ဂလိုဘယ္လိုင္ေဇးရွဲန္း တရုတ္ျပည္

Globalization Chinaြ

စစ္ေအးေခတ္ကာလမွာ ဆိုရွယ္လစ္ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ တရုတ္ျပည္ဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕မ်က္ကြယ္ ျပဳျခင္းကိုခံခဲ့ရပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၇ဝ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကစျပီး ကမာၻအဝန္း အရင္းရွင္စႏွစ္ အလွ်င္ အျမန္ တိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ် ကြန္ျမဴနစ္စံႏွစ္လည္း က်ဆင္းလာပါတယ္။

ေမာ္စီတုန္းရဲ႕တရုတ္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္စႏွစ္ဟာ ကမာၻ႔အလယ္မွာ ဆိုရွယ္လစ္ေစ်းကြက္ကိုတီထြင္လိုပါတယ္။ ဒါ ေၾကာင့္ ၁၉၇ဝ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း တရုတ္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္စီးပြားေရးဟာ ကမာၻကိုေတာင္တုန္လွဳပ္ေစခဲ့ပါတယ္ လို႔ရႈျမင္သူေတြဒီေခတ္မွာ မ်ားျပားလာပါတယ္။ ၂၁ ရာစုတရုတ္ျပည္စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏုန္းကိုၾကည့္ျပီး တရုတ္ျပည္ကို စစ္ေအးေခတ္ကာလမွာ မ်က္ကြယ္ျပဳခဲ့ျခင္းအေပၚ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြၾကား အခ်င္းခ်င္း သေဘာထားကြဲက်န္ေစခဲ့ပါေတာ့တယ္။

သို႔ေစကာမူ ရွင္းလင္းျပတ္သားမႈမရွိေသးတဲ့ တရုတ္ျပည္အစိုးရရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစႏွစ္ဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကို လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ သို႔မဟုတ္ မ်က္လွည့္ျပေနသလိုျဖစ္ေစေနပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံေတာ္ၾကီးကို အေပၚယံနဲ႔ ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္မွစတင္ျပီး တရုတ္ႏိုင္ငံကြန္ျမဴနစ္ပါတီဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို ရယူ အုပ္ခ်ဳပ္ထားတယ္လို႔ သိရွိရေပမယ့္ တရုတ္ႏိုင္ငံကြန္ျမဴနစ္ပါတီထဲမွာမွ အာဏာရွင္တစ္စုက တစ္ဆင့္ ျပီးတစ္ဆင့္ အာဏာခဲြေဝယူထားၾကတာေၾကာင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံေတာ္ၾကီးရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးၾသဇာဟာ ျပန္႔က်ဲျပီး ရႈပ္ေထြးကာ သူတို႔ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာလည္း ယွဥ္ျပိဳင္မႈေတြ ျမင့္မားလွ်က္ရွိေနပါတယ္။

တရုတ္ျပည္ရဲ႕ဆိုရွယ္လစ္ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ဟာ တိုင္းျပည္ကိုတိုးတက္ေစျခင္းႏွင့္ ျပည္တြင္းဆင္းရဲမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ျခင္းတို႔အတြက္ ကမာၻမွာထူးျခားစြာ စြမ္းေဆာင္ျပသႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဖိြ႔ျဖိဳးေရးမွာ ဟာန္ ခ်က္ ညီညီနဲ႔ တိုးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးလာသည္ဟု တခ်ဳိ႕ကရႈျမင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလိုတိုးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးလာရျခင္း အေၾကာင္းဟာ တရုတ္ႏုိင္ငံဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရးေၾကာင့္ဆိုၾကေပမယ့္ နယူလစ္ဘရယ္အရင္းရွင္စီးပြားေရး စနစ္ Neoliberal Capitalism ကို က်င့္သုံးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ သုံးသပ္သူေတြမ်ားတာထက္မ်ားလာ ၾကပါတယ္။

က်ေနာ့အေနနဲ႔ တင္ျပလိုတာက တရုတ္ျပည္ဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံနယူလစ္ဘရယ္အရင္းရွင္စနစ္ျဖင့္ အာရွ မွာပုံမွန္မဟုတ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္တိုးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးေရးကို တည္ေဆာက္ၾကတယ္ဆိုတာပါဘဲ။ အဲဒါကို အေစာပိုင္းမွာ တရုတ္ႏုိင္ငံဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရးဟာ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ႏွင့္မတူခဲ့ပါဘူး။ ဒါ႔ေၾကာင့္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ (၃ဝ) အတြင္း ဘယ္လိုပုံစံျဖင့္ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကိုအသုံးျပဳျပီး တိုင္းျပည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးေျခလွမ္းသို႔ ကူး ေျပာင္းလာခဲ့ၾကသလဲ ဆိုတာကိုေလ့လာတင္ျပလိုပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး အလားအလာကိုပါ ေဆြးေႏြးတင္ျပပါမည္။

                                          နယူလစ္ဘရယ္ အရင္းရွင္စနစ္၊                                           

 (Neoliberal Capitalism)

၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ဝန္းက်င္မွာ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဂလိုဘယ္လိုင္ေဇးရွဲန္းလမ္းေၾကာင္းေပၚ နယူလစ္ ဘရယ္ဝါဒကို ႏွစ္ေထာင္းအားရ က်င့္သုံးလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ေမာ္စီတုန္းလက္ထက္ တရုတ္ျပည္စီးပြားေရးကို ႏိုင္ငံေတာ္မွ အၾကြင္းမဲ့ထိမ္းခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္ကတည္းက ေမာ္စီတုန္းေခတ္လြန္ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရးစနစ္ကို ျပန္လည္ ဖန္တီးမယ္၊ လြတ္လပ္တဲ့စီးပြားေစ်းကြက္ကိုတီထြင္မယ္၊ ကမာၻ႔အရင္းရွင္စီးပြားေစ်းကြက္ထဲဝင္ျပီး သူတို႔ အတြက္ ဆက္တိုက္ အရင္းႏွင့္အျမတ္ အျမတ္ထဲမွအျမတ္တိုးပြားလာမယ္ဆိုတာကို တြက္ခ်က္ခ်ထားျပီးျဖစ္ ပါတယ္။

ဒီလိုတြက္ခ်က္တာဟာ နယူလစ္ဘရယ္ေတြရဲ႕ ပုံေသအေတြးအေခၚသာျဖစ္ျပီး ေအာက္ပါမူဝါဒေတြကိုလည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ ေပၚလီစီအျဖစ္ က်င့္သံုးခဲ့ၾကပါတယ္။

  ကိုယ့္အားကိုကိုးစနစ္                                     

ပည္ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ ပူးေပါင္းစုစည္းေနထိုင္ျခင္းရုိးရာရွိၾကေပမယ့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးမွာအေျခခံျပီး မိသားစုတိုင္းသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းႏိုင္ရန္ အစိုးရမွစီစဥ္ေပးလိုက္တဲ့အခါ ေက်းလက္ျပည္သူမ်ားၾကား ကိုယ့္အားကိုကိုးစနစ္ (အင္ဒီဝီဂ်ဳလစ္) စနစ္ျဖင့္ ေနထိုင္ျခင္းဘဝကို ဖန္တီးေပးလိုက္သလိုျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။

မိသားစုတိုင္း လုပ္ကိုင္စားေသာက္ႏိုင္ရန္ စိုက္ပ်ဳိးေျမတစ္ကြက္စီရရွိေရး အစိုးရက စီစဥ္ေပးခဲ့သလို အဲဒီ ေျမကြက္ဟာ မိသားစုတစ္ခုလံုးရဲ႕ကံၾကမၼာ အတိမ္အနက္တိုင္းမည့္ေနရာလည္းျဖစ္လာရပါတယ္။

ကိုယ္ပိုင္ေျမကြက္မွထြက္ရွိလာေသာ သီးႏွံမ်ဳိးစုံကို ေရာင္းဝယ္ဖလွယ္ႏိုင္ဖို႔ ေဒသထြက္ကုန္ ေစ်းဆိုင္မ်ားကို အစိုးရမွ ဖြင့္လစ္ေပးထားပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္စိုက္ သီးႏွံေတြကို နယ္ျမိဳ႕ေတြမွာဝင္ထြက္ ေရာင္းဝယ္ရင္း ျမဳိ႕ျပ ေန လုပ္ငန္းရွင္ေတြႏွင့္ ထိေတြ႔မႈရွိလာကာ ကုန္ဖလွယ္တဲ့ေစ်းကြက္အေတြ႔အၾကံဳရလာခဲ့ၾကပါတယ္။

နယ္ျမိဳ႕ေတြမွာ စားေသာက္ကုန္သီးႏွံ ေရာင္းဝယ္ဖလွယ္ခဲ့ရတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳေတြဟာ အရင္ေခတ္က အစိုးရ ရဲ႕စီးပြားေရးစနစ္ႏွင့္မတူတာေၾကာင့္ ထူးျခားတဲ့အေတြ႔အၾကံဳ ရလာခဲ့ၾကသလို ကိုယ္ပိုင္စြမ္းေဆာင္ လုပ္ငန္း ရွင္ျဖစ္လာႏိုင္ေရး တစ္ကိုယ္ေတာ္ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္ရင္း လုပ္သားႏွင့္ လုပ္ငန္းရွင္ၾကား မ်ွတတဲ့အလုပ္သမား တန္ဖိုး အေတြ႔အၾကံဳႏွင့္ နယ္ျမိဳ႕ေတြမွာ ေစ်းျပိဳင္ေရာင္းဝယ္ကုန္ဖလွယ္ျခင္း အေတြ႔အၾကံဳေတြကိုလည္း ရရွိလာၾကပါတယ္။

စိုက္ပ်ဳိးဘဝမွ အလုပ္သမားဘဝသို႔၊

တရုတ္ျပည္ေက်းလက္ေနလူမႈဘဝမွာ အခြင့္အေရးဆုံးရွံးခဲ့သူေတြဟာ ကိုယ္ပိုင္ေျမကြက္ျဖင့္ စိုက္ပ်ဳိးသက္ေမြး ေနၾကတဲ့ ေက်းလက္စိုက္ပ်ဳိးလူတန္းစားေတြျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္စိုက္ပ်ဳိးေျမကြက္မွ ထြက္ရွိဝင္ေငြ တစ္ခုတည္းျဖင့္ မိမိရဲ႕ကေလးမ်ားအတြက္ ေက်ာင္းေနစရိတ္ႏွင့္ မိသားစုက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ခ စတဲ့ လူမႈဝန္ေဆာင္ေရးမွာ လိုေငြျပလာပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေက်းလက္စိုက္ပ်ဳိးသမားေတြဟာ အလုပ္ရွိရာသို႔တဟုန္ဟုန္လိုက္ၾကရင္း ေရြွ႕ေျပာင္းလုပ္သားဘဝ သို႔ အလိုလိုကူးေျပာင္းလာၾကပါတယ္။ ေရြွ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြဟာ ျမိဳ႕ျပလူဦးေရအျဖစ္ ခဲြျခားလို႔ေတာင္ မရေအာင္ ျမဳိ႕ထဲစိမ္႔ဝင္လာျပီး ေရာေႏွာေနထိုင္လာၾကပါတယ္။

အဲဒါေၾကာင့္္ ကမၻာမွာ ေရြွ႕ေျပာင္းေနထိုင္လူဦးေရအျမင့္မားဆုံး တရုတ္ျပည္ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေက်းလက္မွ ျမဳိ႕ျပသို႔ေရာက္ရွိလာတဲ့ အလုပ္သမားမ်ားရဲ႕အေျခခံလစာဟာ ျမဳိ႕ျပရွိအေျခခံအလုပ္သမား ေတြရဲ႕လစာေလာက္ မရရွိႏိုင္ေအာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ေခါင္းပုံျဖတ္ျခင္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကရျပန္ပါတယ္။

စနစ္အေျပာင္းအလဲ၊

ေက်းလက္ေဒသေနထိုင္သူ စိုက္ပ်ဳိးလုပ္သားျပည္သူမ်ားဟာ  သူတို႔ရဲ႕စိုက္ပ်ဳိးသီးႏွံထြက္ကုန္ေတြကို လြတ္လပ္ စြာေရာင္းဝယ္  ကုန္ဖလွယ္ႏိုင္ဖို႔ အစိုးရအဖဲြ႔မွ ေစ်းဆိုင္မ်ား တိုးခ်ဲ႕တည္ေဆာက္ေပးလ်ွက္ရွိသလို လုပ္အားႏွင့္ ပါတ္သက္တဲ့ ျပဌာန္းဥပေဒကိုလည္း ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္မွာ ျပည္သူထံ မိတ္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္။

လုပ္သားႏွင့္ လုပ္အားခညီမွ်မႈဟာ ေစ်းကြက္ကို ထိန္းထားႏိုင္သလို အလုပ္သမားေခါင္းပုံျဖတ္မႈေၾကာင့္ ေစ်း ကြက္မွာ ေစ်းႏုဳန္းအတင္အက်ကိုလည္း ဖန္တီးေနသလိုျဖစ္လာပါတယ္။ တဖက္မွာလည္း အလုပ္သမားျပဌာန္း ဥပေဒ ပီပီျပင္ျပင္ လုပ္ေဆာင္လာတာေၾကာင့္ ဆိုရွယ္လစ္ အစိုးရေခတ္ကတည္းက ရွိေနတဲ့ႏိုင္ငံပိုင္စက္ရုံ အလုပ္ရုံမ်ားမွ အလုပ္သမားမ်ားကို အစိုးရမွ တာဝန္ယူစရာမလိုေအာင္ ႏုိင္ငံပိုင္စက္ရုံ အလုပ္ရုံေတြကို ပုဂၢလိကမ်ားထံ လဲြေျပာင္းေရာင္းခ် ေပးလိုက္ပါတယ္။

ဒီလိုေရာင္းခ်ေပးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ စက္ရုံမွထြက္ရွိလာတဲ့ ထုတ္ကုန္မ်ား အရည္အေသြးယွဥ္ျပိဳင္ျခင္းမ်ား စတင္ ခဲ့တာေၾကာင့္ တုိင္းျပည္အတြက္ အသီးအပြင့္ေကာင္းတစ္ခု ဖန္တီးလိုက္သလိုျဖစ္လာေပမယ့္ အဲဒီလို တိုးတက္ ေျပာင္းလဲလာရျခင္းအေၾကာင္းရင္းကိုျပန္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ  နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ေၾကာင့္လို႔ ရႈျမင္လာၾက ပါတယ္။

ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္မႈကိုေလ်ွာ့ခ်၊

၁၉၈ဝ ခုႏွစ္မွစတင္ျပီး တိုင္း၊ ျပည္နယ္ႏွင့္ ျမဳိ႕နယ္အလိုက္ ေဒသမ်ားကိုအေျခခံတဲ့ အခြန္ေငြ ရ/သုံး အသံုး ျပဳစနစ္ကို စတင္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ရ/သုံး ေငြပမာဏထဲက နည္းနည္းကိုသာ အဆင့္ျမင့္ ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္စရိတ္အတြက္ အသုံးျပဳျပီး က်န္ေငြအမ်ားစုကို ေဒသအတြက္ ရ/သုံး စရင္းအျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ လာၾကတယ္။  ေဒသမ်ားကိုအေျခခံတဲ့ ရ/သုံး ေငြစနစ္ေၾကာင့္ ဗဟိုမွာရွိေနၾကတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမားမ်ားဟာ ျပည္သူမ်ားေရွ့ မ်က္ႏွာမရသလိုျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါ့ထက္ပိုဆိုးတာက တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္ေတြမွာ ရ/သံုး စရင္း ထဲက ေငြပိုေတြ၊ အခြန္မ်ဳိးစံုေကာက္ခံရေငြေတြ ထိန္းမရေလာက္တဲ့ေငြပမာဏ မ်ားျပားေနမႈေၾကာင့္ ဗဟိုအစိုး ရအဖဲြ႔ဘက္ကၾကည့္ရင္ တိုင္းျပည္ကိုထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လက္လဲြစဖြယ္ အေျခအေနသို႔ ေရာက္လာပါတယ္။

ျပည္ပရင္းႏွီးမႈေၾကာင့္ ေဒသဖိြ႕ျဖိဳးေရးရင့္မာလာ၊

ႏို္င္ငံျခားမွရင္းႏွီးလိုသူမ်ားအတြက္ တိုင္းျပည္မွတံခါးဖြင့္ေပးလိုက္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားမွ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ လိုသူမ်ား အတြက္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတည္ေထာင္ႏိုင္ရန္ စက္မႈဇုန္ေလးခုျဖစ္တဲ့ Shantao, Shenzen, Zhuhai ႏွင့္ Ziamen တို႔ကို ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ကတည္းက သတ္မွတ္ေပးထားျပီး၊ ပင္လယ္ကမ္းေျချမိဳ႕မ်ားျဖစ္တဲ့ ဟိုင္နန္ကြ်န္း၊ ျမစ္ဝကြ်န္းေဒသျဖစ္တဲ့ ပုလဲ၊ ရန္စီႏွင့္ ရဲေလာျမစ္ဝအပါအဝင္ ေနရာ (၁၄) ခု ျဖစ္တဲ့ Dalian, Qinhuangdao, Tianjin, Yantai, Qingdao, Lianyungang, Nantong, Shanghai, Ningbo, Wenzhou, Fushou, Guangzhou, Zhanjing ႏွင့္ Beuhai စသည္တို႔ကိုလည္း စက္မႈဇုန္အျဖစ္ တိုးခ်ဲ႕သတ္မွတ္ေပးထားလိုက္ ပါတယ္။

ႏိုင္ငံသားတုိင္းကို ကိုယ့္အားကိုကိုး ေနထိုင္လုပ္ကိုင္တတ္လာသည္ႏွင့္အမွ် တိုင္းျပည္ကိုလည္း ကမၻာ့့အလည္ မွာ စီးပြားေရးတံခါးဖြင့္လိုက္တဲ့အခါ ေနရာေဒသအလိုက္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လမ္းစပြင့္လင္းလာပါတယ္။ အထူး သျဖင့္ ႏိုင္ငံရဲ႕အေရ့ွဘက္ျခမ္း ပင္လယ္ကမ္းေျခေဒသေတြမွာ စီးပြားေရးအရ တိုးတက္မူ ပိုမိုျမန္ဆန္လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အေရွ့ဘက္ပင္လယ္ကမ္းေျခေဒသေတြဟာ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးသူမ်ားရဲ႕ သြင္းကုန္ပို႔ကုန္တံခါး ေပါက္ ဆိပ္ကမ္းျဖစ္လာတဲ့အတြက္ ေဒသဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ ကမၻာ့ေစ်းကြက္ အေျပာင္းအလဲအတင္အက် ေပၚမွာ အမ်ားၾကီးမူတည္လာပါေတာ့တယ္။ ဥပမာ၊ အားကစားစီးဖိနပ္ (ႏွိဳက္)ႏွင့္ (ရီးဘြတ္) တံဆိတ္ ပိုင္ရွင္ ေတြဟာ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္ေတြမွာ ထိုင္ဝမ္အေျခစိုက္တရုတ္မ်ားမွ ေဂါင္ေဒါင္ (Guangdong) ႏွင့္ ဖူဂ်ိအန္ (Fujian) ေဒသသို႔ တရားဝင္ကန္ထရုိက္ျဖင့္ ကုန္ေခ်ာထုတ္စက္ရုံမ်ား တည္ေဆာက္ခြင့္ရရွိခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ဖိနပ္ ေတြခ်ဳပ္ဖို႔ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းေတြကိုေတာ့ ထိုင္ဝမ္မွတဆင့္ လိုအပ္သေလာက္ကိုသာ တင္ပို႔ေပးေနပါ တယ္။ ထို႔အတူ အဲဒီစက္ရုံေတြကိုလည္း တရုတ္ေဒသခံ ထိုင္ဝမ္လူမ်ဳိးမ်ားမွဦးစီးၾကပါတယ္။ ဒီလိုကုန္ၾကမ္းႏွင့္ ကုန္ ေခ်ာ အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြွ႔ေအာင္ ဝင္ထြက္ႏိုင္ဖို႔ဆိုရင္ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းေတြဟာ အေရးၾကီးသလို ႏိုင္ငံ ေတာ္ရဲ႕စီးပြားစီးဆင္းတဲ့ ေသြးေၾကာပမာ တံခါးဝလည္းျဖစ္လာပါတယ္။

အထက္ကတင္ျပခဲ့တဲ့ ကိုယ့္အားကိုကိုးျခင္း၊ စိုက္ပ်ဳိးသက္ေမြးဘဝမွအလုပ္သမားဘဝျဖစ္လာျခင္း၊ ေဒသ ေရာင္းဝယ္ေဖါက္ကား ေစ်းကြက္စီးပြားသိရွိလာျခင္း၊ ဗဟိုအစိုးရမွတာဝန္ယူျခင္းမွေဒသခံမ်ားတာဝန္ ရွိ လာျခင္း၊ စီးပြားတံခါးဖြင့္ဝါဒေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးသူေတြမွ ေဒသအလိုက္ တိုးတက္ဖိြ႕ျဖိဳးမႈကို ျမင္ေတြ႔ လာျခင္းတို႔ကို ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ တိုင္းျပည္မွ နယူလစ္ဘရယ္ အရင္းရွင္စနစ္ကို ခင္းက်င္းျပသေနတာ ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါ တယ္။

ျခံဳငုံျပီးသံုးသပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့အစိုးရအဖဲြ႔ဟာ အက်ဘက္မ်က္ႏွာမူေနတာ ကိုေတြ႔ရမွာျဖစ္ျပီး ခံႏိုင္စြမ္းအားနည္းလာတာကို ျမင္ေတြ႔ရပါတယ္။ ထို႔အတူ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းမ်ား (တာဝန္၊ အရင္း အႏွီးႏွင့္ေငြေၾကး) ေစ်းကြက္ဟာ လ်ွင္ျမန္စြာတိုးတက္က်ယ္ျပန္႔လာျပီး တရုတ္စီးပြားေရးဟာ ကမၻာ့ အရင္းရွင္မ်ားေစ်းကြက္သို႔ တျဖည္းျဖည္းဝင္ေရာက္လာေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။

အျခားေသာ နယူလစ္ဘရယ္ေတြလိုဘဲ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာလည္းဘဲ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္းက နယူ လစ္ဘရယ္ အရင္းရွင္စနစ္ကို က်င့္သုံးလိုက္တာေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ကမ်ားစြာ စြန္႔လြတ္ႏွစ္နာခဲ့ရပါတယ္။ ေစ်းကြက္စီးပြါးစတင္ျပဳျပင္ဖန္တီးလာစ ဆယ္စုႏွစ္တုန္းကဆိုရင္ ေငြေၾကးေဖါင္းပြမူ၊ အလုပ္လက္မဲ့၊ အက်င့္ ပ်က္ခ်စား၊ လတ္ေပးလတ္ယူမႈႏွင့္ အခြန္ေရွာင္ရွားတဲ့ျပသာနာ မ်ဳိးစုံကိုရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။

ေငြေၾကးေဖါင္းပြမႈမွာဆိုရင္ ၁၉၈၈ ႏွင့္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ေတြမွာ ၃ဝ% အထိျဖစ္ခဲ့ျပီး အလုပ္လက္မဲ့ဆိုရင္လည္း ဘဏ္မ်ားေဒဝါလီခံတိုင္း ဘဏ္လုပ္သားမ်ား အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ အလုပ္သမားမ်ားဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ အေျပာင္းအလဲျပဳလုပ္ရာမွာ အစိုးရရဲ႕ကိုင္သြယ္မႈအားနည္းျခင္းကို ျပစ္တင္ေျပာဆိုဖို႔ ဆႏၵရွိလာၾကတယ္။

အစိုးရစာရင္းဇယားအရ လုပ္ငန္းရွင္ ၇ဝ% ဟာ အတိုးအျမတ္ ရရွိၾကေၾကာင္းထင္ျမင္ခ်က္ေပးခဲ့ေပမယ့္ အျခား ပုဂၢလိကသီတင္းေထာက္လွမ္းသူေတြက ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ သူတို႔အျမတ္ထဲက ၇ဝ% ကေန ၈ဝ% ထိ အခြန္ေရွာင္တိမ္းၾကေၾကာင္း ေထာက္ျပၾကပါတယ္။

၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း တိုင္းျပည္ရဲ႕စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္းအေပၚ ဒီမိုကရီစီလွဳပ္ရွားမႈအလင္းတမ္း ရလာျပီး ၁၉၈၉ မွာေတာ့ တိန္အန္မင္ ရင္ျပင္မွာ အစိုးရႏွင့္ျပည္သူမ်ား ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္တိုက္ပဲြဝင္တဲ့ အထိျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီတိန္အန္မင္ အေရးအခင္းဟာ ေမာ္စီတုန္းေခတ္လြန္တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအတြက္ အဓိကက်တဲ့ စိန္ေခၚမႈ တစ္ရပ္ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။

ဆႏၵထုတ္ေဖၚသူအမ်ားအျပား ထိခုိက္ဒဏ္ရာႏွင့္ ေသြးလွဴးခဲ့သလို ႏိုင္ငံေရးအဖဲြ႔ေတြၾကားမွာလည္းဘဲ အျမင္မတူတဲ့အဖြဲ႔ႏွစ္ခု (နယူလစ္ဘရယ္ၾကိဳက္သူႏွင့္မၾကဳိက္သူမ်ား) ၾကား ဝါဒကဲြလဲြမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ တိုင္းျပည္အေျပာင္းအလဲရဲ႕တစိတ္တေဒသျဖစ္တယ္လို႔ ရႈျမင္မယ္ဆုိရင္ တိန္အန္မင္ လူထုလွဳပ္ရွားမႈေနာက္ပိုင္း တရုတ္ႏိုင္ငံဘာေတြဆက္ျဖစ္လာပါသလဲ။

ႏို္င္ငံေတာ္ျပန္လည္တည္ေဆာက္ျခင္းႏွင့္ ပိုမိုနက္နဲတဲ့ နယူလစ္ဘရယ္အရင္းရွင္စနစ္က်င့္သံုး၊

တိန္အန္မင္ ပဠိပကၡ ေနာက္ပိုင္း တိုင္းျပည္ကို လိုတိုးပိုေလ်ွာ့ျပဳလုပ္ရန္ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြဘက္က ျပန္လည္ သံုးသပ္လာၾကပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္လွဳပ္ရွားအုပ္စု (ေကဒါ) အဖဲြ႔ရဲ႕တာဝန္ယူမႈကို ၁၉၉ဝ မွစတင္ျပီး တိုင္း/ ျပည္နယ္ေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြကို ဗဟိုမွပုံမွန္ညြန္ၾကားျခင္းႏွင့္ ထိန္းခ်ဳပ္မည့္နည္းကို ျပန္လည္အသုံျပဳ လာၾကပါတယ္။

ခရုိင္ႏွင့္ျမိဳ႕နယ္ေတြမွာရွိၾကတဲ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ သူတို႔လုပ္ေဆာင္တဲ့လုပ္ငန္းအေပၚ တာဝန္ယူေၾကာင္း ကတိလက္မွတ္ေရးထိုးေစျခင္း၊ ဗဟိုမွညြန္ၾကားသည့္အတိုင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို သက္ေသအေထာက္ အထားထားရွိျခင္းႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေသာလုပ္ငန္းေတြကို ဗဟိုသို႔ အစီရင္ခံသင္ျပ ရန္လည္း ညြန္ၾကားလာပါသည္။ ေဒသအုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ တာဝန္ယူမႈအပိုင္းမွာ ဌာနကဲြျပားမႈရွိသလို ပုံစံမတူ တာေတြလည္းရွိေနပါတယ္။

ဥပမာ-စက္မႈဖိြ႕ျဖိဳးေရးဂႏၱ၊ စိုက္ျပိဳးေရးတိုးတက္မူဂႏၱ၊ အခြန္ေငြေကာက္ ခံျခင္းဂႏၱ၊ မိသားစုစီမံႏွင့္လူမႈေရးဂႏၱ အလိုက္ ခဲြျခားထားပါတယ္။ ဒီဂႏၱေတြအားလုံးအေပၚ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္စစ္ေဆးျခင္း၊ ညြန္ၾကားျခင္းႏွင့္ တာဝန္ ခန္႔အပ္ျခင္းမ်ားကို တရုတ္အမ်ဳိးသားေရးပါတီမွ တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ လုပ္ႏိုင္စြမ္းဆိုရာမွာ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္ေတြမွာ တာဝန္ယူေနၾကတဲ့ ရာထူးနိမ့္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေပၚ အနီးကပ္ ၾကည့္ရႈုစစ္ေဆးႏိုင္ျခင္းသာ တရုတ္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ အၾကီးမားဆုံးေဆာင္ရြက္ ႏုိင္ျခင္းအျဖစ္ ျမင္ေတြ႔ လာေစပါတယ္။

အားလုံးကိုျခဳံျပီးၾကည့္လိုက္ရင္ ႏုိင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဂႏၱရဲ႕ အရည္အေသြးျမင့္တင္လိုက္ျခင္းလို႔ ေျပာလို႔ ရပါတယ္၊ အခြန္ဘ႑ာသုံးစဲြမူပမာဏကို ေနရာေဒသအလိုက္မတူညီျခင္းကိုလည္း ဗဟိုကျပန္လည္စီစစ္ျပီး ပုံစံအသစ္ျဖင့္စနစ္တက်ျပန္လည္ျပဌာန္းေပးလိုက္ပါတယ္။ စုေဆာင္းအခြန္ေငြေတြ မလုံေလာက္မႈေၾကာင့္ ဗဟိုမွညြန္ၾကားတဲ့လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရာမာ အခက္အခဲႏွင့္ၾကဳံေတြ႕ရျပန္ပါတယ္၊

ဒါ့ေၾကာင့္အခြန္ေကာက္ခံရေငြေတြကို ဗဟိုအတြက္ ႏွစ္အခ်ဳိးျဖင့္ထားဖို႔ ဥပေဒျပန္လည္ျပဌာန္း လိုက္ျပန္ ပါတယ္။ အခြန္ျပဌာန္းဥပေဒသစ္ဟာ ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္မႈအင္အား ေလွ်ာ့နည္းေစေသာဘ႑ာေငြသုံးစဲြမႈစနစ္ကို ဟန္႔တားေစျပီး ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္အစိုးရအဖြဲ႔ကို အသက္တဖန္ျပန္လည္အသက္ဝင္လာေစေသာစနစ္သစ္ျဖစ္ လာပါတယ္။ ဒီလိုအေျပာင္းအလဲလုပ္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ တိုင္း/ျပည္နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြရဲ႕ အခြန္ေငြ သုံးစဲြမႈအေျခအေနကို ဗဟိုမွခ်ဳပ္ကိုင္လိုက္တဲ့သေဘာျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တုိင္း/ျပည္နယ္ ေတြရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္အင္အားဟာ ဗဟိုအစိုးရအဖြဲ႕မွာဘဲ မွီခိုလာျပန္ပါေတာ့တယ္။

နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ေၾကာင့္ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့အပိုင္းမွာ ဗဟိုမွဝင္ေရာက္ပတ္သက္မႈ မရွိသေလာက္မ်ဳိးျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ လည္း စီးပြားႏွင့္ဘ႑ာ ဂႏၱမွာေတာ့ ဗဟိုမွအမ်ားၾကီးဝင္ေရာက္ပတ္သက္ေနတာကို ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုစနစ္ေတြေၾကာင့္ တရုတ္ဗဟိုအစိုးရအဖဲြ႔ဟာ ေငြေၾကးပမာဏၾကီးမားေသာ ႏိုင္ငံ့ဖြိ႔ျဖိဳးေရးအတြက္ အေျခခံ ေဆာက္လုပ္ေရးျဖစ္တဲ့ လမ္းႏွင့္တံတားအပါအဝင္ ၁၉၉၂ မွစတင္ျပီး (၄၂) ျမိဳ႕ကို ျမိဳ႕ၾကီးပုံစံအျဖစ္သို႔ တိုးခ်ဲ႕ တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီျမိဳ႕ၾကီးမ်ားအတြက္ လူဦးေရႏွင့္ စီးပြားဖြိ႔ျဖိဳးမႈတူညီလာေအာင္လည္း စီစဥ္ေပး ရတယ္။ ေျမေအာက္ဓါတ္လွိဳင္းရထားလမ္းႏွင့္ ကုန္သြယ္ကားလမ္းမၾကီးေတြကို ျမဳိ႕တျမိဳ႕မွတျမိဳ႕သို႔ ဆက္ သြယ္ ထားတဲ့ မိုင္ေပါင္း (၈၅ဝဝ) အရွည္ကုန္းေျမရထားလမ္းကို နယ္စပ္တဖက္မွတဖက္ သို႔ဆက္သြယ္ထား ပါတယ္။ ဒါေတြသာမက ေျမာက္အေမရိကရွိ လမ္းမၾကီးေတြထက္ ပိုမူေကာင္းမြန္ခန္႔နားလွပတဲ့ ျပည္တြင္း မဟာလမ္းမၾကီးေတြကိုလည္း တည္ေဆာက္သြားဖို႔ စီမံေနၾကပါတယ္။ ျမိဳ႕ၾကီးမ်ားအတြက္ ေလယဥ္ကြင္း တခ်ဳိ႕တည္ေဆာက္ျပီးစီးခဲ့ျပီး တခ်ိဳ႕ေတြကိုေတာ့ ေဆာက္လုပ္ေနဆဲပါ။

တကယ္လို႔ ေနာက္ႏွစ္အနည္းငယ္မွာ ဒီလိုမ်ဳိးစီမံကိန္းၾကီးမ်ားကို ဆက္တိုက္လုပ္ေဆာင္သြားႏိုင္မယ္ဆိုရင္ တိုင္းျပည္စီးပြားဖြိ႔ျဖိဳးွုမႈဟာ အေတာ္လည္းခရီးေရာက္သြားႏိုင္မယ္ဆိုေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ေငြပိုအင္အားေတာင့္မွ ဆက္ လုပ္ႏိုင္မွာပါ။ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ တိုးတက္ေနတဲ့ စီးပြားေရးအေျခအေနေကာင္းလို႔ျမင္ေစေပမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအပိုင္း ကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေရွးရုိးစဲြ နယူလစ္ဘရယ္ပုံစံလို႔ဘဲ သတ္မွတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

တရုတ္ျပည္အာဏာရပါတီေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းျမင့္ျမင့္ျပသႏိုင္တကဲ့သို႔ စီးပြားတိုးတက္ေရးမွာ လည္း ဆက္တိုက္တိုးတက္လာေအာင္ေဆာင္ရြက္ရပါတယ္။ ပိုျပီးအေရးၾကီးတာက နက္ရွိုင္းတဲ့နယူလစ္ဘရယ္ ျဖစ္တည္ေရးကိုလည္း လစ္လွဴရႈမထားသင့္ပါဘူး။ ဒါေတြကိုျခဳံငုံျပီးသုံးသပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ ေလာက္ကတည္းက နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကို စတင္ၾကင့္သုံးခဲ့ရာမွာ ပထမပိုင္းမွာ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းရွင္ ထြက္ ေပၚလာေရး ဖန္တီးေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။

ဒါေပမယ့္ လူထုႏွင့္ပါတ္သက္တဲ့လူမႈဝန္ထမ္းအပိုင္းေတြကိုေတာ့ ထင္ခ်န္ခဲ့ ၾကတယ္လို႔ ဆိုရေလာက္ေအာင္ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ပါတ္ဝန္းက်င္က နိုင္ငံေတာ္ျပဳျပင္ ေျပာင္လဲေရး ၾကိဳးပမ္းသူေတြကို ဆိုရွယ္လစ္ေစ်းကြက္စီးပြားဖန္တည္းသူမ်ား ဟုလည္းေခၚၾကပါတယ္။

အဲဒါကို အၾကယ္ခ်ဲ႕ျပီးေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒေအာက္မာဘဲ ယခုခ်ိန္ထိ ရွိေန ပါတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူပိုင္ေတြကိုလည္း အစိုးရကဆက္ထိန္းခ်ဳပ္ထားျပီး တရုတ္ျပည္ပါတီ ေတြလည္း ႏိုင္ငံတြင္းရွိ အေရးၾကီးတဲ့ စီးပြားေရးေသြးေၾကာႏွင့္ မဟာဗ်ဳဟာက်တဲ့ေနရာေတြကို ၾကီးစိုးခ်ဳပ္ကိုင္ ထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံဘက္ကၾကည့္ရင္ တရုတ္ႏိုင္ငံေရးဟာ သူတို႔ကို မ်က္လွည့္ျပသ ေနသလို ဘဲျမင္ေတြ႔ရပါမည္။

ဘယ္သူဘယ္လိုဘဲရႈျမင္ပါေစ တရုတ္ျပည္ပါတီဟာ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ကိုယ္စားျပဳကာ ေအာက္ပါေပၚလီစီ ေတြကို ခ်မွတ္ျပီး တိုင္းျပည္ကိုဦးေဆာင္ေနလ်ွက္ပါ။

ပုဂၢလိကစီးပြားေရး

ပုဂၢလိကပိုင္ စီးပြားေရးအဖဲြ႔မ်ားမ်ား ေပၚထြက္လာေရးဆိုရင္ ဗဟိုမွထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ စီးပြားလုပ္ငန္းမ်ားကို ရပ္တန္႔ျပီး ပိုမူၾကယ္ျပန္႔တဲ့ စီးပြားေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚသို႔ေရာက္လာေအာင္ တြန္းေပးရမာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉ဝ မွစတင္ျပီး ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားဟာ စီးပြားေရးမွာယႏၵယားၾကီးသဖြယ္ လည္ပတ္လာျပီး ျပည္သူမ်ားရဲ႕အေထာက္အပံ့လုံးဝမယူဘဲ အစိုးရရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္မႈအသုံးစရိတ္အတြက္ လုံေလာက္ေနပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ပုဂၢလိကစီးပြားေရးစနစ္ ျမင့္တင္ေနခ်ိန္ျဖစ္တဲ့အတြက္ အစိုးရပိုင္စီးပြားလုပ္ငန္းၾကီးမ်ားကို ပုဂၢလိက ပုံစံျဖင့္ ကိုင္သြယ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုကိုင္သြယ္မႈေၾကာင့္ လုပ္ငန္းအရႈံးေပၚလာမယ္ဆိုရင္ ေဒဝါလီခံဖို႔အထိ စီစဥ္ထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရပိုင္ ပုဂၢလိကစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ လူမႈဖူလံုေၾကးေပးရန္မလိုတဲ့ ထက္ ျမက္ကြ်မ္းက်င္လုပ္သား အနည္းငယ္ကိုသာ ေရြးခန္႔ဖို႔စီစဥ္လိုက္ကတည္းက အလုပ္လက္မဲ့ဝန္ထမ္းမ်ား ျဖစ္ ေပၚေစခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ထိုနည္းတူ ၁၉၉ဝ မွစျပီး သန္းခ်ီတဲ့အစိုးရ ဝန္ထမ္းမ်ားကိုလည္း လူမႈဖူလုံေၾကးကို ႏိုင္ငံေတာ္မွ က်ခံေပးျခင္းမျပဳရန္ စီစဥ္ဆုံးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။

ဝန္ေဆာင္မႈသာ ေရာင္းကုန္ျဖစ္၊

ေမာ္စီတုန္းဦးေဆာင္ခဲ့ခ်ိန္မွာ တရုတ္ျပည္ဟာ မိသားစုလူမႈဖူလုံေရးအတြက္ က်န္းမာေရး၊ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိ ေရး၊ ပညာေရးႏွင့္ အျငိမ္းစားလစာအစရွိသည္တို႔ကို လူတုိင္းရယူခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေမာ္စီတုန္းေခတ္ လြန္ခ်ိန္မွာ တုိင္းျပည္ကိုေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ထူေထာင္လိုက္တာႏွင့္အညီ ျပည္သူမ်ားရဲ႕ဝန္ေဆာင္မႈ အရည္အေသြးကို ေရာင္းကုန္အျဖစ္သို႔ေျပာင္းလဲလာပါတယ္။ ဥပမာ- ဝန္ထမ္းအရည္အေသြး ျမင့္မားေသာ ဝန္ေဆာင္မႈကိုယူျပီး ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္ေတာ့ ေနအိမ္ကိုေတာင္စီမံေပးျခင္း၊ လူမႈဖူလုံေၾကးေပးျခင္းေတြကို မလုပ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အစီုးရဝန္ထမ္းမ်ားဟာ သူတို႔အတြက္ေနအိမ္ေတြကိုပုဂၢလိက ပိုင္အိမ္ယာေစ်း ကြက္မွာ ေပါက္ေစ်းေပးျပီး ဝယ္ယူငွားရမ္းေနထိုင္ၾကရပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဝန္ထမ္းမ်ားမွာလည္း သူတို႔ရဲ႕လူမႈေစာင့္ေရွာက္ေရးျဖစ္တဲ့ အျငိမ္းစားလစာ၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ ေရွာက္ခႏွင့္ လူတိုင္းအလုပ္ရရွိေရးတို႔ကို အစိုးရႏွင့္ သက္ဆိုင္တဲ့လုပ္ငန္းရွင္မ်ားမွ တာဝန္ယူေပးရန္၊ အဆင့္ ျမင့္ပညာေရးႏွင့္ အျခားလူမႈဝန္ေဆာင္ျခင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကိုလည္း အလုပ္ရွင္မ်ားမွတာဝန္ယူ ေပးရန္ေတာင္းဆို လာၾကပါတယ္။

လြတ္လပ္မႈအရွိန္ျမင့္လာ၊

တရုပ္ႏိုင္ငံဟာကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးအဖဲြ႔ (WTO) သို႔ အဖဲြ႔ဝင္ျဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္မွစျပီး ကုန္သြယ္ေရးအဟန္႔ အတားျဖစ္ေစမည့္ အစိုးရေပၚလီစီမရွိေစေရး အဓိကထား ေဆာင္ရြက္လာရပါတယ္။ ဥပမာ-ျပည္သူ႔အေထာက္ အပံ့ကိစၥ၊ ေက်းလက္ေဒသအႏိုင္အထက္ႏွင့္ ျပည္ပကုန္ပို႔ေဆာင္ေရးမွာ လွ်င္ျမန္ေခ်ာမြတ္ေစေရး၊ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးမႈႏွင့္ထုတ္ကုန္အင္အားအစရွိသည္တို႔ကို ႏိုင္ငံတြင္း မည္သည့္အခက္အခဲဘဲေပၚလာပါေစ အစိုးရမွ ဦးစားေပးကာကြယ္ေပးရန္ျဖစ္ပါတယ္။

နယူလစ္ဘရယ္ အရင္းရွင္စနစ္ ျမင့္မားလာ၊

တုိင္းျပည္မွာ နယူလစ္ဘရယ္ အရင္းရွင္စနစ္ျမင့္မားလာတဲ့အခါ ျပည္သူေတြၾကား လူမႈအဆင့္အတန္း ကြာ ျခားမႈ လ်ွင္ျမန္စြာေပၚေပါက္လာပါတယ္။ လုပ္ငန္းရွင္ႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားၾကား မၾကာမၾကာ အျငင္းပြားမႈ ေတြလည္း ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာရျခင္းအေၾကာင္းရင္းကေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံ ဖြိ႔ျဖိဳးတိုးတက္လာဖို႔ ပုဂၢလိကစီးပြားေရးတည္ေဆာက္ၾကစုဆုိျပီး တကယ္လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရြက္လာ သည့္ အခါမွာေတာ့ အာဏာရ ေကဒါကြန္ျမဴနစ္ေခါင္းေဆာင္ အရင္းရွင္မ်ားကသာ တိုင္းျပည္ရဲ႕စီးပြားေရး လိွဳင္းေပၚ ေနရာဝင္ယူၾကျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၅ဝ ဝန္းက်င္မွာ တရုတ္အရင္းရွင္ေတြကိုဖယ္ရွားလိုက္ကတည္းက ဖယ္ရွားခံအရင္းရွင္မ်ားဟာ ေကဒါ အဖဲြ႔ထဲဝင္ျပီး ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရးေျပာင္းလဲျပစ္ဖို႔ နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ၾကိဳးပမ္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၈ဝ ေနာက္ပိုင္း ေကဒါကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အာဏာရလာခ်ိန္ကစျပီး ပထမဆယ္စုႏွစ္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ကာလမွာပုဂၢလိကစီးပြားေရး က႑ကို စတင္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ေကဒါ အာဏာရ အရင္းရွင္ေတြဟာ ပုဂၢလိကစီးပြားကို စုေပါင္းလုပ္ကိုင္လာၾကျပီး ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမုဳပ္ႏွံသူမ်ားကိုဖိတ္ေခၚလက္တဲြကာ တရုတ္ျပည္ဖြိ႔ျဖိဳးတိုးတက္ ေရးဆိုျပီး ပို႔ကုန္ဦးစားေပး စနစ္သစ္ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ႔ေၾကာင့္ ပို႔ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးကိုကာကြယ္ေပး ေသာ မူဝါဒကိုလည္း ျပ႒ာန္းလိုက္ပါတယ္။ ေကဒါအစိုးရ အရင္းရွင္ေတြရဲ႕စီးပြားေရးကိုေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ မ်ဳိးရုိး ေတာ္စပ္သူေတြ တာဝန္ယူလုပ္ကိုင္ေနၾကပါတယ္။

ေကဒါအာဏာရေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးဘက္မွာ အမ်ွစ္တြယ္လာသလို သူတို႔ရဲ႕ပုဂၢလိကစီးပြားေရးမွာလည္း အခ်ိတ္ အဆက္ရလာတဲ့အခါ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားက လူတန္းစားမ်ဳိးစုံဟာ ေကဒါအရင္းရွင္ေတြရဲ႕လုပ္ငန္းေတြမွာအက်ဳိး ရလဒ္ခံစားတဲ့လုပ္သားေတြမ်ားလာခဲ့ပါတယ္။ ေကဒါတို႔ရဲ႕ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ျမင့္မားလာခဲ့တာက ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ တိန္အန္မင္ ရင္ျပင္အေရးအခင္းမွပိုမိုက်ယ္ျပန္႔လာပါတယ္။

၁၉၉ဝခုႏွစ္ကစျပီး ဒုတိယဆယ္စုႏွစ္ျဖစ္တဲ့ တိုင္းျပည္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစီအစဥ္မွာ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ (အစုရွယ္ယာပိုင္ဆိုင္သူမ်ား) က လုပ္ငန္းၾကီးေတြကို ကိုင္ဆုတ္ထား အေသးစားလုပ္ငန္းေတြကိုလြတ္ေပးစား တဲ့နည္းသုံးခဲ့ရာ အျမတ္ႏွင့္ ပိုင္ဆိုင္မႈမွာ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းအရွံးျပျပီး ေကဒါအဖြဲ႔တို႔ရဲ႕ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းေအာက္ သို႔ေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားအရွံးေပၚရျခင္းအေၾကာင္းမွာ-အစိုးရအဖဲြ႔အေနနဲ႔ အလ်ွင္အျမန္ တာ ဝန္ေပးဖဲြ႔စည္းျခင္း၊ စီးပြားကုမၸဏီၾကီးမ်ားရွိေနျခင္းႏွင့္ မန္ေနဂ်ာတစ္ေယာက္ဟာ အလုပ္တာဝန္ႏွစ္ခုတြဲကိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းစသည္တို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံပိုင္စီးပြားေရးက်ရွံးရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

အလ်ွင္အျမန္ တာဝန္ေပးဖဲြ႔စည္းျခင္း ဆိုတဲ့ေနရာမွာ- ေကဒါေတြဟာ အစိုးရပိုင္လုပ္ငန္းေတြကို ဖယ္ရွား လိုက္ျပီး ပုဂၢလိကအမ်ားပိုင္ကုမၸဏီအျဖစ္သို႔ လ်ွင္ျမန္ စြာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုက္ပါတယ္။ ကုမၸဏီၾကီးမ်ား ရွိေနျခင္းဆိုတာလည္း ေကဒါအဖဲြ႔က အေစာက တည္းက ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးသူေတြႏွင့္ ပူးေပါင္းခ်ိတ္ဆက္ ထားတဲ့အတြက္ အစိုးရပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားဟာ ဒီလိုပူးေပါင္း ႏိုင္ဖို႔ကို အသစ္ကျပန္စတင္ေနရျခင္းေၾကာင့္ ေျခလွမ္းတိုေနျခင္း၊ ပိုင္ရွင္မန္ေနဂ်ာ တစ္ေယာက္ လုပ္ငန္းႏွစ္ခု ကိုင္သြယ္ေနျခင္း၊ ဥပမာ-ေကဒါပါတီ အစိုးရဟာ အစိုးရပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားကို ညြန္ၾကားရသလို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ပါဝင္တဲ့ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းေတြမွာလည္း ညြန္ၾကားေပးေနရတဲ့အတြက္ ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ အစိုးရပိုင္လုပ္ငန္းမ်ား အရႈံးေပၚျပီး ပုဂလိက လုပ္ငန္းမ်ား လက္သို႔ေရာက္ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုမ်ဳိး ေရခံေျမခံအေတြးအေခၚဟာ တရုပ္ျပည္အစိုရရဲ႕ဌာနအားလံုးမွာျမင္ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဥပမာ- ေဒသခံ စည္ပင္သာယာေရးအဖဲြ႔အစည္း၊ ဝန္ၾကီးဌာနမ်ား၊ တပ္မေတာ္၊ လုံျခံဳေရးတပ္၊ ေကဒါပါတီအဖဲြ႔အစည္း၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ သိပံနည္းပညာဌာန အားလံုးမွာ ဒီလိုဘဲရွိေနၾကပါတယ္။ ဒီလိုအက်င့္ဆိုးရုိးရာဟာ အစိုးရေရာ အစိုးရမဟုတ္တဲ့အဖဲြ႔အစည္းေတြမ်ားပါမက်န္ လုပ္ေနၾကတဲ့အတြက္ ေကဒါပါတီရဲ႕ ပီျပင္တဲ့ ႏိုင္ငံ ေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆိုတာ သူတို႔ကိုယ္တုိင္အရင္းရွင္သမားမ်ားျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ အစိုးရအတြက္တစ္ဝွက္ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးအတြက္တစ္ဝွက္ လုပ္ေဆာင္ေနသူမ်ားသာျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ ပူး ေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းေတြကိုဘဲဦးစားေပးကာကြယ္လာၾကပါတယ္။

တရုတ္အမ်ဳိးသားပါတီေကဒါဟာ တရုတ္ျပည္ကို အရင္းရွင္ႏိုင္ငံျဖစ္ေပၚလာေစဖို႔ စီးပါြးေရးကိုဗဟိုျပဳတဲ့အရင္း ရွင္မ်ားျဖစ္ၾကသလို စုေပါင္းလုပ္ကိုင္ေနတဲ့လုပ္ငန္းၾကီးငယ္အားလုံးကိုလည္း သူတို႔ေကဒါအရင္းရွင္ေတြသာ ပိုင္ဆိုင္ၾကျပီး ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းလို႔ေခၚတဲ့ အစိုးရပိုင္အခ်ိဳ႕ကိုေတာ ့အစိုးရဝန္ထမ္း မန္ေနဂ်ာေတြႏွင့္ သူတို႔ ရဲ႕ေဆြမ်ိဳးအခ်ိဳ႕မွလုပ္ကိုင္ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္သူတို႔မွာ အရင္းရွင္မ်ားအေရးၾကီးသလား၊ စုေပါင္းလုပ္ကိုင္စနစ္အေရးၾကီးသလား၊ အစိုးရက အေရးၾကီးသလား ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာပါတယ္။ တစ္ခါတလီ သူတို႔ရဲ႕ ကုန္သြယ္လုပ္ငန္းပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တဲ့ ေနရာမွာ ပီျပင္မႈမရွိတာေတြေတြ႔ရ ၾကဳံရေလ့ရွိပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္ ေျပာင္း လဲေရးဦးတည္လုပ္ ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ အရင္းရွင္ေတြႏွင့္ အစိုးရအရာရွိမန္ေနဂ်ာေတြၾကား လုပ္ငန္းမသဲ ကဲြတဲ့အတြက္ တရုတ္အစိုးရဆို တာဟာ အားေကာင္းတဲ့ မ်ဳိးစပ္ေကဒါအရင္းရွင္လူတန္းစားတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံ ေရးမူဝါဒလို႔ျမင္ေတြ႔ရ မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကာယလုပ္သားလခစားမ်ား ပီျပင္စြာျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ဖန္တီးႏိုင္တာက နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကို အသုံးျပဳလိုက္တာေၾကာင့္ဘဲျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၉ဝ ဝန္းက်င္မွာ အစိုးရပိုင္စီးပြါးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အျမတ္ရရွိေစျခင္းႏွင့္ ကုန္ထုတ္မႈျမင့္မားလာေစေရးကို ဦးတည္ခဲ့တာေၾကာင့္ အမာခံလုပ္သားေတြကို အလုပ္မွျဖဳတ္ခ်ခဲ့ျပီး နယ္မွလာတဲ့အလုပ္သမားမ်ားကို အစား ထိုးခန္႔ထားခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလိုလုပ္လိုက္တဲ့အေၾကာင္းရင္းက လစာႏွင့္ လူမႈဖူလံုေၾကးေလ်ာ႔လိုက္တဲ့သေဘာပါ။ နယ္မွလာတဲ့လုပ္သားေတြကို လူမႈဖူလုံေၾကးမေပးရုံမကဘူး ဝန္ေဆာင္ခဆိုျပီးလခထဲကႏုတ္ယူခံရေသးတယ္။ အလုပ္ခ်ိန္ပိုတယ္၊ စည္းကမ္းတင္းၾကပ္တယ္၊ လိုခ်င္သလိုလုပ္လို႔ရတယ္ဆိုတဲ့သေဘာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရ စီးပြါးဝန္ထမ္းေတြဟာ အလုပ္လက္မဲ့ႏွင့္ စည္းမဲ့လူတန္းစားအျဖစ္သို႔ေျပာင္းလဲသြားတယ္လို႔ျမင္လာၾကတယ္။

တရုတ္ျပည္ရဲ႕ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကို ျခဳံျပီးၾကည့္မယ္ဆိုရင္၊ အခစားအလုပ္သမားမ်ား မရပ္မနား အလုပ္ လုပ္ေနတာကိုေတြ႔ရမွာပါ။ အခစားလုပ္သားမ်ားမရပ္မနားအလုပ္လုပ္ရတာက ျမိဳ႕ျပႏွင့္ေက်းလက္ေတြပါ မ က်န္ပါဘူး။ ေက်းလက္ႏွင့္ ျမဳိ႕နယ္ေတြက ေကဒါပါတီဝင္ေတြဟာ အလုပ္သမားမ်ားအေပၚ အခြန္ေငြ တိုးျမင့္ ေကာက္ခံလာတာေၾကာင့္ ျပသနာေပါင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးဖန္တည္းေပးသလိုျဖစ္လာပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ (China Labour Bulletin 2002/1) ကိုၾကည့္ရင္ ေခါင္းၾကီးပိုင္းေတြမွာ အပတ္တိုင္း ေဟာင္ေကာင္ ႏွင့္ တရုတ္ျပည္မမွ အလုပ္သမားျပသနာသီတင္းေတြကို ေဖၚျပေနပါတယ္။ အလုပ္သမားမ်ားရဲ႕ မေက်နပ္မႈ၊ အျငိမ္းစားလချပသနာ၊ လခပုံမွန္မရတဲ့ျပသနာႏွင့္ တရားမဝင္အလုပ္သမား ဆြဲခန္႔ျပီး အခ်ိန္ပိုေၾကးမေပး တဲ့ျပသနာေတြေၾကာင့္ ေန႔တိုင္းလိုလို ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ျပည္သူေတြဆႏၵထုတ္ေဖၚေနၾကေၾကာင္းသိရပါတယ္။

အစိုးရမွတ္တမ္းအရ ၁၉၉၈ခုႏွစ္မွာ လူစုလူေဝးမွာပါဝင္သူေပါင္း ၃၂၅၁၂၆၈ ေယာက္ လွဳပ္ရွားမႈျပသနာေပါင္း ၆၇၆၇ခု ရွိျပီး၊ ၁၉၉ဝခုႏွစ္မွာေတာ့ ၉ဝ% ထိျမင့္မားလာပါတယ္။ ၂ဝဝဝခုႏွစ္ လူစုလူေဝး ႏွင့္ဆႏၵျပမႈ ၈၂၄၇ ၾကိမ္ရွိျပီး လူေပါင္း ၂၅၉၄၄၅ ပါဝင္လာၾကတယ္ဆိုျပီး ((China Labour Bulletin 2002/2)အရ သိရွိရပါတယ္။ တရုတ္ျပည္အႏွံ႔ ဒီလိုဆႏၵျပေတာင္းဆိုမႈဟာ တရုတ္အစိုးရအတြက္ အၾကီးမားဆုံးေျဖရွင္းရမည့္ျပသနာဟု ျမင္ေတြ႔လာပါတယ္။ Thornton 2004/87 အရ တရုတ္အစိုးရမွတ္တမ္းမွာ ၁၉၉၃ခုႏွစ္ ဆႏၵျပမႈအေရးအခင္း ေပါင္း ၁.၅သန္းရွိခဲ့ျပီး ၄င္းထဲက ၆ဝဝဝ ေက်ာ္ကို အစိုးရမွ တားဆီးႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔သိရပါတယ္၊ အေရးအခင္းေပါင္း ၈၃ဝခုဟာ လူေပါင္း ၅ဝဝ ထက္မနည္းပါဝင္ျပီး အခင္းေပါင္း ၇၈ခုဟာ လူေပါင္း ၁ဝဝဝ အထက္ ရွိရုံမက ျမိဳ႕နယ္ ၂ခုထက္မနည္းပူးေပါင္းပါဝင္ၾကပါတယ္။ အခင္းေပါင္း ၂၁ခုဟာ လူေပါင္း ၅ဝဝဝ အထက္ပါဝင္တဲ့လူထုလႈ်ပ္ရွားဆႏၵျပမႈေတြျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီလို ျပည္သူလူထုႏွင့္အစိုးရၾကား ရင္ဆိုင္မႈေတြမွာ အစိုးရဘက္မွဟန္႔တားမႈျပဳလုပ္တိုင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚတတ္ၾကတယ္။ လူေပါင္း ၈၂ဝဝ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိမႈေၾကာင့္ ခရုိင္ႏွင့္ျမိဳ႕နယ္တခ်ဳိ႕က အရာရွိေတြ ရာထူးမွ ဖယ္ရွားတာေတြ အလုပ္ထုတ္ခံရတာေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူ႔လုံျခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ဝင္ ၃၈၅ ဦးလည္း အသက္ ဆုံးရွံးခဲ့ရပါတယ္။

လုပ္သားျပည္သူဘက္ကၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အလယ္အလတ္လူတန္းစားေတြရဲ႕ စဥ္းစားေတြးေခၚတတ္မႈေၾကာင့္ ၁၉၉ဝခုႏွစ္ကတည္းက လူမႈအဖြဲ႔အစည္းအေတာ္မ်ားမ်ားေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ တခ်ဳိ႕ကိုေဖၚျပရမည္ဆိုရင္ ပတ္ဝန္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးႏွင့္ဆိုင္တဲ့ လူထုလွဳပ္ရွားမႈ၊ ဝယ္ယူစားသုံးသူမ်ားဆိုင္ရာလွဳပ္ရွားမႈ၊ အိမ္ျခံပိုင္ဆိုင္ ေရးဆိုင္ရာလွဳပ္ရွားမႈႏွင့္ အမ်ဳိးသမၼီးမ်ားႏွင့္ဆိုင္တဲ့လွဳပ္ရွားမႈေတြပါဝင္ပါတယ္။

Xinzuopai ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဝဖန္သမားမ်ားက တိုင္းျပည္ရဲ႕လူမႈစီးပြားေရးမွာ လူတန္းစားကြာဟမႈ ျမင့္တာ ထက္ ျမင့္လာျပီး ႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ႕ အက်င့္စာရိတၱလည္း က်ဆင္းလာတာကို အလြန္စိတ္မေကာင္းစရာျဖစ္ တယ္လို႔ေဝဖန္ထားပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ကို အေနာက္ႏိုင္ငံပံုစံ ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ နယူလစ္ဘရယ္ဝါဒျဖင့္ ေခတ္မွီႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ျခင္းကို ျပန္လည္သုံးသပ္ရန္ အာဏာရအစိုးရအဖဲြ႔ကို တိုက္တြန္းလွ်က္ရွိၾကတယ္။

ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္မွစတင္ျပီး နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္းလုပ္ငန္းေၾကာင့္ အလုပ္သမားမ်ား၊ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားႏွင့္ အလယ္အလတ္လူတန္းစားအားလုံး မရပ္မနားအလုပ္လုပ္ ၾကရေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးေဝဖန္သူမ်ားရဲ႕ နယူလစ္ဘရယ္ဝါဒ မုန္းတီးေရး လွ်ဳပ္ရွားမႈဟာ ပိုျပီးက်ယ္ျပန္႔လာ ကာ တိုင္းျပည္အႏွံ႕ ဆႏၵျပျခင္းႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ျခင္းပိုမိုမ်ားျပားလာပါတယ္။ ျပည္သူမ်ားမွ ဆႏၵထုတ္ေဖၚျခင္း မ်ားလာတဲ့အခါ တိုင္းျပည္အာဏာရပါတီကို ဂယက္ရုိက္လာပါတယ္။

၁၉၉၈ ဇြန္လမွာေတာ့ အာဏာရ ပါတီထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ (၃၅) ဦးပါဝင္တဲ့ေကာ္မတီ National People’s Congress (NPC) ကိုဖဲ႔စည္းျပီး ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (CCP) အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္အလုပ္သမားမ်ားၾကား ရင္ဆိုင္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား အေပၚ အေျခခံလူတန္းစားမ်ားရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ အခြင့္အေရးကိုလစ္လွ်ဳရွဳျပီး ႏိုင္ငံအႏွံ႔ ဆူပူမႈျဖစ္ေအာင္ ကိုင္သြယ္ေျဖရွင္းမႈအားနည္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ရဲ႕လြတ္လပ္တဲ့ စီးပြားေရးႏွင့္ စီမံကိန္းမ်ားကို ထိခိုက္ေစ တယ္ဆိုျပီး အာဏာရအစိုးရတာဝန္ရွိေတြကို ေဝဖန္ျပစ္တင္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ပိုင္း (CCP) ထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႕ အေျပာင္းအလဲရွိလာတာေၾကာင့္ စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ကို အခ်ိန္မွီ ကိုင္သြယ္ေျဖရွင္းႏို္င္ခဲ့ တယ္လို႔ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ၾကီး Jiang Zemin (၁၃ ႏွစ္ေက်ာ္ႏိုင္ငံေတာ္ေခါင္းေဆာင္လုပ္ခဲ့သူ) အျငိမ္းစားယူလိုက္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံသားမ်ား ႏိုင္ငံေရးအရတိုးတက္ရမယ္၊ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီေအာက္မွာ ကိုယ္ပိုင္က႑ေတြကို လုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတဲ့ သုံးနားညီေပၚလီစီကို Jiang Zemin က စတင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

Jiang Zemin အျငိမ္းစားယူသြားတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ Hu Jintao ႏွင့္ Wen Jianbao က ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဆက္ လက္တာဝန္ယူၾကပါတယ္။ Joseph Cheng ရဲ႕ သုံးသပ္ခ်က္အရ Hu ႏွင့္ Wen ရဲ႕ စိတ္ကူးဟာ ၁၉၅ဝ တုန္း က ေမာ္စီတုန္းပါတီရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုကိုင္သြယ္ခဲ့သလိုမ်ဳိး အက်င့္မပ်က္၊ တာဝန္က်အလုပ္ကို ေဇာက္ခ် လုပ္ ကိုင္ျခင္းႏွင့္ ကိုယ္က်ဳိးမရွာတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးကို လိုလားၾကပါတယ္တဲ့။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ဟာ နယူလစ္ဘရယ္ ေပၚလီစီေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားမွ လူမႈေတာ္လွန္ေရးေပၚေပါက္ခဲ့ျခင္းအေပၚ ျပန္လည္သုံးသပ္လာၾကပါတယ္။

ေခတ္မွီဖံြ႕ျဖိဳးတိုးတက္ရန္ စနစ္ေဟာင္းသုံးျပန္

တရုတ္ျပည္အတြက္ နယူလစ္လရယ္ အေတြးအေခၚဟာ တိုင္းျပည္သာယာေပ်ာ္ေရႊလာမယ္လို႔ ရည္ရြယ္ ထားသလို Hu ႏွင့္ Wen က တိုင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္ေနရာရလာတဲ့အခါ ျမိဳ႕ျပင္ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ သာ ယာေသာ ဆိုရွယ္လစ္လူ႔ေဘာင္သစ္ျဖစ္ေပၚလာေရးဝါဒ ထည့္သြင္းစဥ္စားလာၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ စဥ္းစားမႈဟာ အႏုမာႏုအေတြးအေခၚသစ္ ထုတ္ေဖၚျပသျခင္းသာျဖစ္ျပီး အမွန္တကယ္မွာ နယူလစ္ဘရယ္ စနစ္ရဲ႕ လက္ေတြ႔က်စီးပြားတိုးတက္ျခင္းႏွင့္ လူမႈဖံြ႔ျဖိဳးျခင္းကို တျဖည္းညီျမင့္မားလာဖို႔ဘဲ ရည္ရြယ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေစ်းကြက္ျပဳျပင္ေရးကို တဆင့္ျပီးတဆင့္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရုံမက အစိုးရအာဏာရပါတီလည္း ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ဆိုးၾကိဳးေတြကို သင့္တင့္မွ်တျပီး ပိုေကာင္းလာေအာင္ ထိထိ ေရာက္ေရာက္ ပါဝင္ လၽွဳပ္ရွားေနမယ္ဆိုတဲ့ ေပၚလီစီကိုဘဲသတ္မွတ္ထားပါတယ္။

Hu ႏွင့္ Wen ရဲ႕ ေပၚလီစီမွာ လူႏွင့္ပတ္ဝန္းက်င္ကို တိုင္းျပည္ရဲ႕ဖြံ႔ျဖိဳးေရးစီမံကိန္းထဲ ထည့္သြင္းစဥ္းစားလိုက္ ပါတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးရဲ႕ အိုင္ဒီယာဟာ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ျခင္းဆိုတာ GDP တစ္ခုတည္းကိုဘဲၾကည့္လို႔ မရဘူး၊ လူႏွင့္ပတ္ဝန္းက်င္ ေဂဟဇာတညီမ်ွဖို႔လိုတယ္ဆိုတာကို အေကာင္အထည္ေဖၚခ်င္ၾကတာပါ။

ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ႏွစ္ဦးရဲ႕ ေပၚလီစီဟာ ျမဳိ႕ျပင္ေက်းလက္အေျခခံျပီး တိုင္းျပည္တိုးတက္ျခင္းခ်ိန္ခြင္ကို ခ်ိန္ျပ ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကို စတင္အေကာင္အထည္ေဖၚရာမွာ ေက်းလက္ေဒသခံမ်ား ဝန္ထုတ္ဝန္ပိုးျဖစ္ေနတဲ့ အခြန္ ေငြေပးေဆာင္ျခင္းကို ျဖတ္သိမ္းေပးျပီး ေက်းလက္ဖြံ႔ျဖိဳးေရး ရန္ပံုေငြကိုလည္း ၁၅% (US$ 15ဘီလီယံ) တိုးျမင့္လိုက္တဲ့အခါ ေက်းလက္ေနထိုက္သူ လူဦေရ ၈၇% အတြက္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ေနထိုင္စာရိတ္ကို အတင့္ အတင့္လုံေလာက္မႈ ရရွိေစခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုစီမံကိန္းအတြက္ ဗဟိုေကာ္မတီမွ ေက်းလက္ႏွင့္ ေတာင္သူမ်ားအတြက္ အၾကီးမားဆုံးေသာ ဘတ္ဂ်က္ ခ်ေပးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ေက်းလက္ေနျပည္သူမ်ားဆီက ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ ထုတ္ကုန္ႏွင့္ ကြ်မ္းက်င္လူအင္အားဘာမွ ထြက္မလာတဲ့အျပင္ အစိုးရရဲ႕ဝင္ေဆာင္မႈကို ပိုမိုလိုလားလာၾကပါတယ္။ အေျခခံ ပညာ ၉ တန္းအထိ အခမဲ့သင္ယူခြင့္ စတဲ့ဝန္ေဆာင္မႈမ်ဳိးကို လူထုလွ်ဳပ္ရွားမႈျဖင့္ ေတာင္းဆိုလာၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ေက်းလက္က်န္းမာေရးအတြက္ ၂ဝဝ၈ မွစတင္ျပီး လူဦးေရ ၈ဝ% ကို က်န္းမာေရး အကာအကြယ္ ေပးတဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈကို ေပးခဲ့ပါတယ္။

သို႔ေသာ္ ယခုခ်ိန္မာဆိုရင္ ေက်းလက္ေဒသေနျပည္သူမ်ားဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ ပုဂၢလိကေဆးခန္းေတြမွာ တန္ဖိုးျမင့္ျမင့္ ျပန္လည္ေပးဝယ္ရန္အေျခအေနေရာက္လာျပန္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ေက်းလက္ျပည္သူအမ်ားပိုင္း မွာ က်န္းမာေရးအာမခံခ်က္ မရွိဘဲျဖစ္ေနၾကျပီး သူတို႔ရဲ႕ဝင္ေငြ ၈ဝ% ကို က်န္းမားေရး အသုံးစရိတ္အျဖစ္ အသုံးလိုလာပါတယ္။ ဒီလိုအခက္အခဲမ်ဳိးကိုျပန္လည္ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ လက္ရွိအာဏာရ အစိုးရဟာ ျမိဳ႕ႏွင့္ေက်း လက္ရဲ႕ လူေနမႈကြာဟတဲ့ျပသနာကို ေပၚလီစီခ်ျပီး ျပန္လည္စဥ္းစားလာပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ တျပည္လုံးရွိ အျငိမ္းစားမ်ားလခ ျပန္လည္အသက္ဝင္လာေစခဲ့ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္မွစျပီး ေက်းလက္ေဒသ လူေနမႈအဆင့္ ျမင့္မားလာရန္ အကူအညီေပးတဲ့စီမံကိန္းလည္း ျပန္လည္စတင္ႏိုင္ရာ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ျမိဳ႕ႏွင့္ေက်းလက္ေနျပည္သူေတြၾကား လြတ္လတ္စြာ ကူးလူးဆက္သြယ္လာႏိုင္ၾကတယ္လို႔ ျမင္ေတြ႔ေစပါတယ္။

တရုတ္ျပည္ဟာ အျခားအာရွႏိုင္ငံေတြလိုဘဲ ႏိုင္ငံ့ဖံြ႔ျဖိဳးေရးမွာ ၾကီးမားတဲ့အင္အားေတြ ရွိေနပါတယ္။ ေကဒါ အရင္းရွင္ပါတီဝင္အာဏာရေတြဟာ ေဒသခံျပည္သူမ်ားၾကား မန္ေနဂ်ာလုပ္ျပီး ေဒသဖြံ႔ျဖိဳးေရးစီမံခ်က္ႏွင့္ အညီ ေဒသစီးပြားေရးစနစ္တိုးတက္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒသခံ ေကဒါအရင္းရွင္ ပါတီဝင္ေတြဟာ ဗဟိုစီမံကိန္းမ်ားႏွင့္ ကြဲလဲြစြာ ကိုင္သြယ္လာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Hu ႏွင့္ Wen အာဏာရ ဗဟိုေကာ္မတီရဲ႕ စာရိတၱႏွင့္ ဆိုရွယ္လစ္ပုံစံျမင့္မားခိုင္မာလာေအာင္ တည္ေဆာက္လာၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

 ဒီလိုတည္ေဆာက္လာခ်ိန္မွာ အရင္းရွင္ေတြရဲ႕ အခြန္ေရွာင္အက်င့္ပ်က္ခ်စားကိစၥ၊ ပတ္ဝန္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရး လစ္လွဴရွဳတဲ့ကိစၥ၊ အလုပ္သမားမ်ားကို ကာကြယ္တဲ့ဥပေဒႏွင့္ လုပ္သားဥပေဒမ်ားကို ခိုင္မာေအာင္ျပဳလုပ္တဲ့ ကိစၥ၊ လုပ္သားျပည္သူဘက္ကရပ္တည္ျပီး ေက်းလက္ေနျပည္သူတို႔ရဲ႕ အခြန္ေငြေကာက္ခံျခင္းကို ဖ်က္သိမ္း တဲ့ကိစၥေတြႏွင့္ ေက်းလက္ေတြမွာ တည္ညိမ္မႈရရွိေရးတို႔ကို ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္းရွင္ စနစ္ ရွင္သန္လာေရး လုပ္ေဆာင္ၾကတဲ့ပါတီေခတ္တုန္းကအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား အက်င့္ပ်က္ခ်စားျခင္းႏွင့္ ေဒသ မညိမ္မသက္မႈမ်ားကိုဘဲ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါတယ္။

ဗဟိုေကာ္မတီရဲ႕ ဆယ္စုႏွစ္ကာလ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ျပန္လည္သုံးသပ္ၾကည့္တဲ့အခါ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြား တိုးတက္ေရးႏွင့္ဖံြ႔ျဖိဳးမႈႏုန္းဟာ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ ထိေရာက္မႈမရွိေသးဘူးလို႔ ဆိုရေလာက္ေအာင္ အားနည္းခဲ့တာေတြ႔လာၾကတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ေတာ္လွန္ေရးေခတ္တုန္းက အရင္းရွင္မ်ဳိးဆက္ ေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ႏွိမ္ႏွင္းခဲ့ျပီးေနာက္ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရး ဆက္တိုက္လိုက္လာပါတယ္။

၁၉၈ဝ ႏွင့္ ၁၉၉ဝ ႏွစ္ေတြမွစျပီး အရင္းရွင္စနစ္ကို ျပန္လည္ေမြးျမဴကာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးေျပာင္းလဲေရးကို စတင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စတင္ႏိုင္ခဲ့ေပမဲ့ ႏုနယ္ေသးတဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြဟာ ေန႔စဥ္ ဘဝမွာ စိန္ေခၚမႈေတြျဖစ္ေပၚလာတိုင္း ကိုယ္တိုင္မေျဖရွင္းႏိုင္ဘဲ အစိုးရကိုမွီခိုလိုစိတ္ ရွိေနၾကဆဲပါ။ ျပည္သူ မ်ားၾကား  မွီခိုလိုစိတ္ရွိေနေသးတဲ့အတြက္လည္း လုံေလာက္တဲ့ ပူးေပါင္းအင္အားေတြရွိေနပါတယ္။

တိုင္းျပည္ေငြေၾကးႏွင့္ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြကို အစိုးရမွပိုင္ဆိုင္ထားတ့ဲအတြက္လည္း ေက်းလက္ေဒသႏွင့္ လူမ်ဳိးစုငယ္ေတြရဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ကူညီခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာ-လြယ္လြယ္ကူကူႏွင့္ ေငြရွာႏိုင္တယ္၊ ျပည္ပစီးပြားျပိဳင္ဆိုင္မႈမွကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္၊ သူတို႔ရဲ႕ထုတ္ကုန္ေတြကို ျပည္ပပို႔ႏိုင္ေအာင္ ကူညီေပးလို႔ရ တယ္ စသျဖင့္ အစိုးရကျပည္သူၾကီးငယ္အားလုံး မွ်မွ်တတ အက်ဳိးခံစားခြင့္ရရွိေရးကို တိုင္းျပည္ရဲ႕ဖံြ႔ျဖိဳးေရး ေပၚလီစီအျဖစ္ က်င့္သုံးလာၾကပါတယ္။

တရုတ္ျပည္အစိုးရဟာ အျခားဖံြ႔ျဖိဳးဆဲ အာရွႏိုင္ငံေတြလို တိုင္းျပည္ရဲ႕စီးပြားေရးမွာ အစိုးရက တက္ၾကြစြာ ဝင္ရွူပ္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ အစိုးရဘက္က ဆက္တိုက္ အရွဳံးမရွိအျမတ္တင္မည့္ ၾကီးပြားစက္ေခါင္းေနရာကို ရယူထားပါတယ္။ အစိုးရအဖဲြ႔မွာ လိုေငြျပေပမယ့္ လမ္းတံတား၊ အေျခခံအေဆာက္အဦးႏွင့္ တိုင္းျပည္အတြက္ အေရး ၾကီးတဲ့ ေနရာေတြမွာ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးစီမံကိန္းေရးဆဲြျပီး ေစ်းႏုန္းေတြကိုေလွ်ာ့တာေတြ၊ အရင္းရွင္မ်ား လိုက္ နာရမည့္ စည္းကမ္းျပဌာန္းတာေတြလုပ္ရာမွာ ရွယ္ယာသမားမ်ား စြန္႔စြန္႔စားစားအေနအထားသို႔ ေရာက္ သြားၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗဟိုအစိုးရဟာ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အျမဲတာဝန္ ယူေၾကာင္း အာမခံလက္မွတ္ေရးထိုးလွ်က္ရွိေနပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက အျခားဖံြ႔ျဖိဳးဆဲအာရွႏိုင္ငံေတြလို တရုတ္မ်ဳိးခ်စ္အေတြးအေခၚျဖင့္ ကမာၻမွာတရုတ္လူမ်ဳိးဟာ အင္အားရွိရမည္၊ ၾသဇာေညာင္းရမယ္ဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုတ္ျဖင့္ တိုင္းျပည္မာျပဴလုပ္ေနတဲ့ ဖံြ႔ျဖိဳးေရးပရုိဂ်က္ေတြ အထစ္အေငါက္မရွိရေလေအာင္ ကာကြယ္သြားတာေတြ႔ရပါတယ္။

တိုင္းျပည္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စတင္လာကတည္းက ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒကို မ်က္ကြယ္ျပဳျပီး တိုင္းျပည္သစ္ တည္ေထာင္လာခဲ့တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳရွိခဲ့သလို ယခုအခါမွာလည္း တိုင္းျပည္ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး အေကာင္ အထည္ေဖၚရာမွာ မ်ဳိးခ်စ္ဝါဒႏွင့္ ဂေဟဆက္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။

ဒီလိုေဖၚေဆာင္ေနျခင္းဟာ အမွားမရွိဟု ျမင္ေပမဲ့ မ်ဳိးခ်စ္ေတြရဲ႕အမ်ဳိးသားေရးဟာ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ျဖိဳးေရးမွာ အကူအညီမရဘဲ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ရုုိးရာဘက္ အားသန္လာကာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ႏွင့္ လက္ေတြ႔ ကြာျခားလာေစပါတယ္။

အမ်ဳိးသားေရးဟာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို အေရးမယူဘဲ ႏိုင္ငံျခားသားရင္းႏွီးသူမ်ားအေပၚ တိုက္ရုိက္ အက်ဳိးသက္ေရာက္လာသျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒႏွင့္ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးမွာ အခက္ ေတြ႔ေစပါတယ္၊

အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားမွ တရုတ္ႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ႕ လူမ်ဳိးေရးအေျခခံတဲ့ မ်ဳိးခ်စ္ဝါဒေတြကို ကမာၻ႔့ႏိုင္ငံမ်ားေရွ့မွာ ရွံုးခ်ျပရန္ တာဝန္ရွိလာပါတယ္၊ ဂ်ပန္မုန္းတီးေရး လူထုလွ်ဳပ္ရွားမႈမ်ဳိးကို ကိုင္သြယ္ေျဖရွင္းရာမွာ အခက္ေတြ႔ လာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဂ်ာပန္မုန္းတီးေရး လူထုလွ်ဳပ္ရွားမႈမ်ဳိးကို အစိုးရမွကိုင္သြယ္ေျဖရွင္းရန္ အခက္ေတြ႔ ေစပါတယ္။ ဥပမာ- စစ္ပဲြတုန္းက ေသဆုံးခဲ့တဲ့ ဂ်ာပန္ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားကို သခၤ်င္းမွာ ဂါရဝျပဳဖို႔ တရားဝင္ လာေရာက္တဲ့အခါ တရုတ္အစိုးရမွ တုန္႔ျပန္တဲ့အျပဳအမူေတြဟာ ထုိင္ဝမ္ႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္ေတြမွာထက္ ပို မိုၾကပ္တည္းတဲ့ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈကို ျပဳမူခဲ့ၾကပါတယ္။

တရုတ္အစိုးရဟာ လူမ်ဳိးခ်စ္ဝါဒကို ကိုင္သြယ္ေျဖရွင္းဖို႔တာဝန္ရွိျခင္းကို နားလည္ထားေပမယ့္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ အားနည္းေနၾကဆဲေတြ႔ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေနတိုးမွ ယူဂိုဆလာဖ္ ႏိုင္ငံရွိ တရုတ္သံရုံးကို ဗံုးက်ဲခဲ့တဲ့ အတြက္ အေမရိကန္မုန္းတီးေရးဟာ တရုတ္မွာ ထိမ္းမရေလာက္အံုၾကြသြားတာေတြ႔ရပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက အျခားဖံြ႔ျဖိဳးဆဲ အာရွနိုင္ငံေတြလို အာဏာရွင္ေပၚလီစီျဖင့္ လုပ္သားျပည္သူမ်ားအေပၚ စည္း ကမ္းခ်မွတ္ထားတာေတြ႔ရပါတယ္။ ျပည္သူမ်ားမွ ဆႏၵထုတ္ေဖၚျခင္းကို ဖိႏိွပ္ထားျပီး လူမႈအဖဲြ႔အစည္း ထူေထာင္ျခင္းကိုလည္း ခြင့္မျပဳပါ။ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးမႈကို ဆဲြေဆာင္ရန္ႏွင့္ အျမတ္ထဲမွအျမတ္ရရွိေရးကိုဘဲ အျမဲတမ္း ဦးစားေပးေနပါတယ္။

အာဏာရွင္စနစ္ဟာလည္း ေရွာင္ရွားမရႏိုင္တဲ့ တရုတ္ျပည္အစိုးရအဆက္ဆက္ရဲ႕ အက်င့္ဆိုး တစ္ခုျဖစ္ ေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားပို႔ကုန္ထုတ္လုပ္သည့္ စက္ရုံၾကီးေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္သမားမ်ားကို လစာ နည္းနည္းေပးျပီး ခိုင္းလို႔ရေအာင္လည္း ထိမ္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးေတြေၾကာင့္ အာရွထုတ္ကုန္ ကမာၻ႔ေစ်း ကြက္မွာ ဝင္ျပိဳင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမာၻေၾကာ္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ားဟာ သူတို႔လုပ္ငန္းထဲက လုပ္သား မ်ားကို ဆက္ျပီး ဒီလိုဆုံးရွံးႏွစ္နာေနမယ္ဆိုရင္ အာရွမွာအေျခခ်ျပီး စီးပြားဆက္လုပ္ရင္ ကမာၻ႔ေရွ့မွာ အရွက္ရႏိုင္တာ ေၾကာင့္ သူတို႔လုပ္ငန္းကို တရုတ္ျပည္မွာဆက္ဖို႔ အခက္ေတြ႔ေနပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႕ျမင္ေတြ႔ရတာက တရုတ္ျပည္ဟာ အျခားအာရွဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြလို ပထမပိုင္း အရင္းရွင္ စက္မႈဖံြ႔ျဖိဳးေရး စတင္ခဲ့ခ်ိန္မွာ အရင္းရွင္အေျမာက္အမ်ား ေပၚထြက္လာပါတယ္။ စစ္ေအးေခတ္ကာလျဖစ္တဲ့ ၁၉၅ဝ-၁၉၆ဝႏွစ္ေတြမွာ အာရွႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ေတာင္ကိုရီးယားႏွင့္ ထိုင္ဝမ္ေတြက အေမရိကန္ေတြရဲ႕ အကူအညီ ျဖင့္ ေခ်းေငြရရွိမႈေၾကာင့္ အက်ဳိးၾကီးၾကီးမားမား ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္ႏိုင္ငံ ဟာ ၁၉၈ဝ ႏွင့္ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္အထိ အေမရိကန္ရဲ႕ ေခ်းေငြဘာမွမရရွိၾကဘဲ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ တရုတ္လူမ်ဳိးအခ်ဳိ႕ ရဲ႕ွ အရင္းအႏွီးမ်ားျဖင့္သာ တိုင္းျပည္ဖြိ႔ျဖိဳးေရးကို စတင္လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။

၁၉၇၈ ခုႏွစ္အထိ တရုတ္အရင္းရွင္အခ်ိဳ႕ဟာ ေဟာင္ေကာင္၊ ထိုင္ဝမ္၊ စင္ကာပူႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံေတြမွာ ျပည္ပ ေရာက္ တရုတ္အရင္းရွင္ကုန္သည္ၾကီးမ်ားစုျပီး စီးပြားေရးလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တရုတ္ျပည္မ တံခါးဖြင့္ လာခ်ိန္မွာ ေတာ့ ေဟာင္ေကာင္ကို ျပန္လာအေျခစိုက္ျပီး ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံတဲ့ ျပည္ပကုန္သြယ္စီးပြားေရးကို စတင္လုပ္ ကိုင္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္ေတြမွာ ေဟာင္ေကာင္အေျခစိုက္ ပလဲျမစ္ဝကြ်န္းေဒသရွိ စက္မႈဇုံမွာ အလုပ္ သမားေပါင္း သုံးသန္းေက်ာ္အလုပ္ရရွိလာၾကပါတယ္။

၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ထိုင္ဝမ္ႏွင့္ စီးပြားေရးမဟာမိတ္ျဖစ္လာျပီး တရုတ္ျပည္မမွာ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ အင္အား ဒုတိယအမ်ားဆုံးျဖစ္လာရပါတယ္။  ၁၉၉ဝ မွာေတာ့ အေရ႔ွေတာင္အာရွရွိ ျပည္ပေရာက္ တရုတ္ အရင္းရွင္မ်ားမွ အျမတ္ခြန္ အေျမာက္အမ်ားရရွိလာပါတယ္။

ေနာက္ေၾကာင္းလွန္ျပီးသံုးသပ္မယ္ဆိုရင္ လက္ရွိတရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဖံြ႔ျဖိဳးမႈဟာ အေရွ႔ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြမွာ ျမင္ေတြ႕ျမဲျဖစ္တဲ့ အစဥ္အလာအတိုင္း သြားေနပါတယ္။ ထိုးျခားခ်က္က အစိုးရအင္အားျဖင့္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ေမွ်ာ္မွန္းေရးဆြဲထားတဲ့ပန္းတိုင္ေရာက္ရန္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားမွ အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာလွ်က္ရွိေနတာေတြ႔ရပါ တယ္။ အစိုးရဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ဖံြ႕ျဖိဳးေရးၾကိဳးပမ္းရင္း ႏိုင္င့ံစီးပြားေရးကိုလည္းမ်ားစြာ ခ်ဳပ္ေခ်ေနပါတယ္။ အၾကြင္းျဖင့္ရင္းႏွီးျခင္း၊ ႏုုိင္ငံျခားထုတ္ကုန္တိုးျမင့္ျခင္း၊ အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ေနရာေတြမွာ စက္မႈထြန္းကားေရး ေဆာင္ရြက္ျခင္း တို႔ကိုလည္း အစဥ္ေဆာင္ရြက္ ေနပါတယ္။

လူမ်ိဳးေရးဝါဒျပင္းထန္သူမ်ား၊ အာဏာရွင္ျဖင့္ အလုပ္သမားေတြကိုဖိႏွိတ္ထားျခင္း၊ ဆႏၵထုတ္ေဖၚလိုသူႏွင့္ တစ္ကိုယ္ေတာ္နာမည္ၾကီးေအာင္ထူေထာင္လိုသူမ်ားကို က်စ္က်စ္လစ္လစ္ကိုင္သြယ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးေပၚလီစီဟာ အျခားအာရွႏိုင္ငံေတြႏွင့္ နည္းနည္းေတာ့ကြာျခားတာေတြ  ရွိေန တယ္လို႔ေျပာရမွာပါ။

ဥပမာ- အစိုးရမွ ႏိုင္ငံေတာ္ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဘက္ တာဝန္ ဝင္ယူတာမ်ဳိး အမ်ားအျပားေတြ႔ရပါတယ္။ အျခားအာရွႏိုင္ငံေတြမွာ အစိုးရဟာ အရင္းရွင္ေတြကို ကန္႔သတ္ ခ်က္ တစ္ခုခုအရင္ခ်ထားေပးျပီး အစိုးရက အရင္းရွင္လိုျဖစ္လာခ်ိန္က်မွ စီးပြားေရးထဲ ဝင္လာၾကတာေတြ႔ ရပါတယ္။

တရုတ္ျပည္မွာက ပါတီဝင္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ အစိုးရပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ မန္ေနဂ်ာေကာင္းလုပ္ျပီး အျမတ္ထြက္ရွိလာေအာင္ေဆာင္ရြက္ျခင္းသတ္သတ္မဟုတ္ဘဲ ပါတီဝင္ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုယ္တိုင္ ပုဂၢလိက တစ္ဝွက္ တုိင္းျပည္တာဝန္တစ္ဝွက္ႏွင့္ ေျခႏွစ္ေခ်ာင္းခြ ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ျပီး သူတို႔ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ လုပ္ငန္း အားလုံးဟာ ေနာက္ဆုံးမွာ ပုဂၢလိကလက္ထဲေရာက္သြားျပီး အဲဒီပုဂၢလိက လုပ္ငန္းပိုင္ရွင္လည္းလက္ရွိေဂါင္း ေဆာင္ ေကဒါအေဖဲြ႕ဝင္ေတြသူတို႔ဘဲျဖစ္ေနတာကို အမ်ားအျပားေတြ႔ျမင္ရပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အစိုးရပိုင္လုပ္ငန္းႏွင့္ ပုဂၢလိကပိုင္လုပ္ငန္းေတြၾကား တားထားတဲ့မ်ဥ္းေၾကာင္းဟာ မထင္မရွား မုန္ဝါးဝါးျဖစ္ေနပါတယ္။ ထင္ရွားေအာင္မ်ဥ္းတားထားလို႔လည္းမရပါဘူး။ အဲဒါက ပါတီဝင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ အရင္းရွင္ေတြျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ေျခႏွစ္ေခ်ာင္းခြျပီး မတ္သတ္ရပ္ျပေနလို႔ပါဘဲ။

ေနာက္တစ္ခုက တရုတ္ျပည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေစတဲ့လုပ္ငန္းမွာ ေအာက္ေျချပည္သူမ်ားအေရးၾကီးတဲ့အခန္းက႑ ကို ဝါဒအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖန္႔ကာ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ေဒသခံေတြရဲ႕အေရးပါေၾကာင္း နည္းဗ်ဴဟာကို ေဖာ္ျပ ထားတာကို လည္းေတြ႔ရပါတယ္။ အျခားအာရွႏိုင္ငံေတြမွာ ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္မႈစႏွစ္ျဖင့္ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးမွာ တက္ ၾကြစြာ တာဝန္ယူေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ တရုတ္ျပည္မွာကေတာ့ ကြန္ျမဴႏွစ္အုပ္ခ်ဳပ္ခ်ိန္တုန္းက ဗဟိုမွကိုင္ သြယ္ျခင္းကို မက်င့္သံုးဘဲ ေဒသႏွင့္ျမဳိ႕နယ္ ေက်းရြာအလိုက္ တာဝန္ရွိအစိုးရမွသာ အုပ္ခ်ဳပ္စီမံျခင္းမ်ိဳး ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အျခားအာရွႏိုင္ငံေတြႏွင့္ ကြာျခားေနပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ျမိဳ႕ျပႏွင့္ျမိဳ႕ၾကီးေတြမွာ ဖြံံ႔ျဖိဳးတိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမ်ွ ေက်းလက္ေဒသႏွင့္ ေဝးေခါင္တဲ့ေနရာ ေတြမွာဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္လာေရးဟာ ေဒသအလိုက္ဖဲြ႔စည္းထားတဲ့ အစိုးရတာဝန္ရွိေတြမွဦးေဆာင္ျပီး သင့္တင့္ မ်ွသတဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြကို ေဆာင္ရြက္ရပါတယ္။ ဥပမာ၊ ႏိုင္ငံ့အေရွ့ေတာင္ပိုင္းရွိျမိဳ႕ငယ္ေလးေတြဟာ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးသူမ်ား၏ ကုန္စည္စီးဆင္းရာလမ္းေၾကာင္းျဖစ္လာျပီး ေဒသခံမ်ားေပၚအေျခခံသည့္ စက္မႈႏွင့္ ထုတ္ကုန္လုပ္ငန္းတိုးျမင့္လာတဲ့အတြက္ အဲဒီေဒသေတြဟာ ေခတ္မီွဖြံ႔ျဖိဳးလာတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ျမင္ေတြ႔ရတာက ႏိုင္ငံေတာ္ပိုမိုဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္လာေရးဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕စီးပြားေရးအေျခ အေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓါတ္ေဖၚျပတဲ့အတိုင္းအထြာမွာဘဲ မူတည္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ျပည္ဟာ စက္မႈလုပ္ငန္းရပ္တံ့သြားခဲ့ေသာ္ ႏိုင္ငံသားေတြၾကား သာတူညီမ်ွမႈဝါဒကို အျခားအာရွႏိုင္ငံ ေတြထက္  ပိုမိုျပင္ဆင္ထားေၾကာင္းေတြ႔ရပါတယ္။

ေမာ္စီတုန္းရဲ႕ အာဏာရွင္ေခတ္လည္းကုန္ဆုံးခဲ့ျပီ၊ လုပ္သားႏွင့္အလုပ္သမားမ်ားဟာ ျပည္သူမ်ားၾကား အေရး ၾကီးက႑မွာ ရပ္တည္ေနပါတယ္ဆိုတဲ့ တရုတ္ျပည္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒရွင္သန္လာရင္ေတာ့ တရုတ္ျပည္ ပါတီႏိုင္ငံေရးဇါတ္ခုံဟာ လူတန္းစားကြာဟမႈ၊ ဆင္းရဲမႈႏွင့္ေခါင္းပုံျဖတ္ခံရမႈျပဇာတ္ေတြကိုဘဲ ျပသသြားဖြယ္ ရွိပါတယ္။

ထို႔ေၾကာင့္ အစိုးရတာဝန္ယူထားသူေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးပုံစံေဟာင္းေတြကို အၾကိမ္ၾကိမ္အသုံးျပဳကာ အုပ္ခ်ဳပ္ ေနေပမဲ့ အဲဒီပုံစံေဟာင္းဟာ လက္ရွိလူမႈအသိုင္းအဝိုင္းၾကား လုံျခဳံတဲ့အကာအကြယ္ေပးႏိုင္ပါ့မလား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ေနပါတယ္။ ၂ဝဝ၆ ေပၚလီစီအရ နယ္စပ္ႏွင့္ ေက်းလက္ေတြမွာ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ ထြန္းကားေရးစတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီလိုစတင္လုပ္ေတာင္တဲ့အခါ ေက်းလက္ေန စိုက္ပ်ိဳးလုပ္သားမ်ားရဲ႕ အခြန္ေငြေျပဖ်က္ေပးျခင္း၊ ေထာက္ပံ့ရံပံုေငြဘတ္ဂ်က္ခ်ေပးျခင္း၊ ေက်ာင္းေနကေလးမ်ားအား အခမဲ့ပညာ သင္ယူခြင့္ေပးျခင္း၊ အေျခခံက်မ္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ျခင္းဝန္ေဆာင္မႈႏွင့္အတူ ႏိုင္ငံတဝန္း ဆက္သြယ္ ဆက္ဆံႏိုင္ေရးအကူအညီေပးတဲ့ ေပၚလီစီကိုစတင္က်င့္သုံးလာခဲ့ပါတယ္။

နယူလစ္ဘရယ္မွ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြံ႔ျဖိဳးေရးသို႔ကူးေျပာင္းလာျခင္း၊

၁၉၇၈-၁၉၈ဝ ႏွစ္ေတြဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕လူမႈစီးပြားတိုးတက္မႈသမိုင္းမွာ အလွည့္အေျပာင္းတစ္ခုဟု သတ္ မွတ္ရမာျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ကြန္ျမဴႏွစ္ပါတီေခါင္းေဆာင္ တင္ေရွာင္းပင္ (Deng Xiaoping) ဟာ ၁၉၇၈ မွစတင္ျပီး လြတ္လပ္တဲ့တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ စီးပြားေရးစနစ္ကို ဦးတည္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲသလိုလုပ္ရာမွာ ပထမ ေျခလမ္းအျဖစ္ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ကိုဖ်က္သိမ္းျပီး နယူလစ္ဘရယ္ အရင္းရွင္ဝါဒကိုတည္ေထာင္မွ လာမည့္ႏွစ္ (၂ဝ) အတြင္း ကမာၻ႔စီပြားေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္ႏိုင္မယ္ဆိုျပီးေတြးေခၚခဲ့ပါတယ္။

သို႔ေသာ္လည္း ပထမျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္းကာလျဖစ္တဲ့ ၁၉၈ဝ ဝန္းက်င္မွာ တရုတ္လူမႈအတိုင္းအဝိုင္းၾကား ေမ်ွာ္လင့္မထားတဲ့ အခက္အခဲမ်ဳိးေပါင္းစုံႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၈၉ မွာ တိန္အန္မင္ (Tiananmen) အေရးအခင္း လူထုႏွင့္ အစိုးရၾကားထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ သို႔ျဖစ္ေစကာမူ တရုတ္အာဏာရပါတီဟာ ေနာက္မဆုတ္ဘဲ ေကဒါမွတာဝန္ယူတဲ့အေနနဲ႔ ေဒသအလိုက္ က်စ္က်စ္လစ္လစ္အုပ္ခ်ဳပ္စီမံခဲ့ျပီး ဗဟိုႏွင့္ ျပည္နယ္ေတြၾကား အခြန္ေငြရသုံးမမ်ွတတာေတြကိုပါ ျပဳျပင္ျပီး ဆက္လက္ဦးေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အပိုင္းက်စ္လစ္စြာ ဖဲြ႔စည္းျပီးေနာက္မွာေတာ့ ပါတီမွဦးေဆာင္တဲ့ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ ခိုင္မာလာကာ စီးပြား ေရးမွာ တိုးတက္ေအာင္ျမင္မႈရရွိလာၾကပါတယ္။

နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ေၾကာင့္ ပုဂၢလိကက႑ကို အေကာင္အထည္ေဖၚႏိုင္ျခင္း၊ လူမႈဝန္ေဆာင္ေရး စတင္ ႏိုင္ျခင္းသာမက ၁၉၉ဝ မွာကမာၻ႔့ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ (WTO) သို႔ အဖဲြ႔ဝင္အျဖစ္လည္း စရင္းသြင္းယူ ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လ ၁၉၉ဝ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ နယူလစ္ဘရယ္ စီးပြားေရးစနစ္ေၾကာင့္ တရုတ္ျပည္အတြက္ အခက္အခဲ မ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚလာပါေသးတယ္။ ႏိုင္ငံအဝန္းမွာ အလုပ္သမားမ်ားအေပၚ ေခါင္းပုံျဖတ္မႈ ျမင့္တက္လာ သလို  ေက်းလက္ေဒသမွေျပာင္းေရႊ့လာတဲ့ အမ်ဳိးသမီးငယ္အလုပ္သမားမ်ားအေပၚေခါင္းပုံျဖတ္ခံရမႈႏုန္း လည္း ျမင့္တက္လာပါတယ္။

အလုပ္သမားမ်ားကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ ျပဌာန္းဥပေဒခိုင္မာမႈ မရွိတာက တေၾကာင္း၊ အလုပ္လခနည္းလြန္း တာကတဖက္ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ေခါင္းပုံျဖတ္ျခင္းမွကာကြယ္ လိုု႔မရ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အလုပ္လချပသနာေၾကာင့္ အေျခခံလူတန္းစားၾကားမွာေတာင္ ဝင္ေငြကြာျခားျခင္းႏွင့္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္းကြာဟမႈ ျမင့္မားလာေစတာ ေၾကာင့္ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ အေကာင္အထည္ေဖၚရာမွာ လူူမႈဖြံ႔ျဖိဳး ေရးအတြက္ အဟန္႔အတားျဖစ္လာပါ တယ္။

ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးမွာလည္း လစ္လွဴရွဳခဲ့ၾကတယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပ အရင္းရွင္မ်ားမွ စက္မႈစီးပြားထြန္းကားလာေစရန္ လုပ္ငန္းစက္ရုံတည္ေဆာက္လာျပီးေနာက္ လူတိုင္းမိမိဝမ္းစာ အာရုံေၾကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ကိုအာရုံမစိုက္ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဥပမာ- ျမစ္ေခ်ာင္းေတြညွစ္ညွမ္းေနတာ၊ ေသာက္ သုံးေရေတြကို ဓါတုဓါတ္မဖယ္ရွားႏိုင္တာမ်ဳိးေတြေၾကာင့္ ေရာဂါရရွိသူအေရအတြက္ျမင့္မားလာပါတယ္။

ျပည္သူ႔က်မ္းမာေရးဌာနမ်ားလည္း ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈအားနည္းေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ တဖက္မွာလည္း လြတ္ လပ္တဲ့ တရုတ္စီးပြားေရးေစ်းကြက္ေတြမွာ ဂရုဏာတရား ကင္းမဲ့ျပီး ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈ အားနည္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္တဲ့တရုတ္စီးပြားေရးေစ်းကြက္ေတြမွာ ဂရုဏာတရားႏွင့္ ကင္းေဝးလာတာ က တစ္ေၾကာင္း၊ ျပဌာန္းဥပေဒ အားနည္းေနတာကတစ္ေမာက္၊ ထုပ္ကုန္ပစည္းေတြ လံုျခဳံစိတ္ခ်ဖို႔ခက္ ခဲလာ တာကတဖုံ၊ FDA, CDC, NIH ေတြလည္းမရွိပါဘူး။ စက္ရုံေတြမွာ အစိုးရလူၾကီးေတြေတာင္ အသက္ဆုံးရွံးေနရ တယ္။ ႏွစ္တိုင္း လူေပါင္း ၄ဝဝ,ဝဝဝ ဟာညွစ္ညွမ္းတဲ့ေရေတြကိုေသာက္သုံးေနရသျဖင့္ ေရာဂါရေသဆုံးမႈပမာ ေျမင့္မားလာေနပါတယ္။

၁၉၉ဝ ေနာက္ပိုင္း အထက္ေဖၚျပပါျဖစ္စဥ္ေတြေၾကာင့္ လူမႈဝန္းက်င္ေရာ လူထုအတိုင္းအဝိုင္းမ်ားပါမက်န္ အစိုးရအေပၚ ယံုၾကည္မႈအားနည္းလာၾကပါတယ္။ ျပည္သူေတြက တရားဥပေဒျပင္ဆင္ေရးသားဖို႔ႏွင့္ ေစ်း ကြက္စီးပြားေရးစနစ္ျပဳျပင္ဖို႔ ဆႏၵထုတ္ေဖၚလာတာေၾကာင့္ လူမႈအတိုင္းအဝိုင္းတစ္ခုလုံးပါထိခိုက္လာတဲ့ လူထုလွ်ဳပ္ရွားမႈေတြ တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ျမင့္မားလာတာကို ေတြ႕ျမင္ရပါတယ္။

အထက္ေဖၚျပပါျဖစ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ တရုတ္တစ္ပါတီ အာဏာရေတြရဲ႕ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကို ျပန္လည္ သုံးသပ္ရန္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကို နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ တိုက္ခိုက္ခံရတာေၾကာင့္ ကမာၻ႔့ စီးပြားေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ မ်က္နာမရတာေတြလည္းျဖစ္လာပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေရ့ွဘက္ျခမ္းမွာ ဓါတ္တုျပီးကုသရမည့္ ေရာဂါလိုအေျခအေနမ်ဳိးေတာင္ ထင္ရေဖြျဖစ္လာပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ဗဟိုအစိုးရရဲ႕ ေပၚလီစီကို ျမန္သထက္ ျမန္ေအာင္ အျမန္ျပဳျပင္မွျဖစ္ေတာ့မည့္ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ခဲ့လာပါတယ္။ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူးဆိုရုံမကဘဲ အေရ့ွဥေရာပကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံေတြက်ရွံးတဲ့ပုံစံမ်ဳိး ၾကဳံရေတာ့မည့့္ အေျခအေန သို႔ဆိုက္ေရာက္လာပါတယ္။

အေနာက္ႏိုင္ငံေတြၾကားမွာလည္း ဂလိုဘယ္လိုင္ေဇးရွင္း မၾကိဳက္သူမ်ားရဲ႕ လွ်ဳပ္ရွားမႈအရွိန္ျမင့္ေနခ်ိန္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္မွာ တစ္ပါတီစနစ္ကို ၁၉၉ဝ မွာစတင္ခဲ့ခ်ိန္ကစျပီး နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကို အသုံးျပဳျပီး တိုင္းျပည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပါတီႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားက ေပၚလီစီကို ခိုင္မာေအာင္ အေၾကြင္းျဖင့္ရင္းႏွီးကာ ၾကီးမားတဲ့လုပ္ငန္း ပရုိဂ်က္ေတြကို တာဝန္ယူျပီး ေက်းလက္ေဒသကို ဆိုရွယ္လစ္ ပုံစံအသစ္ျဖင့္ ေက်းလက္ေနဆင္းရဲျပည္သူေတြရဲ႕ လူေနမႈကြာဟျခင္းကို ကုစားရန္ေပၚလီစီခ်ျပီးလုပ္ေဆာင္ ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုအေျခအေနဆိုးေတြႏွင့္ၾကံဳေတြ႔ေနရေပမဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္မရွိေတာ့တဲ့ အေနအထားေတာ့ မေရာက္ေသးပါဘူး။ တိုင္ျပည္ဟာ အျခားအင္အားၾကီးႏိုင္ငံေတြရဲ႕လြမ္းမိုးမႈမရွိေသးသလို အေၾကြင္းတင္တဲ့့ ႏိုင္ငံလည္းမဟုတ္ပါဘူး၊ လက္နက္ကိုင္ျပည္တြင္း ေတာ္လွန္ေရးအဖဲြ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ျခိမ္းေျခာက္ျခင္းလည္းမခံ ေသးတာေတြေၾကာင့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြအမ်ားၾကီးရွိေနတဲ့ႏိုင္ငံတစ္ခုပါ။

ဒါ႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးက႑မွာ ရဲဝံ႔စြာစီမံကိန္းၾကီးငယ္ခ်ျပီး ေဆာင္ရြက္လို႔ရတဲ့အေနအထား မွာရွိေနပါေသးတယ္။ ယခုထက္ပိုမိုတဲ့ဖံြ႔ျဖိဳးေရးစီမံကိန္းအသစ္ေတြကိုေတာင္ စမ္းသပ္အသုံးျပဳၾကည့္လို႔ရပါ တယ္။ ေစ်းကြက္ေျပာင္းလဲဖို႔လည္း အရင္ကထက္ျမန္ဆန္ေအာင္လုပ္လို႔ရပါတယ္။ ကမာၻအႏွံ႔မွ စီးပြားရင္း ႏွီးလိုသူမ်ားကို ပိုမိုဖိတ္ေခၚလို႔ရသလို အေျခအေနေပၚမူတည္ျပီး အစိုးရဘက္မွ သင့္ေတာ္မွ်တေအာင္ ေဆာင္ရြက္လို႔ရတဲ့အေျခအေနမ်ဳိးမွာေရာက္ေနပါတယ္။

မတူညီတဲ့လူမႈအတိုင္းအဝိုင္း တိုးတက္ေရးႏွင့္ပါတ္သက္ျပီး ေဒသဆိုင္ရာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖဲြ႔မွ ေပၚလီစီခ်ကာ သင့္ေတာ္တဲ့ စီးပြားဖြံ႔ျဖိဳးေရးကို သင့္ေတာ္တဲ့လူမႈအဖဲြ႔အစည္းၾကား မိတ္ဆက္ေပးျခင္းမ်ဳိးကိုလည္း ျပဳလုပ္ခဲ့ ပါတယ္။ ျပည္တြင္းရွိဓနရွင္လူဦးေရဟာ တိုင္းျပည္လူဦးေရႏွင့္ ႏွဳိင္းယွဥ္ၾကည့္လိုက္ရင္ လက္တစ္ဆုတ္ေလာက္ ဘဲရွိေနေတာ့့ တိုင္းျပည္ဟာ အင္အားမရွိျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ားျပည္သူေတြဟာ အစိုးရေပၚမွီခိုတဲ့ စီးပြားတိုးတက္ေရး လုပ္ေဆာင္ေနၾကရတာက ေနာက္ဆုံးေကဒါပါတီဝင္အရင္းရွင္ေတြျဖစ္ကုန္ေတာ့တာပါဘဲ။ အရင္းရွင္လူတစ္စုဟာ ႏိုင္ငံေရးမွာလည္း နယူလစ္ဘရယ္အမာခံေတြျဖစ္သလို တိုင္းျပည္ဖံြ႔ျဖိဳးေရးအစီအစဥ္ မွာလည္း အေရးပါအရာေရာက္ေနၾကသူေတြျဖစ္လာၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အရင္းရွင္ေကဒါပါတီဝင္တို႔ရဲ႕ ပုဂၢလိကကုမၸဏီေတြမွာ အလုပ္သမားေခါင္းပုံျဖတ္မႈ၊ ေက်ာက္မီးေသြး က်င္းလုပ္သားကေလးမ်ားကို အလုပ္ခိုင္းေစမႈ၊ ေျပာင္းေရြွ႔အလုပ္သမားမ်ားအေပၚ ဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္တဲ့အျဖစ္ အပ်က္ေတြႏွင့္ အႏိုင္က်င့္မႈေတြ အလြန္းမ်ားျပားလာတာေၾကာင့္ လူထုဆႏၵျပမႈေတြျဖစ္ေပၚလာျပီး ျပည္တြင္း အရင္းရွင္ ေကဒါပါတီဝင္ေတြ မ်က္ႏွာမရတဲ့အျပင္ ၾသဇာမဲ့လူတန္းစာသဖြယ္ျဖစ္လာပါတယ္။

သို႔ေသာ္ သူတို႔အျမင္မွာကေတာ့ အဲဒီလိုအျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ တိုင္းျပည္မွာ နယူလစ္ဘရယ္မွ ဖံြ႔ျဖိဳးစည္ပင္ လာဖို႔ အကူးအေျပာင္းကာလျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္သာျဖစ္ေနတာပါ။ အစိုးရမူကိုခ်ဳိးေဖါက္တာမဟုတ္သလို ေတာ္လွန္ခ်င္တာလည္းမဟုတ္ေၾကာင္း ဝန္ခံၾကပါတယ္။

တိုင္းျပည္ကူးေျပာင္းကာလဟာ ႏွစ္ရွည္စီမံကိန္း ျဖစ္သလို တစ္ခုျပီးတစ္ခု လုပ္ေဆာင္ရမည့္ပရုိဂ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ အတြက္ အားလုံးသိရွိနားလည္ႏိုင္ေအာင္ ပုံစံေရးဆဲြျပလို႔မရတဲ့ ခရီးရွည္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီခရီးရွည္မွာ အမွားေတြ ၾကံဳလိုက္ ျပန္ျပဳျပင္လိုက္၊ စမ္းသပ္လိုက္ ေပၚလီစီထုတ္လိုက္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္သြားလိုက္ႏွင့္ တစ္ခ်က္ထဲေရးဆဲြ ခ်မွတ္မရတဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ခရီးႏွင္ေနတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ေနပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ဟာ အေရ့ွအာရွႏိုင္ငံ တစ္ခုျဖစ္ သလို စစ္ျပီးေခတ္မွာ တိုးတက္ၾကီးပြားလာတဲ့ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ထိုင္ဝမ္ႏွင့္ဂ်ပန္ေတြလည္း တရုတ္ျပည္တိုး တက္လာဖို႔ဆဲြေဆာင္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Chang Kyung-Sup (2007) ေကာက္ခ်က္ခ်တာက သိပံနည္း က်ေလ့လာသင္ယူခ်င္တဲ့ အသိစိတ္ဟာ အာရွမွာေရာဂါလိုကူးစက္လာေနပါတယ္၊ ဒီထဲမွာ တရုတ္ ျပည္လည္း အပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။

အနာဂတ္ တရုတ္ျပည္

တရုတ္ျပည္ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္းဟာ စမ္းသပ္လိုက္၊ အမွားျပဳျပင္လိုက္၊ ေျပာင္းျပန္ေပၚလီစီထုတ္လိုက္ဘဲ လုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ အနာဂတ္တရုတ္ျပည္ဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အနာဂတ္မွာ ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္အခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဆိုေရွလစ္စနစ္သို႔ျပန္ေနာက္ဆုတ္မလား၊ နယူလစ္ဘရယ္ကိုဘဲ ျပန္အသုံးျပဳမလား၊ အာဏာရပါတီ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရဟာ အျမဲတမ္းျပည္သူမ်ားအေပၚ လွြမ္းမိုးအႏိုင္ယူတဲ့ အေျခအေနကိုဘဲ ဖန္တီးမလား၊ ခိုင္မာတဲ့တိုင္းျပည္ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈဘက္ကိုဘဲဦးတည္သြားေတာ့မလား သံုးသပ္ၾကည့္ဖို႔  လိုပါလိမ့္မယ္။

ပထမအေနနဲ႔စဥ္းစားရတာက ပါတီအတိုက္အခံေတြ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို အသံုျပဳလိုက္မယ္ဆိုရင္ ေခတ္သစ္ တရုတ္ျပည္သူမ်ားအတြက္ ဘာအက်ဳိးအျမတ္ေတြခံစားႏိုင္မလဲ အေျမဲစဥ္းစားေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို လက္လြတ္ခဲ့တာအႏွစ္ (၃ဝ) ေက်ာ္ပါျပီ။ အဲဒီခ်ိန္တုန္းက ျပည္သူပိုင္ေတြဟာ ပုဂၢလိကပိုင္ျဖစ္ကုန္ျပီ။ သို႔ေသာ္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ ျပန္လည္အသက္ဝင္ေကာင္းဝင္လာႏိုင္ပါတယ္။ လုပ္သားျပည္သူႏွင့္ အလုပ္သမားေပါင္းစုံတို႔ရဲ႕ အေျခအေနဟာ ျပန္က်ျပီးစည္းရုံးရခက္တဲ့အတြက္ စည္း ပြားအျမတ္မွန္းဆတြက္ေခ်မကိုက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနပါသည္ဟု ရွႈျမင္သူေတြလည္း ရွိေနၾကပါတယ္။

ဒုတိယအေနနဲ႔ စဥ္းစားလိုတာက နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကို ျပန္လည္က်င့္သံုးဖို႔ အလားအလာရွိသလား ဆိုတာ ၾကည့္ရမာပါ။ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ဟာ အရင္းရွင္ေတြ စီးပြားျဖင့္ ဗိုလ္က်စိုးမိုးလို႔ရတဲ့အတြက္ တရုတ္ျပည္ကို လည္း အရင္းရွင္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေပၚေပါက္လာေစခ်င္တဲ့ ဆႏၵရွိေၾကာင္း တီးေခါက္ေနၾကတယ္။ ေလာေလာဆယ္ မွာ အစိုးရက အရင္းရွင္ေတြကို ငယ္ႏိုင္ပုံစံႏွင့္ဘဲေပါင္းပါတယ္။ အရင္းရွင္ေတြၾကားမွာ ရင့္က်က္မႈ အေျခအေန မေရာက္မခ်င္း နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ ျပန္လည္ အသက္ဝင္ဖို႔ ဖန္တီးမရျဖစ္ေနပါတယ္။

ဥပမာ- ၁၉၉ဝ ဝန္းက်င္မွာ ေတာင္ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံရဲ႕ chaebols စုေပါင္း ပုဂၢလိက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ဟာ သူတို႔ႏွင့္ ေပါင္းကူးထားသည့္ ႏိုင္ငံတကာကုမၸဏီၾကီးမ်ားႏွင့္လက္တဲြျပီး သူတို႔စီးပြားေရး လက္ဝါးၾကီး အုပ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ chaebols ကုမၸဏီဟာ ၾသဇာအာဏာရလာျပီး ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးအစီအစဥ္ ေတြကို ရပ္တံ့သြားေစျပီး ပုဂၢလိက ေငြေၾကးဆိုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းတစ္ခုဖဲြ႔ကာ ေငြေက်းလြတ္လပ္မႈကို ဖန္တီး လိုက္သျဖင့္ ကိုးရီးယားႏိုင္ငံ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးကို ရုိက္ခ်ိဳးခဲ့တဲ့ သာဓကေတြ ျမင္ေတြ႔ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေလာေလာဆယ္ တရုတ္ျပည္အရင္းရွင္ေတြနည္းျပီး အင္အားမရွိၾကေပမဲ့ လာမည့္ႏွစ္အနည္းငယ္ အတြင္း အင္အားရွိလာျပီး ႏိုင္ငံေတာ္ၾကီးကိုပါ စိန္ေခၚလာႏို္င္ပါတယ္။ အဲသလိုခ်ိန္မွာေတာ့ အစိုးရက ငယ္ႏို္င္လို သူတို႔ကိုဆက္ဆံလို႔မရေတာ့ပါဘူး။ ေတာင္ကိုးရီးယားလို ျဖစ္လာျပီး နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကိုလည္း တားလို႔ရမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ရႈျမင္သူေတြလည္းရွိလာပါတယ္။

တတိယအေနနဲ႔ ျပန္စဥ္းစားလိုတာက လွြမ္းမိုးအႏိုင္ယူလိုတဲ့လမ္း ေရြးမလားေပါ႔။ ေလာေလာဆယ္ အစိုးရလုပ္ ေနတဲ့ တိုင္းျပည္ဖံြ႔ျဖိဳးေရးစီမံကိန္းေတြဟာ ေအာင္ျမင္မႈမ်က္ဝါးထင္ထင္ေတြ႔ရျပီး ကမာၻ႔လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ၾသဇာၾကီးလာတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီထက္ပိုျပီးလုပ္ငန္းေတြတိုးခ်ဲ႕လိုက္မယ္ဆိုရင္ စီးပြားေရးမွာ ဗိုလ္က် ေနတဲ့ အျခားႏိုင္ငံေတြႏွင့္ ထိပ္တိုက္ ျပသနာတက္လာႏိုင္ဖြယ္ေတြ႔ရပါတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား အဲသလိုမ်ိဳး ျပသနာျဖစ္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ ကမာၻအႏွံ႔ရွိ စီးပြားလုပ္ငန္းရွင္ေတြပူးေပါင္းျပီး တရုတ္ေစ်းကြက္ကို တိုက္ခိုက္ လာႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ- စက္သုံးဆီ၊ စက္မႈသိပံၸပညာရွင္၊ ေငြေၾကးရန္ပုံေငြအေဖဲြ႔ ႏွင့္ နယ္နာမိတ္ ကန္႔သတ္လာျခင္း စတဲ့ျပသနာၾကီးငယ္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္ပါတယ္။

သမိုင္းအေထာက္အထားအရ ကမာၻ႔စီးပြားေရးမွာ ဗိုလ္က်စိုးမိုးေနလာတဲ့ႏိုင္ငံေတြဟာ သူတို႔အရွဳံးေပးမည့္ အေျခအေနေပၚလာရင္ ဘယ္ေတာ့မွ အလင္စလြယ္ေရွာင္ေပးမွာမဟုတ္ပါဘူး။ တရုတ္က အဲဒီဗိုလ္က်ႏိုင္ငံ ေတြကို အလဲထိုးခ်င္တာထားအုံး၊ ၂၁ ရာစုအတြင္း ကမာၻ႔အရင္းရွင္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕အလယ္မွာ ဗိုလ္က်ျပလို႔ေတာင္ မရေသးပါဘူး။ သူတို႔လုပ္ေနၾကအတိုင္း တိုင္းျပည္ဖြံ႔ျဖိဳးေရး၊ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္ျမင့္မားျပီး တိုင္းျပည္အားအင္ ရွိလာေအာင္ တည္ေဆာက္ရုံႏွင့္ ဗိုလ္က်သူအျဖစ္ ကမာၻ႔စီးပြားေရးစင္ေပၚ ထြက္ကေသာ္လည္း ေရွ႔တန္းက ကျပႏိုင္မွာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ တင္ျပလိုတာက တရုတ္ျပည္ဟာ ခုိင္မာသည့္ ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဘက္ကို ဦးတည္သြားႏိုင္ မလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေလးပါ။ ၁၉၉ဝ ေနာက္ပိုင္း တိုင္းျပည္ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္လာေအာင္ ျပသနာမ်ဳိးစုံရင္ဆိုင္ လာခဲ့ျပီး ျပည္သူလူထုမွ အစိုးရကိုမေက်မနပ္ျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ဆႏၵထုတ္ေဖၚလာတဲ့အထိ ျဖစ္လာပါတယ္။ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္ေတြမွာလည္း ကမာၻ႔ေငြေၾကးအၾကပ္အတည္းႏွင့္တကြ ျပည္သူမ်ားမေက်မနပ္ၾကားက တိုင္း ျပည္ဖံြ႔ျဖိဳးေရးစီမံကိန္းလုပ္ငန္း မရပ္မနားအေလးထား ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။

ႏုိဝင္ဘာ ၂ဝဝ၈ Roubini  သုံးသပ္ျပသလိုေျပာရရင္ တရုတ္ျပည္ဟာ သူ႔စက္ႏွင့္သူ ဆင္းတက္ခက္ေနျပီ၊ စီးပြားတိုးတက္လာတယ္လို႔ ေျပာေပမဲ့ ၾကာရွည္ခံအသုံးျပဳမည့္ လမ္းတံတားေတြမွာ အသုံးျပဳတဲ့ေငြေတြ သိသိသာသာ က်ဆင္းသြားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အိမ္ရာစီမံကိန္း အေရာင္းတန္႔သြားတယ္၊ အဲဒါေၾကာင့္ ေဆာက္လုပ္ေရးပိုင္းမွာက်ဆင္းသြားပါတယ္။ ျပည္ပပို႔ကုန္ထုတ္ စက္ရုံအခ်ိဳ႕ ပိတ္လိုက္ရလို႔ အလုပ္ လက္မဲ့ဟာ ျမဳိ႕ျပမွာစုပုံေနပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ႏွစ္တိုင္း လူေပါင္း ၂၄ သန္း အလုပ္လုပ္မွ ၅% တိုး တက္မႈျပႏိုင္ပါတယ္။

ျပည္ပပို႔ကုန္လဲြေခ်ာ္မႈျဖစ္သြားရင္ လူသန္းခ်ီအလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သြားမယ္။ အဲသလိုျဖစ္လာရင္ လူမႈလံုျခံဳေရးမွာ ထိခိုက္လာျပီး တိုင္းျပည္မျငိမ္မသက္မႈေတြႏွင့္ ဆက္စပ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၉ ေဖဖဝါရီလ (၁) ရက္ေန႔က Sunday Time မွာ အလုပ္လက္မဲ့ျပည္သူမ်ား ဆူပူလာမႈႏုန္းဟာ အစိုးရေကာင္ခံထားတဲ့စာရင္းထက္ အဆ ေပါင္းမ်ားျပီး ဆႏၵထုတ္ေဖၚသူမ်ား ႏိုင္ငံတဝန္းလုံးမွာ ရွိေနၾကတဲ့အေၾကာင္းေရးသားခဲ့ၾကတယ္။

ဒါေတြအားလံုး ျခံဳၾကည့္လိုက္ရင္ အစိုးရအာဏာရ ပါတီမွလွံဳ႕ေဆာ္တဲ့ ေဒၚလာ ၅၈၆ ဘီလီယံ (GDP ၇%) ကိုသုံးျပီး အနာဂတ္တိုင္းျပည္ဖံြ႔ျဖိဳးေရးစီမံကိန္းအတြက္ဆိုျပီး ေျမျပင္ေျမေအာက္ရထားလမ္း၊ ေလဆိပ္မ်ား တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ ၂ဝဝ၈ ႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းေျမငလင္ေဘး ကယ္ဆယ္ေရးအတြက္ လုပ္ျပပါတယ္။ အစိုးရမွ လွံဳ႕ေဆာ္ဘက္ဂ်က္ေငြ ၅၈၆ ဘီလီယံကို စီမံကိန္း (၁ဝ) ခုအတြက္သာ အက်ဳံးဝင္ပါတယ္၊ ဥပမာ- ဝင္ေငြနည္း အိုးအိမ္စီမံကိန္း၊ လ်ွပ္စစ္ဓါတ္အားစီမံကိန္း၊ ေရေကာင္းရရွိေရး၊ ေက်းလက္ေဒသအတြက္ မရွိမျဖစ္အေဆာက္ အဦးမ်ားေဆာက္လုပ္ေရး၊ ပတ္ဝန္းက်င္ကာကြယ္ေရးႏွင့္ သိပံနည္းပညာတိုးတက္ေရးတို႔ပါဝင္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အစိုးရအတြက္ကေတာ့့ တိုင္းျပည္တစ္ခုလုံးသုံးစဲြမႈပမာဏနည္းေနတဲ့အတြက္ ဒိထက္ပိုမိုသံုးစဲြရန္ ဆႏၵ ရွိေနပါတယ္။ ဥပမာ-က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္တဲ့ဝန္ေဆာင္မႈ၊ အေျခခံပညာႏွင့္ တကၠသိုလ္ပညာ သင္ၾကား မႈစာရိတ္၊ အေျခခံမွ်သာျဖစ္ေနတဲ့ လူမႈလံုျခံဳေရးကို ပိုမိုတိုးတက္လာေရးႏွင့္ လူတိုင္းလူေနမႈအာမခံ ေၾကးရရွိေရးေတြကို တိုးျမင့္ဖို႔ အခြင့္ေကာင္းရွာေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ လူမႈလုံျခံဳေရးႏွင့္ လူေနမႈအာမခံ လုပ္ငန္းေတြကို တိုးခ်ဲ႕လိုက္တာႏွင့္တကြ တရုတ္ျပည္ရွိလူတန္းစားမေရြး ရွာေဖြရတဲ့လုပ္အားခ စုေဆာင္းပမာ ဏထက္ သုံးစဲြမႈပမာဏက ပိုမိုျမင့္မားလာတာေတြ႔ရပါတယ္။

ျခဳံငုံျပီးၾကည့္ရင္ ဒီဇင္ဘာ ၂ဝဝ၈ တုန္းက Hu Jintao ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းထဲမွာ- တရုတ္နည္းတရုတ္ဟန္ ဆိုရွယ္လစ္ စနစ္ကို ဒိထက္ပိုမိုအာရုံစိုက္သင့္တယ္ လို႔ေျပာသြားတဲ့စကားဟာ Marx ဝါဒေထာက္ခံျခင္းကို မီးေမာင္းထိုးျပ သြားတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း CCP တရုတ္ကြန္ျမဳနစ္ပါတီရဲ႕ ထိပ္တီး အစည္းအေဝးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၌ Hu Jintao ဟာ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔လံုျခဳံေရး ရဲတပ္ေတြကို ျပည္တြင္း မညိမ္မသက္မႈ မေပၚေပါက္ဖို႔ႏွင့္ လိုအပ္လာပါက ထိထိေရာက္ေရာက္ နိမ္ႏွင္းသြားရန္ညြန္ၾကားရုံမက တရုတ္ ဆန္႔က်င္ေရးမေပၚေပါက္ေစရန္လည္း အေလးထားၾကဖို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုကိစၥေတြကို ေပါင္းစပ္သုံး သပ္ၾကည့္လိုက္ရင္ တရုတ္ျပည္မွာ နယူလစ္ဘရယ္စနစ္ကို ၂ဝဝ၉ မွစတင္ျပီး ေျပာင္းျပန္လုပ္သြားျပီလို႔ ျမင္ ေတြ႔ရပါတယ္။

Ching Chong တင္ျပခ်က္အရ အစိုးရပိုင္းမွာ အထူးေကာ္မတီ (၆၅၂၁) ဖဲြ႔ကို ဖဲြ႔စည္းျပီး တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္သက္ (၆ဝ) ျပည့္အထိမ္းအမွတ္၊ တီဘက္အေရး ႏွစ္(၅ဝ) ျပည့္္ အထိမ္းအမွတ္၊ တိန္အန္မင္ လူထုလွ်ဳပ္ရွားမႈႏွစ္ (၂ဝ) ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ႏွင့္ (၁ဝ)ႏွစ္ျပည့္ Falungong လူထုလွ်ဳပ္ရွားးမႈအထိမ္းအမွတ္ ျပဳလုပ္တာဝန္ယူရန္ ညြန္ၾကားခဲ့ပါသည္။ ဒီအထိမ္းအမွတ္လုပ္ျခင္းဟာ ေနာက္ေနာင္ ဒီလိုဆူပူလွ်ဳပ္ရွားမႈ လုံးဝဆက္မျဖစ္ေစေရး ရည္ရြယ္တာပါ။ ဒီလိုဆူပူမႈေတြေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ အေႏွာင့္ အယွက္ ျဖစ္ခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ဒီလိုမ်ဳိးျဖစ္ရပ္အားလုံးကို တိုင္းျပည္ရဲ႕ ရန္သူသဖြယ္ထားျပီး နိမ္ႏွင္းရန္ မွာၾကားခဲ့ ပါသည္။

ဒီအေၾကာင္းႏွင့္တဆက္ထဲ ဖဲြ႔စည္းထားတဲ့ (၆၅၂၁) ဖဲြ႔ဟာ အစိုးရက႑ (၃၃) ခုအေပၚ တာဝန္ေက်ျပြန္ရန္ ညြန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာ- ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရးကို ထိပါးလာႏိုင္တဲ့ လူထုလွ်ဳပ္ရွားမႈကို ႏွိမ္ႏွင္းရန္၊ နယ္ေျမသိမ္း ယူမႈမွကာကြယ္ရန္၊ ျမိဳ႕ျပႏွင့္ေက်းလက္ေတြမွာ ပံုထပ္ေနတဲ့ အလုပ္လက္မဲ့ကိစၥေျဖရွင္းရန္၊ အလုပ္သမား အခ်င္းခ်င္း စကားမ်ားရန္ျဖစ္ျခင္း၊ ျပည္သူအမ်ားသို႔ ကုန္ပစၥည္းအတု ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ျခင္းႏွင့္ အဆင့္မမွီ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ျခင္းတို႔ကိုကာကြယ္ရန္တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။

က႑ (၃၃)ခု ပါဝင္တဲ့ေကာ္မတီရဲ႕တာဝန္ဟာ လူထုအေပၚ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ဖို႔ လိုအပ္သလုိိေဆာင္ရြက္ ခြင့္ရွိပါတယ္။ လူထုအေပၚ ထိန္းသိမ္းတဲ့ေနရာမွာ အင္တာနက္အြန္လိုင္းကိုပါ ၾကီးၾကပ္စစ္ေဆးရပါတယ္။

တရုတ္ျပည္ရဲ႕အၾကီးဆုံးသီတင္းဌာနျဖစ္တဲ့ xinhua ဟာ ႏိုင္ငံျခားသီတင္းမ်ားကို ျပည္တြင္းမွာထုတ္လြင့္ရန္ အစီအစဥ္ကို လက္ေျမာက္လိုက္ရပါတယ္။ အစိုးရျပန္ၾကားေရးေကာင္စီဟာ ႏိုင္ငံတြင္းမွာလွဳပ္ရွားေနတဲ့ ျပည္ပအေျခစိုက္သီတင္းဌာနအပါအဝင္ အစိုးရမဟုတ္တဲ့အဖဲြ႔အစည္းအားလုံးကို နည္းနည္းကပ္ကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔လည္း တာဝန္ေပးထားပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ႏိုင္င့ံစီးပြားေရးက်ဆင္းလာသလို လူထုလွဳပ္ရွားမႈေတြလည္းထြက္ေပၚေနဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ နယူလစ္ ဘရယ္ အရင္းရွင္စနစ္ရဲ႕ ဖံြ႔ျဖိဳးေရးစီမံကိန္းကို အျပစ္ပုံခ်ခဲ့ပါတယ္။ အခုခ်ိန္မွာ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ ေဒၚလာ ၅၈၆ ဘီလီယံ ဘတ္ဂ်က္အစီအစဥ္ျဖင္႔ လူထုအေပၚ ကန္စြန္းရြက္ေရေတာက္ဘဲျဖစ္မလား၊ ဘယ္လိုအက်ိဳး အျမတ္ ကရည္ရွည္ခံစားႏိုင္မလဲ ေျပာဖို႔ေတာ့ ေစာေနပါေသးတယ္။

မည္သို႔ျဖစ္ေစကာမူ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ တိုင္းျပည္ဖြိ႕ျဖိဳးတုိးတက္ဖို႔အစီအစဥ္ကို ဒီတိုင္းသာဆက္သြားေနမယ္ဆို ရင္ေတာ့ Silver ႏွင့္ Arrighi ေျပာခဲ့သလို တရုတ္ဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား ဗိုလ္က်စိုးမိုးေနတဲ့ ကမာၻ႔စီးပြားေရး ကိုျဖဳတ္ခ်ရန္ ရုဏ္းကန္ေနတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာဆင္းရဲႏိုင္ငံဘာဘဲ။ ဒီရုဏ္းကန္ျခင္းဟာ ဒီ့ထက္ေအာင္ျမင္လာ မလားလို႔ ေမးခြန္းေမးရင္ေတာ့  တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးကို တိုးခ်ဲ႕ျပီး ကမာၻ႔အရင္းရွင္ႏိုင္ငံစာရင္းဝင္လာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ကမာၻ႔အရင္းရွင္ႏိုင္ငံေတြႏွင့္ ကမာၻ႔စီးပြားေရးကို တုန္လွဳပ္ေျခာက္ျခားလာႏိုင္ပါတယ္လို႔ဘဲဆိုရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္ခ်င္ပါတယ္။