Mung Masa Myi Pai (One Blank Politics)

Ethnic minority groups (135) nga ai Myen mung hta, lu ra ai tinggyeng ahkaw ahkang ngu ai ga baw a majaw, masha shagu a shinggyim sari sadang hpe gaw de la lu na ginjang mi nmu lu mat sai. Mungdan a ahkaw ahkang jum da ai ni mung yawng a matu myit nna galaw ga ai nga tim tang ndu, tinggyeng ahkaw ahkang hpyi ai myu kaji ni mung myit nkup rai nga ai. Dai majaw, sadi ndung ai hte shagri nkung ai yan a sumtsaw hkrun lam zawn, mung masa myi pai  ngu ga baw dat mayu nngai. Asuya gaw sadi ndung ai sha nrai, amyu kaji nkau mi hpe mungdan a hpyen majing hku pyi masat wa nga ai.

Grau nna, 2008 ning, MUNG HPAWM GAW DA TARA pru wa ai kawn gaw, myu kaji ni yawng, gaw da tara hte maren mung masa galaw na kun? (or) mungdan asuya hte hking shingjawng nna naw gasat na kun ngu ai de mung masa lahkam htawt nga sai. Gumsan Magam Thein Sein wa hku nna gaw, 2008 ning a MUNG HPAWM GAW DA TARA hpe makawp maga mung ra, myu kaji ni a ga hpe madat mung ra, lapran masha ni a tsun garu ai hpe saboi de shadu na kun ngu ai hpe mung dawdan ra lu ai.  Amyu kaji (Jinghpaw) ni mung, 2008 ning MUNG HPAWM GAW DA TARA a kata hku mung masa n jahta na, 1947 na PANGLUNG GA SADI hku sha mung masa jahta na lam tsun nga ma ai. Dai sha nrai, gap hkat shawng jahkring nna mung masa jahta na ngu ai Myen asuya hte mung masa shawng jahta nna gap hkat jahkring na ngu ai KIO a manghkang mung, ran la na yak na zawn rai taw nga sai. Dai majaw, Jinghpaw ni hte Myen asuya gaw, nbung ai mung masa hka li langai hpra hpe dan dan leng leng jawn nga masai.

Mungdan asuya maga hku nna mung 2008 gaw da tara hte maren, mungdan hpe ningbaw ningla ai hta dakring da lang makawp maga ra nga lu ai. Dai majaw, ya hkyak hkyak byin nga ai (Jinghpaw hte Myen) majan nhpan lam gaw, lai wa sai shaning law law hta byin ai hte grai shai ai ngu yang nshut nga ai. Jinghpaw hpe gasat ai gaw maigan wa hpe gasat ai zawn, asuya hku nna n gun katsing dat ai majan de mai gale wa lu ai.  Ndai majan gaw, mungdan kata na civil war hku sha nrai 2008 gaw da tara hte maren, Myen asuya hku nna dang hkra gasat nan gasat ra ai hpyen majan hku mung mai shading la nga lu ai. Dai majaw, jam jau hkrum ai ga jarit mayan na hpu nau ni hpe karum la na hte mung masha re majaw makawp maga la na lam yak nga lu ai.

Mungkan mungdan ni a man hta chyawm gaw,  "Individuals and organizations in the nation that have different views from the government should not take account of disagreements. Work with us for common goals in the national interests. Myanmar will be developed soon if people are united and work hard", nga nna tsun nga ai. Dai majaw, gara maigan mungdan ni mung, Jinghpaw ni a mung masa majan hpe "Wait and See" (marang hpungtun hpe la kau ai zawn) yu shalai kau na grau htuk manu dum nga ma ai. Nau nna yang wa shabawng sip rai mat na re, ngu tak sawn shara rai nga malu ai. Raitim, KIO ni a shaning (60) na sai rawt malan labau hpe gaw hkrak nchye ya masai.  2008 gaw da tara hte maren, Jinghpaw gaw Myen mungdan a hpyen majing sawn yang 2008 constitution article 20 (e) hte (f) hte maren ahkyak la mai nga ai.

Dai majaw, Jinghpaw mung masa hpe ga baw galai kau ra na kun? ngu ai gaw myit yu shara rai nga ai. 2008 ning MUNG HPAWM GAW DA TARA hta nshang lawm sai majaw, Jinghpaw gaw Myen mung hta nlawm na ang nga sai. Ngai myit hkap ai daram lawu na lam ni gaw koi yen nmai ai manghkang rai sai.

1. Myen Gumsan Magam hku nna:

  a. 2008 ning MUNG HPAWM GAW DA TARA hpe makawp maga ra na rai nna, dai tara hte nhtan shai ai yawng hpe Tara jeyang ai hku nna mung, mungdan a hpyen hku nna mung masat nhtawm ging dan ai dam ari hte degree hpe hkam la shangun na ra nga ai.

  b.  2008 ning MUNG HPAWM GAW DA TARA hpe gram ra yang mung, laknak lang ai hpung ni a  tsun dang rang ai hte gram mai na kun, lata da hkrum ai tara shang mung masa party law malawng a myit hkrum ai hte sha mai gram na kun (shing nrai) Gumsan Magam wa hku nna mung shi ra ai hku gram kau mai na kun gaw ahkaw ahkang nga ai ni a lata hta zawn rai taw nga ai.

  c. Shaning (50) hta shawng na Gumsan Magam tai ai Thein Sein gaw,  mungdan hpe Democracy ladat hpring hpring hte woi awn na lam naw tsan gang nga lu ai. Mungdan masha law malawng a nga sat nga sa kyang lailen myit nkung ai hpe yu ra ai sha n ga, yi hku wan n ga  zawn up rawng nga ai hpyen asuya salat garai nkawp ai ni hpe bawp nem ra nga ai. N sang daw yang, hpyen ningbaw ni kawn aten n lata ai mungdan a ahkaw ahkang hpe bai mai magra jum kau lu nga ai.

  d. Panglung ladat hpe hkrang shapraw na matu yak hkak ai lam nnga tim, 2008 MUNG HPAWM GAW DA TARA hte nhtan nshai ai hku sha mai galaw ai rai yang, galaw na raitim mung masa dat kasa ni a kata kaw sha bai galaw ang nga ai. Dai hku galaw na rai yang, laknak lang ai sha n ga, 2008 ning MUNG HPAWM GAW DA TARA a shinggan hku nna shang lawm lu na lam hpaw ya lu na nre majaw, Jinghpaw ni a mung masa hkrun lam hpe da sang myit ra ai hte dawdan ra nga lu ai. 
e. Gumsan Magam kaw nna Mali hka madim zawn re ai arang kaba hte ga sadi tawn da ai hpe pyi jahkring kau dan ai shi a mung masa gaw gap lam hpe yu ai shaloi, KIO hte mung masing masa mi n-ang tim, mungdan simsa ai de woi awn shadu mai na rai nga lu ai majaw, wait and see ngu ai gaw Gumsan magam wa a dawdan ai hpe tsun ra na zawn rai nga sai.
f. Mungkan a man hta shakawng dan mayu ai Myen mung Democracy ngu ai a majaw, UN hte human right hpung ni,  kaga US mungdan kawn hkawt amyu kaji ni a ntsa majan naw byin ai hpe tsun anyam bun ai hpe mung Gumsan magam wa kade hkam lu na kun? ngu ai hpe sawn shalawm yang gaw, kade nna yang KIO hte Myen asuya lapran simsa wa lu na kun ngu mung yup mang mu shangun mi ai.

2. KIO maga hku yu yang:

a. KIO gaw, 1947 ning Pang Lung ga sadi hpe npawt da ai mung masa  hku sa na rai yang, 2008 ning MUNG HPAWM GAW DA TARA hte hpa nseng sai majaw, KIO a mung masa jahta na asuya hpe dai ni 2011 ning hta tam nmu rai nga ai.

b. 2008 ning, MUNG HPAWM GAW DA TARA hta nshang lawm sai majaw, mung masa hpe parliament hta nmai jahta mat sai. Dai majaw, KIO gaw  mungdan a gawda ai tara a shinggan kaw nga nga sai re majaw, asuya hku nna majan gasat na myit yang, ladat amyu myu hte dang hkra gasat na hpe myit ung ang na lam nnga nga ai. 

c. KIO a mung masa lam ga baw galai na (or) majan hta dang hkra gasat na ngu ai hpe lata la ra na zawn rai nga ai. Raitim, Gumsan magam wa lama na dan dawng ai mung masa hpe gaw de mayu yang chyawm gaw, dai daram wa yak na nrai.  A kajawng sha simsa lam mung masa jahta saga law nga nna Gumsan magam wa lama woi laprawng wa yang, KIO gaw ready rai sai kun?

d. Mung masa ga baw galai na nga yang:

d.1 Munghpawm Federal mungdan gawgap ai kaw na Wunpawng Gumrawng Gumtsa Mungdan gaw gap na ngu ai hpe adan aleng hkrang shapraw jai lang ra sai. Raitim, masha n gun, majan lang arung arai, hpaji hte lam magup hta grai naw gawng kya nga ai majaw shu a rum gumhtawn sha n gwi yang gaw yak hkak la nga ai.

d.2 W.P Gumrawng Gumtsa hpe gaw gap na rai yang, Wunpawng mungdan ngu ai a malai Jinghpaw mungdaw nga mungchying sha yawng hpe ginlawm nna gawgap ra na rai nga ai.

d.3 Jinghpaw mungdaw nga mung chying sha hpe madung tawn na rai yang (e.g Yangon , Mandalay hkan nga ai Jinghpaw ni hpe maga nga na malai, Jinghpaw mungdaw kaw nga nga sai Sam, Myen, Miwa hte Gala ni hpe shawng maga la ai) mung masa de galai la lu ra nga ai.

d.4 Jinghpaw mungdaw shanglawt ai lam gaw, mungkan hta kajai gumhkawng wa nga ai  shinggyim masha langai a lu ra ai ahkaw ahkang hte lu ging ai sak kan bau lam hta wang lu wang  lang rai nga lu na hkam dahka jaw ya ai npawt nhpang tara hpe ka da nna garan jaw da ra na rai nga ai.

d.5 Mungdaw shanglawt lam gaw laknak lang ai sha nrai, myo mare, jawng, yi sun hkau na masha yawng a myit mang yaw shada lam bung ai de rau sha nga lu hkra makawp maga ya  ai grin lam tara hte rai ra na rai nga ai. 

Lahta na zawn ndung nchyan hku hkrawt shalai dan ai nye a MUNG MASA MYI PAI ningmu hpe ginchyum dat ga nga yang, amyu langai hta maju jung ai rawt malan lam yan kaw nna, amyu nbung tim myit mang bung ai shinggyim wuhpawng (geographical) hpe madaw gaw de ra ai ngu ai hpe shingna htawng dan mayu ai sha rai nga li ai law...