Nawku Htung Hte Hpaji Hku Mu Lu Ai Mungkan (The Universe under the religious and secular)

Jan hpe gindai tawn nna gayin shinggrup nga ai mungkan ni

Chyum Laika hta, Abraham Ura mare kaw nna pru hkawm mat wa ai aten gaw shaning 4000 hta njan shi nga ai. Abraham kaw nna Adam a prat du hkra shaning 2000 hta njan nga ai. Adam kaw nna mungkan hpan ai (byin wa ai) ten du hkra hpe hkrak nchye lu ai lam mu lu na ga ai. Dai majaw, Hkristan makam masham hku yu ai shaloi, ndai mungkan hta shinggyim masha nga pra hpang wa ai lam gaw shaning 6000 hta njan ai lam dan leng nga ai.

Hpan da ai labau hpe yu ai shaloi, K.K gaw ndai mungkan hte sumsing lamu, nhtoi hte hka (salu salat) ni hpe shawng hpan ai hpe mu lu nga ai. Raitim, Universe (ndai gang hkau planets) kata hta mungkan ga hta grau kaba ai, kaji ai Planet yawng sen lahkawng jan nga nga ai hpe ntsun shalawm da nga ai. Dai majaw, K.K a hpan da ai lam hpe shinggyim masha ni a bawnu machye machyang hte hkawn hkrang dep hkap ai daram hte shalat (create) galaw da ai lam dan leng nga ai. Dai majaw, nawku htung ngu ai gaw, shinggyim hpawng kata rau pra hpawng de lu na matu masha shagu hta nga ra ai kyang lailen hte myit  su ai masa hpe gaw de ya ai hta lai, ndai mungkang planet a lam hpe tsun dang rang na lam nhku nga ai.

Nawku htung hku nna Mungkan ga hpe htai dan yu masai. Jan gaw mungkan hoe hkawm shinggrup nga ai, mungkan gaw hpyen hpyen pa pa rai nna nga ai ngu ai lam njaw ai hpe hpaji ninghkring ni law law tsun shadum tim nawku hpung gaw nhkap la masai. Grau nna Galileo gaw mungkan din ai lam tsun ai a majaw Nawku hpung ningbaw Bishop ni e sat kau hkrum sai. Kaja wa tengman ai hpe nhkam la lu ai gaw Hpung rai nga ai ngu yang nshut na zawn rai nga ai. Nawku hpung gaw mungkan ndai hpyen hpyen pa pa re ai, lamu sumsing gaw ntsa kaw ndi magap zawn ka-up nga ai ngu ai nteng nman ai myit sawn sumru lam sharin achyin ya masai re. 

Hpungtang hpaji mu jut hku yu ai shaloi, ndai mungkan hta shinggyim masha ni nga ai shaning sen kahtap nga sai hpe sawk yu lu nga ai. Dai majaw, Hkristan makam a ningmu hte Hpungtang hpaji a sawk bram ai lapran langai ngai gaw shut na ang nga sai. Dai ni, hpaji ninghkring ni law law gaw, kaga planet langai ngai kaw asak hkrung ai hpan lama ma nga dam nhten? or ndai ganghkau kata kaw asak hkrung ai masha gaw anhte mungkan kaw nga ai ni sha gaw nrai nhten! ngu ai lam pru wa ra ai. 

Dai majaw, kaga hpa lam raitim nawku htung hku nna chye lu ai lam hte mungkan hpaji hku mu lu ai lam ni gaw shai hkat nga sai. Karai Kasang hpe mu ai mung shai hkat nga sai. Ana ahkya hpe mu ai lam, tsa dan nat hpe mu ai lam, nkaja ai zinli hpe mu ai lam hte shinggyim masha amyu hpe mu ai du hkra shai hkat wa sai majaw, nawku hpung kaw nna mu mada hkam la ai lam ni gaw mungkan htum ai ten du hkra grin ngam nga lu na a ni? ngu ai gaw gasan kaba tai wa sai law...