(Translated directly from the original texts).
Daw VI
Mogung mare a lam
Ngai du nga ai Mogaung mare gaw hka a sinna maga rai nna, byak taw nga sai mare dingsa zawn rai nga ai. Deng (5-6) grup yin dam ai pa layang shara mi rai nna makau grup yin bum kawng marawn ni hte shinggrup da nga ai. Mare a dingdung hte sinpraw maga na bum ni gaw ram ram tsaw nna Kakhyens ni yi hkyen sha nga ma ai. Maw hkup hte summwi gayau gaya hte mu lu ai Kakhyens ni a yin wa ni hte shanhte nga ai dum nta ni gaw bum nhkrem, ntsa, garep shara shagu rai nga ai. Mogaung mare hpe maram yu ai shaloi, shawng de hka nawng kaba byin lai wa sai shara zawn rai nga ai. Mogaung hka gaw ndai shara kaw Pe (300) daram dam nga ai. Mare ting rai yang,htinggaw (300) daram nga nna, nhpan shakum shadaw ni, lam, nta yawng hpe yu jahproi dat ai shaloi matsat shabat ashep ashin rai nga ai.
Mare du ni jahkring hkring galai ai lam chye lu ai. Mare du nnan galai shagu ahkun hkanse a majaw mare masha ni jam jau law law hkrum ma ai. Du ni mung dusat mai byit zawn grang share nna ahkun hta sha ai lam na lu ai. De a majw mare gram shatsawm na hpe kadai mung lit nlu la ai masa nga ai. Hten run mat sai Mogaung mare dingsa ngu na gaw, ya na Mogaung mare a dingdung maga naw sa ra ai. Mare dingsa mahtang Sam ni up hkang lai wa sai shara rai nna, dai mare a dingda de Katha, sinpraw dingdung maga Miwa hte Tibet ga jarit du hkra up sha lai wa masai hpe sagawn lu ai. Alompra (Alongphaya) a lak htak hta, dai Sam mare hpe jahten kau nna lamu ga man mali di garan up hkang kau ai lam re nga ma ai. Dingdung maga deng (60) ram sa yang, Hukong ga ngu ai Kakhyen lamu ga de du sai. Dai lamu ga kaw na lwi hkrat wa ai hka gaw Innwa a dingda deng (40) ram tsan ai kaw zup ai. Hukong ga kaw htinggaw (30) hta n jan ai mare nga nna dai mayan shara ni hta pat hte manu dan ai nhprang rai ni pru ai. Hukong de nga ai Sam du wa gaw, Mogaung kaw nna up hkang ai Sam du wa hpe nhkap la ai ni re nga ma ai. Hukong kaw nna lai jang Sam mare kaga nnga sai. Raitim, Assam du hkra Kakhyens ni hpring rai nga ai lam na lu ai. Ndai Mogaung kaw nna dingdung maga nga ai Kakhyens ni hpe Sam hte Myen ni gaw Thing-bau (tinghpaw) ngu nna shamying mu ai. Siamese (Thailand) masha ni gaw Singhpos ngu tsun nna Thing-bau gaw Myen nsen hku tsun ai lam re hpe chye lu ai. Raitim, shanhte gaw Kakhyens ni rai ma ai. Dai majaw Sam hte Myen ni gaw Thing-bau Kakhyens ni ngu tsun ma ai. Ndai amyu ni shaga ai ga langai sha rai nna bu hpun ai lai, htunghkringhte sat lawat ni yawng bung ma ai.
Shana hkying (8:00pm) du hkra Mogaung mare Duwa a salung sala Sam dingla, Mogaung ga e shangai, Mogaung ga e pra, baw hpraw nna wa hkyeng sai dingla langai shi a du ga-nga let grai myit yu ai myi tum myi sha lahkawng hpe lau lau di mada nna ngai hpe hkai tsun dan ai gaw:-
Lai wa sai (30) ning laman ndai grup yin na Sam amyu htam masum na htam lahkawng (2/3) ya nnga sai. Nkau ni Khyen-dwen hka kau de htawt nga mat masai. Law malawng gaw kakhyens ni hte sat kau ai hkrum masai. Num ni mung Kakhyens ni hte gayau mat masai. Lai wa sai latsa ning daram gasat shaza hkrum ai hte dip sha ai lam amyu myu a majaw, ya gaw anhte ni matsan chyaren re ai de du wa saga ai. Mungdan up hkang lam hta mung hkrat sum mat saga ai. Mare buga (100) grup yin mat mat sai, Ya gaw kraw hta n rawn ai Asuya hte nga ra nna mare kaba ni nam sum-up de she gale wa sai, nga ai.
Du hkra ladaw hpe maram yu ai shaloi, ram ram hkrak ai hpe mu lu ai. Ndai ginra na masha ni hpe zingri nga ai lam langai mi gaw Hka li (Malaria) ana rai nga malu ai. Ngai du yang, nkau mi tsi sa hpyi ma ai. Hka li ninghkap tsi (vaccination) lang ai gaw tsun ma ai. Raitim, hpa baw kaning re ai tsi ni hpe lang ai lam nchye lu nngai.
Shana garai n yup yang, nye a bungli madung rai nga ai Hkristan Nawku htung a lam kajai dan na aten kashun ra ni ai. Nye a ga baw gaw, shanhte a matu nnan (ningnan) sing sing rai nga malu ai. Marai (40) daram hte Chyum laika daw mi hpe hti nna shaleng dan lu we ai. Dai hpang ga san ni san nna shanhte hte jawm jahta lu nngai. Mare duwa hte du jan gaw shan a nta de hpang jahpawt alu sha bai sa du na matu saw shaga ma ai. Ngai tsun ai, hpawt de gaw laban (Sabbath) re majaw, kadai hte hkrum shaga tim Nawku htung a lam san san sha ngai tsun shaga na nngai ngu kau dat we ai. Ndai lang, Nye a ga hpe shan yau la ya ma ai…… end.
HPUNGDIM
Ndai ga ngau hpe gale mayu ai madung gaw:-
1. Kachin ngu ai ga hpe Kakhyens ngu nna shawng ka hpang ai sara Kincaid gaw ,Mogaung kaw du ai shaloi, Gat kaw hkrum ai Jinghpaw ni Ga HKyeng ni rai ga ai ngu shachyen hkrup ai kaw na Kakhyen ni ngu ka lang nhtawm, hpang daw de Kachin ngu ai byin wa ai labau gaw teng ai lam nnga ai hpe sakse hku nna gawn dan mayu nngai.
2. 1837 ning mayan hkan na Jinghpaw ni a mung masa, hpyen masa, sut masa hte nga sa lai ni a lam hpe dep lu ai made Kincaid a ningmu kaw na htawng madun mayu ai hte dai aten ladaw na environmental hpe laika hti ai ni shingran mu lu uga yaw shada ai lam sha rai li ai.
Shamyet ai laika: The Baptist Missionary Magazine, Journal of Mr. Kincaid, (Vol. XVIII. November, 1838. No.11), p. 34, 266-271.
Ga shaleng:
Jarit shingkrawn: Madin tawn ai shara, ga jarit masat.
Dinghput htingra: Shanu nga pra ai buga dum nta.
Bum pungding: Bum a tsaw dik ai ka-ang shara, (e.g Baw pungding).
Lachyawk mi: kachyi mi, (yi lachyawk mi hkyen, mam latup mi bang).
Jan pungding nga: Shani ka-ang hkying 12:00 lai re ai ten.
Hkau mawn: hku hkau, chye chyap ai.
Mung kang: Lamu hpungtang (Univers).
Rang rip ai: Roi jahkroi dang sha ai.
Shari madun: N gun madun, jahkrit shama rai grang da kat ai.
hka tang ai: Hka nsung ai, hka nau nhtat ai.
Gam ya: Manu shabrai nla ai sha tinang a rai hpe garan jaw ai.
Hpun jum: Wan ju hpun tawng jahkraw kaba ni.
Hka hpung gaw: Hka lam magaw ai shara ni.
Yin wa: Tinang a Yi hpe nta shatai nhtawm, htinggaw law law nga ai shara.
Tsun hka da ai: Ga tsun dawng daw ai, ga hpe htum hkra ntsun ai.
Mai byit: Si nat (or) pala lama ma hkra nna nsi ai pawt ka-un hkawm ai du sat matse.
No comments:
Post a Comment