Makam Masham Nbung Ai Hpa Hpe Tsun Ai Ta?

Nawku makam htung lai nbung jang yak ai nga tsun chye ma ai. Makam masham hte sak hkrung ai ngu ai gaw, dai makam htung a sharin achyin ya ai sumtang hta shamyet nna sak hkrung ai lam rai nga ai. Dai majaw, nawku htung makam nbung jang sak hkrung lai ladat nbung nna shinggyim wuhpung wuhpawng hpe mung garan ginhka nna mu chye ma ai. Nawku htung nnga ai (atheist) ni a sak hkrung lam chyawm gaw makam masham hku nrai, shinggyim nga pra lai (human ethical behavior) hta maju jung nga ma ai. Makam masham lu ai ni mung, hpang jahtum dai human ethical behavior hta sha bai gayin du wa nga ma ai.

Hpa majaw nga yang, nawku htung shagu a sharin achyin ai lam law law gaw, shinggyim masha a kyang lai myit jasat moral hpe shading sharai na nyan nga ai. Dai majaw, makam masham ngu ai gaw absolutely morality re mung nga ma ai. Ga shadawn: Hkristan tai ai hta, tsa chyaru, nang hpam lu sha, kin sha la sha ga hte nse nsa nlawm ai hku sak hkrung na sharin ya nga ai. Dai lam gaw, moral ngu ai kyang lai gram ya ai lam rai nga ai. Dai majaw, gara makam masham hpan gaw kaning re ai kyang lai len hpe ra sharawng nna, gara ni hpe gaw nra sharawng ai kun, nawku htung shagu hpe sharin hka ja yu ra na ang nga ai.

Nkau makam masham ni gaw, shinggyim sak hkrung lam gaw, Karai wa kaw nna byin shangun mayu ai lam ni hpe myihtoi, kasa, hkinjawng, hpung up sara ni hku nna tsun htinglen ya nna, shanhte a ga madat ai gaw K.K a ga madat ai lam re ngu hkam la ma ai. Dai majaw, gara nawku htung hta raitim, nawku htung hpe woi awn ai ningbaw ningla ni a ga gaw Karai a ga tai wa sai. De a majaw, nawku htung hpe woi awn ai ni gaw, Karai hte pu sin gindun ai ni zawn byin nga ai. Shinggyim masha kaga ni hte lak lai ai hku mu mada wa ma ai. Raitim, dai amu ni gaw, Karai wa ap ya ai bungli nrai; hpaji machye machyang madang hte myit jasat (academic and moral) hta bai npawt nga ai. Hpaji madang tsaw jang, galaw na magam bungli mung grau nga ai. Lam mi hku tsun ga nga yang, hpaji gaw Karai hte matut nga ai. Hpaji chye ai ni a sat lawat gaw Karai a ra sharawng ai ngu ai shinggyim sak hkrung lam hpe lu la na loi nga ai. Dai ni na prat hta, hpung woi sara (or) nawku htung hpe woi awn ai ni gaw, hpaji madang tsaw tsaw sharin awng da ai ni rai ra nga ai. UK mungdan hta hpung magam gun na matu nlaw htum M.Div - Master of Divinity madang sharin awng da yang chyu sha tara shang ai sara mai tai nga ai. De a lachyum gaw, intellectual madnag hpe ginhka ai lam rai nga ai. 
Gara nawku htung hta mung, Karai wa nan nsen shapraw ndau nna tsun shadum shading sharai ai lam nmu lu ai. Nkau mi tsun ai gaw, K.K nan tsun sharin shaga ai lam gaw shingra tara Nature hku mu lu ai nga ma ai. Raitim, ndai lam yawng gaw htai la ai, yau la ai hte sawn shachyaw nna kam sham da ai lam sha rai na ang ai. 2010 ning a Belgium reports hta, laning mi laman ndai mungkan e shingra tara a jahten sharun ai 373 lang rai nna masha 296,000 si lawm sai nga ai. 1975-1999 laman shaning shagu shingra tara a majaw jahten sharun ai 300 lang byin nna, 2000-2010 laman laning mi 400 lang byin ai ngu matsing zumhting da ma ai. Ndai matsing pa hta yu ai shaloi, K.K gaw, ndai mungkan a hpyen ngu masat ging nga ai. Dai majaw, K.K gaw shingra tara hku nna shinggyim masha hpe sharin shaga ai ngu yau la, yin la na lam nmai byin nga ai.

Raitim, tsa ban 21 de du shang wa nga sai ndai mungkan shinggyim wuhpawng gaw, makam masham nbung ai ni shada da rau hpawng de lu na lam rai nga ai. Amyu, makam, hpaji, nbung ai ni shada da rau hpawng de nga lu na sak hkrung lam rai nga ai. Hpyen wa hte rau dung nga lu na gin jang pru wa ra ai. Dai lam gaw, makam masham a sharin shaga ai lam nrai, shinggyim masha (humanity) ngu ai hpe Democracy hta shamyet nna lachyum htai ai lam rai nga ai law.....