Karai Masa Hpe Chye Na Yak La Nga Ai

"We understand what you say, but we don't know what you meant" Nang tsun nga ai Karai a lam anthe chye na ga ai, raitim nang hpa tsun mayu ai anhte nchye na ga ai, nga ai ga gaw Sinna Sasana sara ni Wunpawng sha ni hpe Kabu Gara Shiga hkaw tsun hpang wa ai ten na lam hpe ka matsing da ma ai.1
Karawng Karai a lam Wunpawng sha ni chye da ai na sai, Sasana sara ni garai ndu ai kaw na tsun taw sai. Raitim, Sasana sara ni la sa wa ai Kabu Gara Shiga ngu ai hpe gaw nchye na ma ai da. Ndai lam hpe da sang myit yu ra nga saga ai. Dai ni ten hta, Wunpawng sha yawng ngu na wa Hkristan tai saga ai. Kaja wa Sasana sara ni la sa wa ya ai Karai Kasang a lam hpe chye na saga ai kun? Sasana sara ni tsun ai hku nga yang, Wunpawng sha ni hkristan tai wa na matu lai di ra ai kumba wahpang grai naw nga ai nga ma ai.
1. Nat hkungri ni hpe jahten ju jasan kau ai.  Ndai jasan kau sai hte Hkristan re ngu ntsun lu ai. Raitim, Hkristan tai na shajin sai ngu mu mada ma ai. Anhte gaw Hkristan tai sai ngu hkam la sai.
2. Kam sham ai hpung ni hte kanawn mazum ai. Ndai kanawn mazum ai hta kalang lang nawku sa ai, dinghku hpawng lawm ai hte rau kahkyin gumdin hpawng de ai ni lawm ai. Raitim, hkristan tai sai ngu nsawn lu shi nga ai. Anhte gaw hkristan tai saga ai ngu sawn da saga ai.
3. Nawku sa ai. Nawku jawng sa ai shaloi, tara hkaw ai hpe madat ai. Ndai sara wa hkaw ai gaw hpa hpe tsun nga ai kun ngu ai hpe dinglik yu nna myit hta ga san san mayu jang san ai. Nawku sa shagu kam sham ai hkristan tai sai ngu ntsun lu shi nga ai. Anhte gaw nawku sa sai ni hpe Hkristan majing ngu kam ga ai.
4. Hkalup hkam la ai. Hkalup hkam la ai lam gaw Karai Kasng hpe kam sham sai ngu ai hpe dawdan sai lam majing re ngu tsun tim, hkalup hkam na shaloi, 'nang Karai Kasang hpe kaja wa teng teng kam sham sani' ngu hpung up wa a ga san hpe htai na pyi n gwi ai. Hkan tsun shangun ra ai. Kaja wa myit kraw kaw na hkawn pru sai hta hkan nna kam sham wa ai  nrai shi nga ai. Anhte gaw hpung masha majing tai sai ngu chye na la ga ai.
5. Poi daw sha ai. Hkalup hkam ngut sai ni hte hkam la sai ni hpe poi daw sha na ahkang jaw sai. Raitim, dai poi daw gaw tinang a mara raw kashin shatsai kau na matu sha ai hku hkam la ma ai. Yesu si hkam ai hpe myit dum na matu ngu tim, Yesu si hkam ai hpe shingran nan nmu lu nga ai. Masha langai mi si hkam ai hpe chye na na nloi shi nga ai majaw mung rai nga ai. Sasana sara ni hkye da ai Hpu nau Hkang amyu nkau mi gaw, Nat jaw ai kaw sat na hkyen ai hpe hkye da ma ai. Dai zawn, masha langai si hkam ai gaw, Nat hpe jaw jau ai, sat ra nna sat ai hku she mu nga ai. Anhte gaw poi daw sha ai hpe hpung masha majing hku arawng la nga ga ai.
6. Hpung masha majing tai ai. Hpung masha majing ngu ai gaw hpung a amu magam lam hta shang lawm nna Sape tai ai lam rai nga ai. Laiwa sai ten ni hta hpung masha majing tai ai lam hpe dai hku nchye na ma ai. People movement hta shang lawm ai, ganawng lawm ai hku hkam la ma ai. Dai majaw, KBC a Sasana masa ni yawng gaw dai ni du hkra shawa ganawng ai ladat 'people movement' rai nga ai. Ndai shawa ganawng ai kaw shang lawm yang sha hpung masha majing tai ai lachyum de hkrang du wa sai. Tinang langai hkrai dai Kabu Gara Shiga hta dinghpring kangka ai hte shakut shaja nga na kadai mung n shadaw lu nga ai.
7. Sasana amu galaw lawm ai. Sasana amu ngu ai gaw dam lada la ai. KBC shingwang hta Sasana hpe ladat law law hte galaw nga ai hpe mu lu ai. Raitim, ndai Sasana amu yawng gaw Karai Kasang a mungga jung maden ai de garai ndu ai sha bra shachyam ai de naw rai nga ai. Hkaw tsun na, hpung masha shatai na hte hpung jahpan hta bang shalawm nna Nawku hpung de na lam rai nga ai. Hpung de ai hpang woi awn na sara shalat ya na (e.g Rekhaing, Wa, Gadu Kanan) Sasana ginra ni hpe yu ai shaloi mu lu nga ai. Buga hpung byin ai hte Karai Kasang a amu magam hpe gun hpai lu sai ngu tsun grai yak nga ai. Sharin achyin ya ra ai, hpaji lam hte kapyawn mat wa ra ai, htunghkring ni hpe jashai galai mat wa ya ra ai hte ta tut sak hkrung lam ni hpe lani hte lani gaw sharawt mat wa ya ra nga ai.
Ndai Sasana ginra hkan e nga ai ni yawng gaw, nawku jawng ngu ai de garai ndu ai ten hta rai timung, Karai ngu ai hte matut mahkai nga ma ai. Hkrit ai, yawn ai, yak hkak ai hte nni nhkri hkrum yang rau rai nga ma ai. Raitim, Hpung hku nna sa hkaw sharin ya nga ai lam ni hpe gaw shanhte ni atsawm hkawn hkrang masai kun? hkaw dan ai ni gaw chye na sai ni re ni? myit yu na lam law law pru wa nga ai law.

Ref: 1. Helen Barrett, A Century of Baptist Mission (1813-1913),p.54-55