat kap ai ngu asawng                                               hkrum ai. Hkristu gaw sabyi hpe matsun maroi hku lu ai                                                     (Mtt 11:18-19)
Lu sha gam ai:                  -Sumsing hte matut mahkai ai lam di mat ai (1Samu 31:13;                                               Mtt 4:2).
Lung bra:                           -
Lung grawp:                     -Asak n madu lu ai shara (Agyi 20:47;21:13).
Lungdin manga:               -Sumsing na ahkang hte Matse a atsam rau gumlau hpe htim                                               (1Samu 17:40).
Lunghkrung:                    -Asak hpe madu ai Karai wa. (1Samuel 2:2;Pslm 40:2).
Lunghtawn:                      -Amu galaw ai Ali Ama ni hpe hkungga hku sat ai shara
Lup:                                   -Mungkan ga hpe tsun ai.

Ma lu:                                -Lamu npu up ai/ Rahkela. Rahkela (4) hpe K.K grai tsaw ra                                              ai majaw, Nga chyu hte lagat jahku lwi ai. 1 a sai rawng ai                                              Yosep hte Benjamin. Ndai kasha yan lawt na matu shingnan                                                           num Bela a kasha ni magam bungli galaw mat wa ra ai.
Madi wa daw:                   - Juu ni
Madun dan ai muk:         -Hebre 9:2 Gumlau wa tsing gat nna yubak kap mat ai ni                                                                  kasha aya bai lu ai hkum hpe tsun ai. Kabu gara shiga htum                                                           mat ai hpang na hkum hkrang ni hpe tsun ai. Kadai sha a ta?                                                         Dawi sha ai lam 1Samu 21:3-6  hta mu ai. Masha hpan mi                                                              naw ngam ai. Ndai madun da ai muk ngu ai hkum hkrang                                                               gaw original chyoipra chyalu re.
Magam bungli:                 -Rung hte seng ai, mungdan asuya lit. Hpung, shawa hte seng                                               ai amu (Kolose 3:17)
Magyeng hpun:                -Abraham nga ai shara (Mamre kaw tu ai)
Magyi shan:                      -Manawt hkungga, K.K a man de du ai hkungga/ mungkan ga                                                         na nrai mat sai.
Magyi:                               -Ningtsang hte matut ai shara, (Du ni hpe magyi jaw ai gaw,                                              ningtsang de matut ya na matu manawt hkungga hku jaw ai                                                          J.W htung tai sai).
Mai-aw (reed)                  -Hka kaw tu ai. Gumlau nga ai kaw tu ai, Ginru ginsa
Maigan amyu:                  -Htak mat ai amyu ni hpe tsun mayu ai. Sumsing kaw na                                                                 hprawng mat ai ni Roma 15:9-10
Maigan masha:                -Kaga Juu kaw na/ hpara naw ai ni hpe tsun ai.
Maihkaw:                          -Hebre 9:19 Mai aw hpe tsun mayu ai sha re. Gumlau wa lang                                              kau sai majaw bai ntsun lang mat ai mai-aw hpe bai tsun ai.                                                            Lang chyi hpe langhkyi (tara agyi laika) ngu bai lang chye                                              ai.

Majat:                               -Madu ai (shi nan re ai)
Makan bungli:                  -Yu maya masha ni yu nga tam lu tam sha, tinghkrai bungli.
Mam npaw bye mi:         -Dan la shu la ngut sai (1Samu 17:17).
Mam:                                -Ginnru ginsa
Man ai:                              -Tinang a ningmu langai sha hpe tsun ai (Kolose 2:18). Baw                                                             hpe tawn kau chye ai.
Mana muk sha ai:            -Myi na hkum hkrang hpe bai lu ai (Pru 16:15; Tara 8:3).
Manawt hkungga:           -Magyi, (Du ni hpe magyi jaw ai gaw, Matsaw Ningtsang hte                                                  nwoi hka hkra woi manawt na lachyum re).
Mang gang:                      -Gumlau ni kaw na hkrang bung bai hpyi ai shaloi, ahpye                                                                 alam byin nbyin hpe tsun ai (Mtt 10:8). Dai manggang hpe                                                             hkinjawng ni hparan ya lu ai. Sai hpe gaw Karai wa hparan                                                             ai. Hkristu mung lu ai majaw hkinjawng agyi mying lu ai.
Mangoi (nem):                 -Kraw kaw pyaw ai
Mangoi (tsaw):                -Yawnhkyen let madai ai (hkrap mangoi ai)
Marang:                            -Ntsa de na shangun dat ai, hkyehkrang la ai hte je yang ai                                             amu a matu (Pslm 68:9; Gen 7:4).
Mare:                                -Hten mat na jahpan kaw bang da ai, gumlau shabrang wa hpe                                                         gawng malai ai.
Mari la ai:                         -Nta de bai wa shangun ai. Gumhpraw njaw ra ai mari nna…
Masha amyu baw ni:      -Staff ni/ lahta na yu sa nna K.K a matu amu galaw ai ni.
Masha baw amyu ni:      - li kaja ni/ hpyen hpyen ai ni hpe mung tsun ai.
Masha hpe dun ga ai sumri: -Tsawra myit (Hosea 11:4).
Masha ni:                         -Shut hpyit nna yubak lu mat ai shinggyim masha yawng (ni)                                           tsing nlawm ai.
Masha:                             -Adam Mungga gun sa wa ai mahkrun
                                           Sumsing lahta daw na mungkan ga e amu galaw na yu sa ai.                                                            Karai daw na dat dat hkrum ai ni, Kasa, myihtoi ni, K.K.                                                                  lata hte galaw da ai Masha (Gen 2:7).
Masum bra re ai : -Karai Kasang a mying ningsang lang nna jahpoi ai.
Matse (YH 6:70)            -N gun ja Masha hpe sat ai hte ga rum ai 2 nga ai. Wa ngu ai                                            ga makoi, sumsing kaw na magam gun ni mungkan de yu sa                                            shangun ai kaw na bai nwa mat ai ni.
Matu kadoi ai:                -Ashan sharun kau ai.(4/2 ngu ai num, gumlau hpe nla na ngu                                           ai kumla).
Matu n kadoi ai:            -Sumsing na atsam nnga sai, Karai Kasang a amyu nrai mat                                              sai.
Mau mwi:                       -Anhte a lam tsun jang lang ai.
Maumwi hkai ai:           -Ginru ginsa yu hkrat wa ai ndai maga na lam tsun ai
Melhkizedek:                 -Hkinjawng kaba, tsaw htum ai K.K a hkinjawng wa,                                                                          dinggrin anga nga ai hkin jawng, ngwipyaw ai a hkawhkam                                          Salem (Hebre 7:1-3; N.N 14:18; Pslm 110:4).
Moi chyaloi nhkoi:        -Prat ladaw grai lai mat sai ten, grai lai mat wa sai prat                                           ladaw.
Moi na lapu:                   -Gumlau shang ai hpang tsun jang lang sai.
Moi:                                -Gumlau shang ngut sai hpang daw hpe tsun jang lang ai.
Mu shakrwi:                  -Yehowa hte seng ai hpe shayuk shanut ya ai mara a matu,                                            mara raw kumhpa. Htingrai ai 1Samuela .
Mu:                                 -Myihtoi hku, K.K lawm ai, Nat hku yu ai, jeyang daw dan ai                                          amu galaw ai. Garum ya ai.
Muk kabaw:                  -Ginru ginsa ni sha ai. Matsun maroi ni nsha ai.
Muk pa 2:                      -Kinding aga e sum kau sai lamu ga hpe bai lu la ai. Lu la                                           ging ai hpe bai lu la ai.
Muk pa:                          -Matsaw ningtsang na ni sha ai.
Muk tawng manga:      -Hkristu hku rai ra ai. (so)
Muk tawng shi:             -Sumsing kashu kasha hkrang la lu sai. (1Samu 17:17)
Muk tawng:                   -Mungkan ga na ni sha ai.
Muk yaw:                       -Sumsing shara / Sinna gawng malai.
Muk:                               -Hkum hkrang hpe tsun ai. (Hebre 9:2) Sumsing nna                                           mungkan hpe asak jahkrung ya ai (John 6:32, 33, 35)
Mung masha:                -Israela ni hpe tsun ai.
Mung sum tu:               -Sumsing hte seng ai nam-up, jahta ai, dup ai, gawn ai.
Mungga:                        -Nli (Luka 8:11), sumsing kata na dawdan da sai galaw na                                                                  bungli masing hpe ndau shana ai.
Mungkan daw:             -Gawn ai Ginru ginsa a hpang
Mungkan ga na chyoipra ai nta:-Gumlau nnga mat sai, Hkristu a sai hte hkye la ngut                                              sai mungkan ga hpe wa tsun mayu ai (Hebre 9:1)
Myi mu ai:                    -Ma hkra lu maram wa ai, Kabu Gara Shiga lu la ai.
Myi san ai:                   -Mi na original hte ending hpe mu mat ai.
Myihprap:                    -Karai wa a pala (2 Samu 22:15).
Myihtoi ban:                -Kasha alat shaw la ai, (nam man jaw ai, K.K lata la ai). Ga                                                               Shaka Sumpu nga ai de sa ai. (1Samu 7:1-5)
Myihtoi, chyoipra ai ni a asai dai mare kata e mu lu sai:    -bai hkrung sai.
Myit malai ai:              -Myit nnan bai lu ai. Myit madung bai dagraw la lu ai.
Myit shagyip ai:          -Wanglu wanglang nre ai (Kolose 2:18), alu ai, dazik hku                                                                   lang ai, (Myit shagyip-nsen tsaw-lam tam mat wa ai hpe tsun                                          mayu ai-ginru ginsa)

Na dabang tsan:          -Nchye na lu ai. Lachyum tsun dan na yak la ai (Hebre 5:11).
Na mung ntu:              -Shinggyim masha (tsing ni) hpe tsun ai DNA nrawng ai ni.
Na tu ai wa na la uga: -Shinggyim masha (nli kaja ni 1-2) Tsing a kashu kasha ni                                         kaw rawng nga ai ai Karai Kasang a DNA hpe tsun ai.
Na tu ninglen nna:      -Masha-staffs ni, mungkan myit a npu tang pyaw len ai ni.
Nam mali:                    - Pslm 68:7
Nam maling:                -
Nam man Chya ai:      -Hkawhkam ni hkinjawng ni hpe arawng aya dang yang.
Nam man ru jaw ai:    -Myihtoi ni Hkawhkam ni hpe arawng aya dang yang.
Nat matse:                   -Mungkan hpe up ai gum lau wa a tara
Nat:                               -Tsing ni, mungkan hpe madu ai wa, gumlau hpang hkan mat                                          ai sumsing na amu gun dingsa ni.
Naw ku sum:               -Hkum tsup re ai shara. After the earth,
Nawku htung hte seng ai arawn alai:-Hkristan ni hpe tsun ai,
Nawku nga ai Sum hpe gap magang ai:-Nra ai hpe tsan kau nna magam bungli                                                                   galaw wa sai.
Nawku sum:                -Gawk masum rawng ai (Hebre 9:2),
Nba grang:                   -Hebre 9:3/Mtt 27:51; Mk 15:38 Hkristu a sai shang hkyen ai.                                          Gumlau wa a sai hte Karai Kasang a kasha ni a sai hpe bai                                          garan ginhka la ai hpe nba grang ga ai nga ai. Nba grang n                                          ga dingsa Hkristu a sai garai ndu ai.
Nba:                              -Sai. K.K a kasha ni a sai hpe gumlau wa shanut kau ai, tsing                                           gat ai ni hpe tsun ai.
Nbung:                          -Gen 7:1 Hka hpungtun ni sim mat lu ai nbung.
Ndai prat:                     -Kasha alat hte Nli kaja hpe hkrang shaw ai ten ladaw
Ndan:                            -Gumlau wa lang ai laknak atsam
Nga:                              -Nga gaw Hkristan tai wa na ni a gawng malai re.
Nga chyu shage:          -Hkanan du sai (1Samu 17:17)
Nga jahkraw:               -Sumsing kaw lang ai masat, mara nlu ai. J.W ni Nat jaw jau                                        yang, gai tsu ngu ai nga jahkraw lang ra ai.
Nga katsing:                -Mungkan ga kaw lang ai masat (mara lu ai shara)
Ngwi pyaw ai:             -Hkye hkrang la ai.
Ngwi pyaw:                 -Kasa ni/ ali ama ni hpe tsun ai.
Nhpu:                          -Matsan mayan byin ai (1samuel 2:8; Gen 28:14)
Ningrim rim:              -Majan hpang na.
Ningsa:                        -Ga shaka hte seng nna, shawng na hpe shangut kau sai.
Nli kaja:                       -Kashu kasha K.K a Matu mara ni (Hkristan) mungkan a                                         tara-mungkan hpe up na ap da ai wa a tara (gumlau wa) a                                         npu e nyip nywi mat sai ni. (Kolose 2:20). Tara a npu e nga                                             ai (masha) ni hkan ai hkum sha, hkum jum ngu ai tara hte                                            gaw hkum nga manit, Hkristu mung si ai kaw na hkrung ai                                         de du ai gaw, nanhte mung hkristu hte hkrung wa na hpe ra                                         ai.
Nlung:                          -Karai, Karai a masha (Gen 49:24)
Nmaw lam:                 -Kabu Gara Shiga.
Nrung:                         -Rank (1samuel 2:1), Hkye hkrang la ai wa (Luka 1:75; Pslm                                         18:2)
Nshu nsha:                  -Hkristan ni
Nta:                              -Gumlau wa a nga shara hpe tsun ai (Prov 14:1; Rev 17:8)
Ntawng nhtu:             -Mungga gun ai.
Ntsa palawng ahtawk:  -Hkristu a hpung shingkang 
Numsha:                     -Tsing a sai hte n kanawn ga ai
                                        Numsha (hkristu tsun jang- after the earth) Nli kaja ni
Numsha hte awu asin nrai yu ai:     -Hpara nnaw yu ai. Shingran 14:4
Nyip mat ai Sali wunli: -Israela amyu matu langai mi (Ben-jamin) htum mat ai hpe                                         tsun ai. Hkristan tai nna bai wa na ahkang lu ai ni hpe Sali                                         wunli bai bran ai ngu tsun ai. (Pslm 68:9, Agyi 21:3).

Pahke:                         -Bumga de dum ai. Amyu sha hpang de shadum jahprang na                                       dum ai, sumsing na nsen re ai.
Pahtau:                       -Shamyit shaza na (Mare) de dum ai, padang dip yang dum ai.
Palawng lahkawng:   -Kabu Gara Shiga a hpang du wa na ban prat langai naw nga                                        ai lam re. Mtt 10:10.
Palawng:                     -Sumsing na makawp maga lam jaw da ai. Mtt 10:10 gaw                                        sumsing na makawp maga lam gun da ai hku hkum galaw,                                        ngu ai re. (San seng ai palawng hte chyoipra ai palawng 2                                        nga ai, Hkrsitu jahpun ya ai hte mari nna hpun ra ai ni) ngu                                        ai re.
Poi:                              -Hkristan ni galaw na ahkang njaw da ai. Ali ama ni galaw                                          nna Hkristan ni gara hku pru wa na hpe hkrang shala ai re                                        (Kolose 2:16).
Prat:                            -Ban prat ladaw (hkristu prat)
Pyendin:                     -Hkyehkrang la ai lam ( 2 Samu 22:29).

Ri nhtu gun ai:           -Matsun lu ai, gun ai.
Rit hpun, marau hpun:   -Lebenon bum hpe tsun ai. One ni re.
Ru hkaw ai:                -Hkristu a asai ru hkaw jang shawng na ga shaka hpe ningsa                                        shatai kau sai (8:13).

Sagu kasha:                -Kabu Gara Shiga tai taw ai.
Sai htaw ai numsha:  -Tsing wa sai lagu hkrum ai hpe tsun ai. 38 ning 2.
Sai wan:                      -Gumlau nnga ai kumla
Sai/dusat hkungga nawng ai:-Hkristu ngu ai du sa na hte htawm hpang a lam hpe                                        hkrang shala dan taw ai arawn alai sha re ai.
Sali wunli:                   -Lu la ging ai kamhtaw (Mtt 21:38; Heb 11:8).
Samari:                       -Sai gayau ai, mari la ai lamu ga, lum nai re ai ni.
Samyit na hku:          -Sumsing du hkra nmai byin ai.
Sape:                           -Lata la hkrum ai ni.
Sara tai ram:              -Shawng na ga kanu hpe chye ging sai ni.
Sawm tsit:                  -Yubak lu ai nsam
Shada da:                    -Chyoipra ai ni lapran (ali ama ni a lapran)
Shadang sha:              -Kasha alat Mungga gun ai wa
Shadung kumhpa:     -Sharung shakau la ai, masat la ai.
Shadung:                    -K.K a tsawra myit hte jaw da ai lamu ga hpe tsun ai.
Shaga la ai:                -Ali ama shatai na matu (Mtt 10:1; Ehpes 4:1; Yuda 1:1)
Shagrau sha-a:          -Matsun maroi
Shagrau:                    -Ginru ginsa htung lai
Shakawn kungdawn:-Lahkawng a lahta; La hte La, Sumsing matsun maroi ga
Shakawn shagrau:    -Langai hkrai hpe
Shamyet:                   -Asak rawng ai
Shan katsing sha:     -Ga shaka run ai (1 Samu 14:34)
Shana:                       -Jeyang na lam hte seng ai
Shanat:                      -Asak nrawng ai
Shang hpaw li:          -Gen 8:4-6 Gumlau wa a mungga kaw na lawt ai
Shani:                        -Ahtoi Kabu Gara shiga
Shaning ninghtoi:    -Aten/ Gumlau wa hpe ladaw langa ai ahkying ladaw
Shat gam ai:             -Mungkan ga hpara hte seng ai hpe koi ai. 1Samu 1:7
Shat hpraw sha ai:  -Psalm 35:16 Mungkan ga na arawn alai, masu magaw                                     hkalem hkalau chye ai.
Shat:                          -Masu magaw Mungkan ga hte seng ai
Shawa num:             -Lamu ga, Tsing hte gayau mat ai, OT hta shawa num hpe                                      kabai sat ai, NT hta hkye la dan ai hpe mu lu ai.
Shawa sum:             -Ma hkra hpe mu lu ai shara. Lachyum shapraw ai                                     shara. Hkristu gaw Kanan hku nre, raitim anhte gaw                                     kanan hku na sha galaw nga ai ni re.
Shawa sum:             -Sumsing lamu a mungdan hpe hkrang shala ai.
Shawlu sat ai hkying, Dawi sat ai mun:        -Shawlu gaw 1000 a lawu de na gumlau hpe                                      lu sat ai. Dawi gaw 10000 mi de na gumlau hpe lu sat ai.                                      Shawlu gaw Goliat hpe nlu sat ai gaw, Goliat nan 10000 mi                                       lahta de na rai nga ai. (1Samu 18:6).
Shawng de:              -Gumlau garai nshang ai yang Htik ai/ hkai ai labau
Shawng na ga madat:  -Sai nhkaw ai.
Shawng na ga shaka:   -Kasha alat hpe shaw ai magam bungli re ai (Hebre 9:1)
Shayi sha:                 -Hkye hkrang la lu na lata la hkrum ai ni/ Shi kaw mungga                                     rawng ai shi nchye ai. Ga nnan,
Shingbyi shara:       -Kam hpa ai madu ( 2Samu 22:46).
Shinggyim masha lang mi sha si:    -Gumlau jan a marang e yu bak hkrum majaw lang                                      mi sha si na ahkang lu ai. 9:27. Hkristan tai ai hpang bai si                                       jang nmai hkye la sai.
Shinggyim masha:  -Mungkan ga e nga pra ai nli kaja hte tsing ni. Myit galai                                     mai lu ai ni.
Shingkyit kyit:         -Hkinghku jahkrum ai ( 2 Samu 22:40).
Shingkyit:                 -Matsaw ningtsa ni lawm nang ai magam bungli (Mtt10:9).                                     Shingkyit hpan 2 nga ai. Sumpan hte shanhpyi re. Sumpan                                     gaw Chyoipra ai hkinjawng ni kyit ai. Shanhpyi gaw                                     myithtoi ni, shadip gun ai ni kyit ai.
Si mat ai ni:              -Sumsing na ga de du yu wa sai nli kaja ni. Yubak lu mat ai                                     kaw na hkye hkrang la ai lam galaw ya ra ai ni.
Sin hkrat ai              -Lahta na jeyang ai lam
Sina Bum:                -Hkye hkrang la sai. Dinghpring tengman lam hpe ahkyak                                     tawn ai.
Sinda shan:              -Nwawt hkungga, manggang kaw na san seng sai nga jang,                                      hkinjawng wa hpe sinda shan jaw sha ai. (Sin ting ka-rap                                      daw bye, yu ji wa hpyan ai-Da ma ni mayu ni hpe jaw ai).
Su hkam ai:              -Sari lu ai
Sum gap ai:              -Hkye hkrang la let shara mung la mat wa ai. Dang                                     mat wa ai. Anhte mu lu ai ma hkra gaw kanan, shingna                                      sha re.
Sum:                         -Ginding aga hpe Sumsing lamu a lam hkrang shala ai. (Esaia                                      33:20).
Sumdoi:                    -Lam woi ai Heb 9:5(dawhkrawng Mtt 10:10 K.K a masha                                      hku ntsun shangun ai). 
Summwi:                  -Hkinjawng hku, Wenyi hku amu galaw ai,
Sumpan shingkyit: -Hkin jawng ni hpe kyit shangun ai.
Sumpyi dum ai agyi: -Lahta de na hpe tsun ai.
Sumsing daw hta:   -Htik ai, maumwi hkai ai
Sumsing lamu a mungdan:-Moi na K.K hte rau ning ngai nga ai shara hpe gumlau wa                                               tsing gat nna wu kau ai hpe bai lu la na matu amu hpang ai                                               shaloi tsun ai Hkristu a ga re, ndau ai.         
Sumsing lawu daw:-Hkai ai, gawn ai, tsun htawn ai
Sumsing:                  -Glaxi Universe (700+300) nga ai.
Sumtsan ga na ni:   -Kaga Juu (planet) kaw nga nga ai ni hpe tsun ai.
Sut gan:                    -1. Sung htum ai lam hpe gawn dan lu ai hpaji byeng-ya gaw,                                       Ali ama (kasa) ni a sut gan;
                                  -2. Gumlau wa a lapran kaw nga ai dinghpring ai ni. Hidden                                        wa hpe mung tsun chye ai.                                      
                                  -3. Lula sai Kabu Gara Shiga hpe, nkam nsham ai ni a man e                                         shadan dan lu ai gaw Hkristan ni a sut gan (Kolose 2)

Sut su ai:                  -Karai Kasang hte nhtan shai ai hku tam mahkawng nna lu                                     la ai shabrai (e.g Kasa 19:24 Ehpesu masha ni a hpara num                                      Diana a gumhpraw nta janghkam).

Tau ba:                     -Asak hkrung ai hpe tsun mayu ai (1King 6:18), Nta kata de                                      nga ai-(Nsa, asak lu la ai, nhpru nmai ai lam ni nnga sai),                                      Nta shinggan de nga ai (wu ai nhkrum uga matu).
Ting se:                    -Sumsing na mahku, mi na matsun bai hkan ai.
Tsabyi jahku:          -Num nnan, shi kaw rawng ai Original DNA
Tsan lun bum:         -Mungkan ga kaw gawng malai tai ai.
Tsanlun sau:            -Original DNA

Usu:                          -Sumsing hkran; n gup ga ngu ai usu (Hosea 14:2).

Wamyi hpun           -Mamre kaw tu ai. Karai Kasang yu ai shara. Abraham a shara
Wora:                       -Gumlau wa maga hpe tsun mayu ai (Pru 25:19).
Wulawng de wa ai: -Hkye hkrang la hkrum ai.
Wulawng kaw:        -Magam bungli
Wunawng wuwa:    -Mu galaw nga ai group ni, ntsa de na ni hpe tsun ai.

Yawhan:                  -Mu ngoi ai wa Lamu na nsen shapraw ai, Ga ningsa shaga ai,                                     Sumsing na shiga tsun dan ai.
Yehowa hpe chye ai:         -K.K a Magam gun ai
Yehowa hpe nchye ai:       -K.K a Magam n gun ai.
Yehowa:                   -Lunghkrung, hpyen dap, lungpu, n-gang, nrung, langchyi                                    (Pslm 18:2; 144:2)
Yesu:                        -Kasha, Mungga pru ai shara
Yu sumla 5:             -Lamu ga jahten ai, aga tai mat ai, wu kau ai (4+5 gaw lamu                                    ga hpe jawm jahten nna aga tai mat shangun ai). Mara raw                                    kumhpa. (Shut hpyit ai hpe mara raw ya na matu).
Yubak:                     -Yubak gaw Karai hkrang bung ni hpe tsing gat dat hkrum ai                                    majaw byin wa ai gaw mai gaw sha rai nna, Mara gaw,                                    tsing gat ai ni lu ai. Yesu Hkristu gaw Yubak raw dat na du                                    sa ai majaw, Mara raw ya ai amu n galaw kau da ai.

Zai byeng-ya:         -Masha hta rawng ai (Shingran 13:18), Gara hku sakhkrung                                    na hpe chye ai (Prov 1:4)
Zaibru jang:            -K.K e je hpre ai ni hpe nga shangun ai shara (Psm 68:6).
Zawnawng zawwa:-La ni hkrai hkrai hpe tsun ai, num nlawm sai.
Zi-un bum:             -Sumsing gawng malai hku lang ai ga
Zun lawng:               1. Kabu gara shiga gat hkai ra ai shara, Karai wa a DNA                                             nga ai shara, hkye mawai la ra ai ni rawng nga ai shara hpe                                         tsun ai.

                                   2. Gum lau wa a npu du mat ai nli kaja ni hpe tsun ai.

No comments:

Post a Comment