Yesu Tengsha Hkrung Rawt Sai Kun (Revised)

GA HPAW

Ga Shaka Ningnan Chyum Laika hta, Yesu hkrung rawt ai lam hpe daw lahkawng hku sharin la na ga ai. Daw langai hta, kasa laika hta rawng ai Pawlu a ga (1Korin 15:12-19) hte Petru a sakse hkam dan ai ga ni hta shamyet nga ai. Daw lahkawng hku nna gaw, Kabu Gara Shiga Laika mali hta num sha ni sakse hkam ai ga ‘lup sung hku hta Yesu nnga sai’ ngu ai hta ningpawt nna, Yesu si ai hpang shi a hkum nan mung bai shadan dan sai ngu sakse hkam ai lam rai nga ai.

Ndai mabyin gaw lamik kumla zawn, mau mwi zawn, tengman ai mabyin zawn, Hypothesis ngu ai (hkrak tsun na yak ai mabyin hpe hkam la da ai) zawn rai nna, labau hku mung sawk yu yak ai Hkristan makam masham hta noi achya nga ai mabyin langai rai nga ai. Dai majaw, dai ten the byin ai labau hpe mung gawn yu ra wa nga sai. 

Ga Shaka Ningnan byin wa ai ten

Yesu hkrung rawt ai lam hpe myi hte chyaw mu ai ni a n-gup aga hte tsun da ai hpe ka da sai re nga nna, Kabu Gara Shiga (Mahte, Marku, Luka) gaw sakse hkam nga ai. Kabu Gara Shiga Laika ni hpe AD 70 a shawng daw hta ka da sai nga ai majaw, Yesu si ai hpang 40 ning grup yin Sape ni a prat jahtum daw rai ang sai. Yesu si ai hpang ban prat langai mi daram rai nga ai nga nna, John A.T Robinson a labau sawk da ai kaw mu lu ai. Hpung labau (Kasa laika) hpe yu ai shaloi, AD 60-70 lapran na mabyin ni law lawm nga ai. Raitim, Yeruslem hten za ai lam, Nero hkaw hkam wa e Hkristan ni hpe zingri ai lam, Pawlu hte Ya Ku si hkam ai lam ni hpe yu ai shaloi, Kasa laika hpe galoi ka shangut sai hkrak tsun na yak nga ai.

Kabu Gara Shiga laika hku nna gaw, num sha ni a sakse hkam ai ga hta npawt nhtawm, Yesu a hkaw tsun ai ga hpe shadik shatup shangun mayu ai ga manaw ni lawm nga ai (Ga shadawn: Shi Galile bum e tsun da sai the maren masum ya nhtoi hta hkrung rawt na, dai bum e nan bai hkrum ai) nga ai zawn re ai ni lawm nga ai. Kasa laika hku nna gaw, mu ai, hkrum ai, teng ai lam ni hpe sakse hkam dan mayu nga ai. Grau nna Petru hte Pawlu a mabyin gaw myit lawm hpa byin nga ai. Shan lahkawng nan nhkrum ai mabyin hpe hkrum ai hku mung, nhkrum ai hku mung hkai tsun da nga ai. Grau nna Pawlu a sakse hkam hkaw tsun ai gaw sawk sagawn yu ra ai mabyin hte matut nga ai.

  

Kasa Pawlu a Ningmu

Kasa Pawlu a AD 55 grup yin e Korinthu de ka ai laika (1Korin 15) hta, Yesu hkrung rawt ai lam hpe ningdang kalang byin shangun nga ai. Chyum hpaji ninghkring William Crag bait sun ai gaw, Pawlu ndai hku tsun ai gaw, AD 32 hta, Yeruslem de Petru hte Yaku hpe sa gawan ai ten (Galati 1:18), Petru kaw the hkrum ai ten na la ai hpe tsun ai re nga ai. Dai majaw, Pawlu gaw Yesu hkrung rawt ai hpe mau mwi zawn tsun sai. Kasa Pawlu tsun ai hta, sape ni marai (12) hte mung (dai ten hta 11 sha nga sai), Petru hte mung, Yaku hte Shawlu (Pawlu shi nan) hpe mung, marai (500) de jawng nga ai kaw mung shadan dan sai nga nna tsun gara wu ai. Kasa Pawlu shi a lak htak e byin ai mabyin ndai hpe shiga na ai hku nna tsun ai hpe mu lu na ga ai. Kasa Pawlu tsun ai Yesu a hkum shadan dan ai hpe kaja wa hkum hkrang nre ai ngu tsun mai ai lam pru wa sai. IKorinthu 15), hta lawu na hte maren ka da nu ai. (Chyum laika ni tsun ai hte maren, Hkristu gaw anhte a yubak a matu mara si hkam sai; makoi mayang ai shi hkrum nhtawm, Chyum laika ni tsun ai hte maren, masum ya nhtoi hta e bai hkrung rawt wa sai rai nna; Kehpa kaw paw pru dan wu ai; dai hpang e sape shi lahkawng (shi langai sha gaw ngam sai dai ten hta) kaw paw pru dan mu ai; dai hpang lang lata sha hpu nau manga tsa jan shi hpe mu dat mu ai: shanhte hta malawng maga ya du hkra nga shajang nga ma ai, nkau mi chyawm gaw yup pyaw mat masai; dai hpang Yaku kaw, dai hpang kasa ni yawng hte kaw, shi paw pru dan mu ai; hpang jahtum e ngai nhtoi n gu ai ma zawn re ai wa kaw mung, shi paw pru dan ni ai) nga ai.

Pauline theology hku yu yang, shi kaw mung Yesu dan pru sai re majaw nanhte nye a ga mung madat mu ngu mayu sam ai. Pawlu a sakse hkam htawn tsun ai ndai kaw, nnang nawn nawn ai lam, Marry shawng mu ai lam, lup sung hku kaw masha lahkawng dung nga ai lam ni hpa nlawm nga lu ai. Dai rai yang Pawlu gaw Kabu Gara Shiga Laika kaw na hpe nchye ai wa re ni?

Labau Ningmu

Yesu hpe wudang hta jen sat kau ai lam, bai hkrung rawt sai lam ni hpe Yesu a sape ni hku nna ka matsing da ai lam nmu lu ai. Yesu si ai hpang shaning (100) na ai ten du hkra, labau hku nna ka matsing da ai lam nnga ai. Labau sara Flavius Josephus hte Cornelius Tacitus yan tsun ai hku nga yang, labau hku nna gaw Yesu si ai hpang 100 ning a hpang she ka da ai nga ai. Dai labau mung, chyum laika ni hta ram ram shamyet da ai hpe mung mu lu ai. Josephus hku nna,

There lived Jesus, a wise man, [if indeed one ought to call him a man]. For he was one who wrought surprising feats and was a teacher of such people as accept the truth gladly. He won over many Jews and many of the Greeks. [He was the Messiah.] When Pilate, upon hearing him accused by men of the highest standing amongst us, had condemned him to be crucified, those who had in the first place come to love him did not give up their affection for him. [On the third day he appeared to them restored to life, for the prophets of God had prophesied these and countless other marvelous things about him.] And the tribe of the Christians, so called after him, has still to this day not disappeared.

Tacitus (Greek labau ka sara) hku nna mung, Nero fastened the guilt and inflicted the most exquisite tortures on a class hated for their abominations, called Christians by the populace. Christus, from whom the name had its origin, suffered the extreme penalty during the reign of Tiberius at the hands of one of our procurators, Pontius Pilatus, and a most mischievous superstition, thus checked for the moment, again broke out not only in Judaea, the first source of the evil, but even in Rome, where all things hideous and shameful for every part of the world find their centre and become popular.

Lahta hta na labau a ga gaw, Hkristan ni tsun ai ga kaw na nre ai sha, labau sara ni ningmu kaw na rai nga ai. Raitim, Roma labau hku nna mung, Chyum Laika a mabyin hpe lakap da ai ga ni law law mu lu ai nga nna Edwin Yamauchi gaw lawu na hku bai tsun ai. These important Roman sources establish several facts quite independent of the New Testament: that Christ was crucified under Pilate in the reign of Tiberius, that despite this ignominous death his followers worshiped him as a god, and that they had become exceedingly numerous at Rome by the 60s (perhaps even the 50s) and by the end of the first century were widespread in northwestern Asia Minor among both urban and rural areas.

Greek ni tsun hkai ai karai hpara law law nga ai. Dai karai ni kaw na nkau mi si ai kaw na hkrung ai de du wa ai maumwi ni mung nga nga malu ai. Dai majaw, Yesu ngu ai wa hkrung rawt ai lam mung, Greek ni tsun hkai ai mau mwi labau hte gin run nga sai. Raitim, Yesu gaw hkum hkrang nan hkrung rawt ai nga yang, Greek ni a matu n yak tim, Jews ni a matu yak nga malu ai.      

Ngai hku nna tsun mayu ai hta, Yesu hkrung rawt ai ngu ai hte, Shi hpe makoi da ai lup sung hku gaw kaman byin mat sai (empty tomb) ngu ai hta madung rai nga li ai. Yesu hpe lup makoi sai, lup sung hku kaw Yesu a moi mang nnga mat sai, ngu ai gaw kaja wa teng ai lam, Ga Shaka Ningnan Chyum Laika gaw sakse hkam nga ai. Yuda ningbaw ningla ni mung, lup sung hku hta Yesu a moi mang (tsawp) nnga sai ngu ai hpe madi shadaw nga ma ai. Arimatha mare na Yawsep ngu ai wa a lup wa hta lup makoi da sai hpang, Sanhedrin ngu ai Yuda council na masha ni lagu shaw la kau ai kun (Mahte 27:64-65) nga nna Yesu a moi mang mat mat ai lam hpe Stolen body theory (Mathe 28:11-20), missing body theory, swoon theory, drugged-body theory, twin theory, vision theory, hypothesis theory, spiritual resurrection theory ngu nna gawn yu masai. (Mahte 28:11-20) hpe yu ai shaloi, moi mang hpe lagu na myit nga masai. Ya shan sa wa nga ma yang, yu mu, sin langa ni hta na nkau mi, mare de shang nna, dai byin mahbyin nlang hte hpe hkinjawng agyi ni hpe shana ya mu ai. Munggyi gaw dai lam hpe na la dam yang, nanhte ru tsang n hkrum myit ga, anhte shi hpe shalen na gaw ai, ngu dat mu ai. Shing rai shanhte dai gumhpraw hpe la nna, sharin dat ai hte maren di da mu ai: dai rai nna, ga dai gaw, Yuda masha ni hta, dai ni du hkra kajai gara pri rai wa sai.

Bai nna, Yesu a hkum hkrang moi mang makoi ai shara hpe Yuda ni a htunghkring hku yu yang, ya du hkra jahpu shareng nna tawn da na lam ang nga ai. Raitim, dai lam nnga ai. Palistina mundan kata kaw chyoi pra ai ni a lup wa hpe jahpu shareng da ai (50) tup nga nga ai. Dai hta, Yesu a lup, Yawsep a lup ding lup ra gaw nlawm ai hpe mu lu ai. Yuda ni a htunghkring myi hku yu ai shaloi, lup kata kaw hkum tsawp nnga sai majaw, hkrang nan hkrung rawt ai hku hkrak hkam la sai kun (sh) wenyi hkrung rawt ai hpe ngu ai kun (Mahte 28:2-8; Maku16:2-8; Luka 24:2-12; Yawhan 20:1-16) hpe gawn ginchya wa ra sai rai nga ai law.

James G. Crossley of the University of Sheffield hte Michael Goulder of the University of Birmingham gaw lam lahkawng hku mu mada ai lam tsun da ma ai. Crossley hku nna, Kabu Gara Shiga Laika hku yu ai shaloi, Yesu hkum hkrang nan hkrung rawt ai ngu ai gaw, masu da ai lam re nga ai. As for the Gospel accounts, they are pure fabrications. So while he allows for belief in the resurrection, he sees no evidence for the resurrection itself. Goulder hku nna mung, Pawlu gaw Yesu a hkum hkrang nan hkrung rawt sai ngu nna kam, Yeruslem na ni gaw Wenyi hkrung rawt ai ngu kam. Dai majaw, Chyum laika kaw tsun ai hpe Crossley hte maren sha mu ai nga ai.

Raitim, Yesu hkrung rawt sai (sh) lup sung hku hta Yesu a hkum tsawp nnga mat sai hpe Kabu Gara Shiga Laika ni hta (12) lang tup shai ai ningmu ni hte sakse hkam nga ma ai. Magadala Mari lup wa kaw na bai ginhtang wa yang hkum hkrang shadan dan ai lam, Sape lahkawng hpe Ema-u mare lam kaw Yesu a hkum hkrang shadan nna jahkrum ai lam, Thoma nlawm ai sha Petru kaw kalang, Htawma lawm ai ten kalang, Galile ginwang Tiberi nawng makau kaw sape ni marai (7) hte kalang, marai (11) hte mung kalang Yesu si ai hpang bai hkrum ai lam ka da nga ma ai.

Roma labau hka ja ai Professor A.N. Sherwin-White gaw, "ndai Kabu Gara shiga laika ni hta ka da ai mabyin labau hpe Greek labau sara ni gara hku mung masat na yak nga ai" nga nna tsun ai. Ndai mabyin hpe legendary (tsun htawn hkrat wa ai mabyin) re ngu yang mung masha nkau mi dai ten hta asak naw hkrung nga ma ai. Kaja wa byin ai hpe ka da sai ngu yang mung Greek ni a labau hta dai lam n rawng nga ai. Dai re majaw, Christan ni a mabyin ndai gaw AD 200 daram (myi hte mu ai ni si htum sai hpang) she grau dam lada ai hku yawng mayawng ni hpang de hkrawn du wa sai re ngu grau mu lu ma ai.

Bai nna, Yesu hkrung rawt sai lam sakse hkam ai Num ni gaw Yesu a sape jahpan kaw langai mi mung nlawm ai hta n ga, dai ten hta Num ni hpe tara rung kaw sakse tai na pyi ahkang njaw ai zawn re ai htunghkring mung nga nga malu ai. Lama rai nna kaja wa byin sai lam rai yang pyi, Num ni mu nna tsun htawn hpang ai re majaw masha law law kam na nrai. C.S Lewis (mau mwi mau sa (Myths) hkaja ninghkring) mung, ngai ndai ten na shanhte a ga shagawp, ga malai, mau mwi mausa sumru sumrawn hte ka gahkyin da ai laika ni hpe sha hti ai. Ndai Yesu hkrung rawt ai lam, shanhte a Kabu Gara shiga laika ngu ai ni hta ndai lam langai mung nlawm ai, nga tsun ai. Rai sa, shinggan hku shanhte mu na yak ai ngu ga, Ga Shaka Ningnan Chyum ninghkring (N.T Scholar) Craig Blomberg gaw ndai lam hpe sawk tam shaleng nga ding yang re lam, kaga hku nmu lu ai ngu ga, kam sham ai hpe myit mang yu ai (spiritual theory) hku nna gaw hkam la mai na nhten! nga ai.

Ndai lam hta, Sape ni a hkam la ai lam gaw ahkyak nga ai hta n ga, hkrung rawt sai Yesu gaw Hkristan hpung masha ni a matu ahkyak ai hkri dung langai zawn rai nga ai. Dai majaw, gara hku nna ndai lam byin wa ra a ta? shara mi kaw gaw lajang dat sana re ngu sawn sumru shara tai nga ai. Tsaban (20) hta na chyum ninghkring ni gaw, ndai lam hpe Yesu a sape ni shabyin ai re ngu nna saboi ntsa kaw mara bawng yu masai rai nga ai. Hkristan ni a hkrang shaw la ai wa, hkye hkrang la ai wa, ngu ai ga gaw, nsi nna hkrung rawt ai wa hpe kam sham ai hte hkrung rawt nna lawt wa lu na ngu ai hte mung matut nga ai. Dai ten na Yuda ni a htung hta mung, kaga amyu ni hpe nhkap la ai ni re hte maren, shanhte a makam masham mung lak lai ai mabyin ni hte matut nga ai ngu ai hpe gumrawng shara shatai mayu nga ma ai. Dai majaw, labau hku yu yang, Yuda ni a exclusive ngu ai tinggyeng myit masa gaw Chyum Laika hta dan dawng wa malu ai. Dai hpe Chyum Laika a shingdu labau n sharin ai sha Chyum Laika hti hka ja ga nga yang, ndai lam ni gaw ningdang hkat nhpang grau shabyin ya nga na sai.

Sawk Bram Yu na Lam

Moi na Yeruslem Hkristan masha (Early Christians) ni gaw Yesu a hkrung rawt ai lam hpe, hkum hkrang nrai “Wenyi” hkrung rawt ai hku hkrak hkam la ma ai. Raitim, shaning (50) ning daram na ai hpang gaw, Yesu a hkum hkrang hkrung rawt wa sai ngu ai lam byin hpang wa sai.

Ahkyak ai ga si masum hpe hkawn hkrang shangun mayu ai.
1). Makoi mayang ai: Shawng ka da ai laika hta (etaphe,) Greek ga (taphos,) lachyum makoi mayang ai hpe tsun ai, lup (tomb,) ngu ai hpe ntsun shalawm ai. Lup gaw (mnema,) rai nna dai ga hpe n lang ai. Pawlu tsun ai hta si hkam sai, si sai nga ai. Pawlu hku nna lup sung hku hta nnga sai ngu ai hku shi ntsun ai. Mawshe hpe mung shi a lup ding lup ra hpe nchye lu mat ai, Moba nam mali shara mi kaw rai na sai, raitim Mawshe hpe hkrung rawt sai ngu nna chyum laika hta tsun nga ai. Mawshe hpe shi a lup sung hku hta shi nnga sai, ngu kadai nlu tsun dan ma ai. Mahte Laika 17, hta Petru gaw, Yaku hte kanau Yawhan yan rau bum ntsa de (Yesu hte hkawm lung wa yang), nsam galai wa nna ahpraw re ai nsam kata kaw Mawshe hte Elia hpe mu ai hte ga shaga nu ai, nga ai. Ndai hpe yu ai shaloi, hkrung rawt sai ngu ai hpe hkum hkrang kun, Wenyi rai na kun, shawng prat na Hkristan ni hkum hkrang hkrung rawt ai hku nchye na la ai lam ndai mabyin hte matut nga ai.

2). Raised: Hkrung rawt sai ngu ai ga hpe tsun mayu ai. Yesu gaw makoi mayang di hkrum sai hte masum ya nhtoi hta hkrung rawt sai. Ndai kaw hkrung rawt ai hpe (anastasis-noun) or (anistimi-verb), Pawlu ndai ga hpe nlang ai. Shi gaw, (egeiro- egergetai), Ga Shaka Ningnan ting hta ndai ga hpe sha lang nna ka da sai. Lachyum gaw (to wake you) shadum la ai, (awaken) sharawt dat ai, jahprang dat ai, ngu anhte a ga hku gale mayu ai. Mahte (8:25) kaw hka li ntsa e Yesu yup nga ai ten, hka leng kaba hte laru marang hkrum ai shaloi Yesu hpe jasu mu ngu ai hta ndai (egeiro) woke him up, ngu ai ga hpe lang ai. Roma laika (13:11) hta, yup hprang wa na ahkying ya e pyi rai nga ai (egeiro) rai nga ai. Ephesu (5:14) hta Kasa Pawlu tsun ai hpe yu ga, yup pyaw ai wa e rawt u, si ai kaw na bai rawt wa nu, shaloi Hkristu nang hpe jahtoi na ra ai-egeiro, rai nga ai. Marku (16:5-8) hta, lup sung hku kata kaw mu ai Yesu gaw (ophthe) rai nga ai. Shanhte hpe tsun ai, shi rawt wa sai, nang e nnga sai, nga ai. Bai nna, Marku laika gaw Kabu Gara Shiga Laika ni yawng a shawng e ka da ai laika re hte maren, ndai kaw Yesu dan pru ai, nka da ai, lamu kasa lahkawng she re lam tsun da nga ai. Dai hpe mu ai num sha lahkawng mung, kajawng hkrit let gat pru mat wa ai re majaw, lamu kasa kun, kaja wa masha kun ngu nna mung shan nlu tsun na daram rai nga ai.

3). Appear- Shadan dan ai, shadawng dan ai, paw pru ai, ga gale ai ni ndai lachyum hpe (ophthe), Greek ga (horao) hpe la da ai, (to have a vision- physical or just vision) shingran hku mu ai, ngu ai re. Mahte 17, hta na Petru bum ntsa kaw mu ai Mawshe hte Elia gaw (ophthe) shingran mu ai, ngu ai lachyum rai nga ai. Kasa Pawlu gaw ophthe law law shi mu ai lam tsun ai. Makedoni na masha langai sa tsap nna, Makedoni hkran de rap sa nhtawm anhte hpe karum la mi, nga nna Pawlu kaw shingran du ai (Kasa 16:9). Anani mying ai wa Pawlu kaw sa du ai (Kasa 9:12), ndai ni gaw shingran rai nga lu ai.

Yesu hpe shing re ai shingran hte mu ma ai kun. Petru kaw mung, Yaku kaw mung shingran dai a nga nga ai, shingran hta mu nga ai. Kasa laika (Kasa 9:7; 22:9) Yesu hte hkrum ai lam mung (ophthe) shingran kaba mu ai hpe shi tsun shaleng nga ai. Dai majaw, (IKor 15:50) hta, hkum shan yan asai gaw Karai Kasang a sali wunli hta n dagraw lu ai lam sakse hku hkaw tsun nu ai. Kasa Pawlu hku nna Yesu a lamik kumla lam ni hpe mung galoi nau ntsun wu ai. Shi law tsun ai gaw, dinghku hka ai lam, kyang lai len hte seng ai lam, dai hkum galaw, aw ra gaw galaw u, htaw ra gaw hkum galaw, dai galaw yang gaw mara re, htaw ra galaw yang gaw hkrak ai, ngu ai hpe grau tsun mayu nga ai. Dai hpe Hkristan sak hkrung lam ngu shamying wu ai.

Chyum Laika sakse ni (Kabu Gara Shiga Laika)
Marku 16:5 hta, Yesu hkrung rawt ai hpe nmu lu ai lam ka da ai. Raitim, bu hpun palawng ahpraw hpun da ai masha; (dai aten hta lamu kasa), gaw mu ma ai nga ai. Ndai lam ni hpe Petru hte shanhte ni a tsun hkai ai lam n jaw nga ai masa ni dan dawng wa sai majaw, Hkristan ngu ai ni hpe hkan rim shamyit na mabyin ni pyi paw pru wa ang sai. Kabu Gara Shiga Laika ni a nbung ai ningmu ni gaw hkrung rawt wa sai ngu ai Yesu a lam hpe shut ai hku sakse hkam ang sai kun lawu na lam hpe bai yu yu ga.

1. Yesu hpe lup ai shara de kadai ni sa yu ma ta?

Yawhan Laika hta, Magadala Mary shi chyu sa ai (Yawhan 20:1).

Mahte Laika hta Magadala Mary hte kaga Mary langai re (Mahte 28:1).

Marku Laika hta num masum (Marku 16:1).

Luka Laika hta Num masum hta kaga ni mung lawm ai (Luka 24:10) nga ai.

2. Galoi ten hta dai lup de du ma ta?

Yawhan Laika hta jahpawt jau jau nhtoi garai nhtoi yang (Yawhan 20:1)

Mahte Laika hta jahpawt nhtoi hprim hpram (Mahte 28:1)

Marku Laika hta jahpawt jan pru ten (Marku 16:2)

Luka Laika hta Jahpawt jau jau (Luka 24:1)

3. Lup de du yang hpa baw mu ma ta?

Mahte Laika hta, nnang nawn kaba nawn wa nna lamu kasa langai a kajawng sha du wa nhtawm “hkum hkrit myit” nga nna ga shaga ai (Mahte 28:1-7)

Marku Laika hta nlung chyinghka hpaw nga sai rai nna ahpraw nba lawai ai shabrang langai lup kata kaw dung nga ai (Marku 16:2-7)

Luka Laika hta tu kabrim ai masha lahkawng tsap nga ai (Luka 24:1-8)

Yawhan Laika hta lamu kasa lahkawng lup kata pai hkra dung nga ai hpe mu ma ai (Yawhn 20:11-13) nga ai.

4. Hpa majaw dai lup de sa ma hka?

Mahte laika hta lup hpe yu yu na gawan sa ma ai (Mahte 28:1).

Marku laika hta manam pyaw ai sau, moi mang kaw chya ya na matu (Marku 16:1).

Luka laika hta manam pyaw ai baw sau gun nna sa ai (Luka 24:1).

Yawhan laika hta manam pyaw ai sau chya ngut chyalu rai sai lam ni rawng nga ai (Yawhan 19:40).

5. Lup gaw hpaw nga sani?
Mahte laika hta, shanhte du yang lamu kasa du wa nna sa galau hpaw dat ai (Mahte 28:2).

Marku laika hta nlung chyinghka ndai kadai galau kau ya lu na I ngu myit nga yang, gayin mada dat ai the chyinghka gaw hpaw nga sai (Marku 16:3).

Luka hta nlung chyinghka galau mat chyalu sa mu ma ai (Luka 24:2).

Yawhan hta lup gaw chyinghka hpaw nga chyalu rai sai (Yawhan 20:1).

6. Dai lup kaw na hpa baw shiga na wa ma ta?

Mahte (28:5-6) hte Marku (Marku 16:6) hta lup e mu ai lamu kasa gaw shanhte hpe" shi nang e nnga sai, shi tsun dan sai hte maren bai hkrung rawt wa sai, shi a sape ni hpe tsun dan mu", Luka 24:6 hta, "shi nang e nnga sai, hkrung rawt wa sai: Galile mung e naw nga yang Masha Kasha gaw yubak kap ai ni a lata de ap kau ai hkrum nna, wudang hta jen da ai hkam ngut jang, masum ya nhtoi hta hkrung rawt wa na ra ai lam, nanhte e tsun da ai ga hpe myit dum mu" nga ai.

7. Dai num sha ni gaw kaga ni hpe dai shiga tsun dan ma ai kun?

Mahte laika hta lamu kasa gaw ndai shiga kaga ni e tsun dan na htet dat sai (Mahte 28:10).

Luka laika hta kaga sape ni hpe wa tsun dan ma sai (Luka 24:9).

Marku hta tsun dan tim nkam ma ai (marku 16:11).

Yawhan laika hta Mari gaw shi mu ai lam yawng kaga ni e tsun dan nu ai (Yawhan 20:17).

8. Yesu hkrung rawt sai hpang kadai ni hpe shawng hkrum a ta?

Mahte laika hta marai (11) hpe shawng hkrum ai (Mhte 28:16-17).

Marku laika hta Mari hpe shadan dan ai hpang nam kahtawng de sa wa ai sape marai lahkawng hpe hkrum wu ai, dai hpang sape ni (11) hte hkrum ai (Marku 16:12;14).

Luka laika hta Ema-u lam kaw sape lahkawng hte hkrum ngut jang, sape ni (11) hpe bai hkrum ai Luka 24:30-31).

Yawhan laika hta marai (10)-(11) (Yawhan 20:19-20).

9. Yesu shi a sape ni hpe gara kaw shawng hkrum a ta?

Mahte laika hta Galile makau na bum ntsa kaw (Mile 60-100) Yeruslem hte tsan ai shara kaw re (Mahte 28:16-18).. Teng sha Yesu a hpang jahtum shat sha poi hta tsun da ai shara rai nna, num sha hpe lup kaw tsun ai ga mung rai nga ai.

Marku hta gaw, nam kahtawng de hkawm sa wa ai marai lahkawng kaw shawng dan pru ai nga ai. Luka laika hta Ema-u lam kaw marai lahkawng hte shana maga e hkrum ai, shana aten e Yerusalem mare na gawk kata kaw kaga ni hte bai hkrum ai. Yawhan laika hta mung gawk kata kaw shana maga e hkrum ai nga nna rawng nga ai.

10. Yesu hte hkrum ai lam wa tsun dan ma yang sape ni kam ma ni?

Luka laika hta Yesu hkrung rawt sai lam tsun dan ma yang sape ni nkam sham ma ai (Luka 24:11). Marku laika hta kadai e mung hpa mung ntsun dan gwi ma ai (Marku 16:8). Ndai zawn shai ai hpe nshai hkra tsun dan lu na gaw chyum hpaji ninghkring ni a lit rai na sai. Raitim, hpang jahtum e gaw nmai shai ai lam sha rai ra nga ai. Byin ai langai hpe shai ai ningmu law jang teng sha byin ai hku hkam la na gaw tsan gang nga ai. Yesu si ai hpang shaning (20) ning daram hta sha ndai daram shai ai hku hkai wa masai.

GA HPUNG DIM

Hkristan masha tai ai hta, Yesu hkum hkrang nan hkrung rawt ai lam nnga yang, kam sham na lam nmai byin ai nga nna lama myit taw ai rai yang, Hkristan makam masham gaw galai shai wa na nhpang rai nga sai. Dai majaw, tinang a makam masham gaw gara kaw maju jung ai kun? jaw ai hku lam gran yu ra nga mali ai law.

Yesu a sape ni masu ai lam nka da tim, Petru gaw jahkring hkring Yesu hpe tsun hkam la nna nhkan ai mabyin ni mung nga nga ai majaw, dai ni na sinna Hkristan dingsa ni gaw ndai sape ni masu da ai ga hpe kam na n gwi wa sai hte Hkristan tai ai kaw na Hkristan ntai ai hku nga wa ai ni law wa masai.

Dai ni na Hkristan ni a matu Yesu hkrung rawt ai lam hpe teng sha chye na hkra anhte gara hku tsun dan sakse hkam na law? Ndai lam ni gaw Sasana galaw ai lam hta ahkyak ai daw nrai ni? Lama nhkrung rawt yang gaw Karai kasha re ngu gara hku kam sham na rai ta?

Mi shawng daw na Hkristan ni gaw Yesu a hkrung rawt ai lam hpe, hkum hkrang nrai, Wenyi hkrung rawt sai lam hpe hkam la ai lam shawng daw hta tsun sai. Kasa Pawlu mung dai hte maren sha sakse hkam hpang nna, Petru hte shan lahkawng gaw ndi nda bai byin wa nhtawm, hkum hkrang hkrung rawt wa sai de masu (Tricks) galaw lai wa sai lam chyum laika hpe daw hte daw htai lai yu yang mu nga ai. Chyum laika hta Pawlu hte Petru sha nrai, Ningpawt Ninghpawng laika (N.N 32:22-32) hta ka da ai Yaku a mabyin hpe yu ai shaloi mung (tricks) lam ni hpe mu lu nga ga ai majaw, YESU TENG SHA HKRUNG RAWT SAI KUN ngu ai lam hpe, Jinghpaw Wunpawng amyu sha a myi hte sung sung gawn yu nna jet ai Hkristan tai sa mat wa ra nga mali ai law….