Kaning re ai Hka li (sanghpaw) mi daw yang daw, hka hpawng (wawn) mi shachyaw yang shachyaw; hka ntsa e waw ai baw yawng gaw hka a tsaw nem hta hkan nna tsawt hkawm nga ra ai nrai ni. Dai hte maren, kaning re ai mung masa ladat mi shaw yang shaw, makam masham kri hpung tang de mi ganaw yang ganaw, hkam la na masha ni a hkan nang lu ai atsam hte chye na lu ai madang hta madung nga ai. Ga shadawn: asak 4 ning re ai ma hpe lu sha kanang na lu nta? ngu san yang, shat gawk na (or) refrigerator na lu ai nga htai na re. Asak 7-8 ning re ai ma hpe bai san yang Super market na, gat na lu ai nga na re. Dai zawn re ai ma kaji ni hpe, dai ning gaw lamu marang n kaja ai majaw lu sha yak na re ngu yang shanhte chye na na kun?
Mung masa hku yu ai shaloi, matsan nga ai mungdan ni gaw mung masa nhkrak ai majaw re nga na re. Matsan ai majaw mung masa nhkrak ai ngu yang kadai mung nhkap la na nhten? Dai majaw, Wunpawng ginra hta mung masa nhkrak ai majaw amyu sha ni matsan jam jau nga ai ngu hkam la na sha rai nga ai. Mung masha ni matsan ai majaw mung masa nhkrak ai nguyang kadai hkam la lu na nre. Raitim, mung masa gaw mung masha ni a nga sat nga sa chye chyang madang hta hkan nna shamu nga ai re. Dai majaw, mung masha ni yak jang mung masa mung yak na re. Mung masha ni matsan jang asuya galaw ai ni mung matsan na re. Asuya magam galaw ai ni matsan jang tara mung nnga na re. Mung masha ni nchye nkaw byin yang asuya tai ai ni mung laklai na nrai. Dai majaw, mung masa n kaja ai majaw mungdan npyaw ai ngu ai gaw asak 4-8 ning lapran na ma ni chye na ai malu masha lu la ai shara madung hpe nmu lu ai zawn sha rai nga ai.
Makam masham mung dai hte maren sha rai nga ai. Gara makam masham mi hkan yang hkan, lawt lu lam (sh) hkye hkrang la lam hpe tam ai sha rai na re. Ga ntsa e lwi ai hka shi hka nu kade law tim panglai de sha zup ai zawn, nawku makam masham hpan kade law tim dinghpring lam hte lawt lu na lam de sha pan dung hkrum nga ai. Tengman lam ngu ai mung gara makam masham hpung a myi hku yu yu, hpraw chyang hpe mu ai zawn yu garan na yak nga ai. Ding hpring ai hte n ding n hpring ai hpe garan kau mai ai nrai, n gup aga hte tsun sha loi nga ai. Ndai mungkan gaw kaja ai hte n kaja ai, hpraw ai hte chyang ai, ningsin hte ninghtoi ngu nna sha nmai mu nga ai. Na chying wa shuk shak la ai components or diversity rai nga ai. Dai majaw, makam masham lam hku tam ai dinghpring lam, tengman lam ni gaw galoi mung ndai mungkan hta dik wa lu na lam mi nnga ai. Kasa pawlu jau jau tsun sai, Roma laika kaw ndai mungkan e dinghpring ai masha langai mi mung nnga ai, nga ai. Dai majaw makam masham gaw Hkali bu nga ai wa hpe hpun lum kahtet gawm mi jaw nna machyi shamai ai hte sha bung nga ai. Karai Kasang ra ai lam hpe chye ai sara ni a majaw shinggyim masha shada da ningdang kalang byin nga ai. Islam ni a Karai Kasang, HKristan ni a Karai Kasang, Hindu ni a Karai hte Budha shai ai nga ai majaw ga li ga law byin nga ai. Madung hte ningnan ni a Karai Kasang shai ai majaw rau nmai nawku nga ai. Kaja wa Karai shai ai nrai, woi awn ai ni a chye na ai lam shai ai sha rai nga ai. Dai majaw, makam masham gaw hpung ningbaw ningla tai ai ni a professional hta madung nga sai. Kade daram chye shanyam a ta? kade daram myit gang ya lu a ta? kade daram kahkyin gumdin lu a ta? ngu ai hta hkan nga ai. Dai majaw, mare kaba hkan na hpung hte kahtawng ningchyawng hkan na hpung woi ladat shai ra mat ai. Matsan ai mungdan hte sut su galu kaba sai mungdan ni a hpung woi ladat shai nga ai. Sinna ni woi awn nga ai ladat hku anhte a ginra hte htuk manu na nrai. Anhte a lai ladat hte galu kaba sai ginra hkan jai lang mai na nrai.
Ndai lam ni yawng gaw, hkam la ai ni a chye na ai madang hta hkan nna sha mai woi awn ai ngu ai lam rai nga ai. Karai hpe chye na lu na matu nkau mi htunghkring hku, n kau mi myths hku, n kau mi philosophy hku rai nna shai nga ai. Myths hte htung hkring hku chye na la lu ai Karai gaw supernatural de gayin du wa nna shingran ai, sawn nawn ai, shadu ai hte kraw e pru wa ai lam ma hkra hte matut nga ai. Dai majaw, Karai hpe tam ai lam hta lachyum byan dan nlu ai nam chyim hte gayau gaya ulu galwi nga ai majaw, kaga ni a mu mada hkam la ai lam hpe hkap la ya na lam yak nga ai. dai majaw, fundamentalist ngu ai de gayin du wa nna asak du baw sum hkam hkra dai hpe makawp maga nga ma ai.
Dai majaw, shinggyim masha ni a chye na hkawn hkrang ai lam n bung jang tengman ai lam mung, Karai mung, dinghpring ai lam mung nbung ai majaw hpyen zawn kanawn ra nga ai. Isalam ni hku nna kaga nawku htung hpe nsawn ai zawn hkristan ni hku nna mung sasana galaw ra ai hku sha mu nga ai. Dai rai yang, pluralistic society ngu ai kaw tengman lam gaw gara hku tam sana law? Hpang jahtum nawku htung hku nrai, civil society (law or code) hku sha tengman ai lam hpe hparan daw dan ra wa na rai nga ai. Dai majaw, galu kaba sai mungdan ni hta makam masham ningja yawm mat nna, makam masham hpung ni gaw celebrity shangwi shapyaw ai hpung (e.g Hillsong) zawn re ai de gale du wa sai. Ndai masa hku nna mare kaba e de da ai nawku hpung gaw (singsong service) shangwi shapyaw ai de myi man yawng nga sai law....
No comments:
Post a Comment