Dinghpring ai lam gaw Karai Kasang hta sak hkrung ai lam re ni? (or) Hkristan sak hkrung lam gaw Karai Kasang ra sharawng ai sak hkrung lam ngu na kun, ndai daw lahkawng hta bai matut myit yu na ga saw dat nngai. Ndai ga baw hta nshai ai zawn nga tim, dinghpring na hte Hkristan tai na ngu ai lam lahkawng hpe dingdaw nna myit yu na lam rai nga li ai. Hkristan majing gaw ndai lahkawng yan re ai nga ai ni mung nga na re. Chyum laika sakse hku nna, Karai Kasang a shabyin ai lam hpe ka da sai Israela labau hta mahta nna mung myit yu ra na ang wa sai....
Hpan da ai kaw nna Abraham a aten du hkra, 'Karai Kasang a yaw shada ai hta gara hku hkan sa sak hkrung lawm sai lam' hte, Abraham kaw nna Babylon de bawng dung mat ai ten du hkra, 'Karai Kasang matsun ai ga hpe gara hku madat mara sai lam' bai Babylon kaw nna bai wa ai hpang, bra ayai mat wa sai lapran kaw amyu nnan bai gaw de nna Yesu shangai ai ten du hkra, 'Karai Kasang a tara ngu ai hpe myihtoi ni,tara sara ni hte nawku htunghkring a chye na ai hte tsun sharin ai ga hpe gara hku madat mara hkan sa sai hte, Yesu a ten kaw nna dai ni du hkra na, Kabu Gara Shiga Laika hpe gara hku chye na htai la hkan sa nga ai ngu ai hpe nta num gaw zawn, hkamung bum shagawng zawn gran nga ai hpe maung dum da ra na rai nga ai.
Gara prat hta wa raitim, kaja ai nga ai zawn, hten za ai lam mung lawm nang nga ai. Kaja ai hpe gara hku chye la lu na ta? Ndai galu la ai labau lasang hta mabyin law law hpe pang hte pang, daw hte daw hkai dan na nga yang aten ndang law nga ai. Raitim, dinghpring ai sak hkrung lam ngu ai gaw Nawku htung ai kri, hpun nu, lung hkrung zawn prat mi hte prat mi anga nga sam sai.
Dai rai yang dinghpring ai hpe anhte ni gara hku chye na la na kun? n tara ai hpe koi gam ai ngu chye na yang, n tara ai ngu ai gaw hpa hpe tsun ai ta? galu galang bai gawn ra na ang sai. Abraham hpe 'dinghpring ai wa' ngu ai gaw Karai Kasang hpe kam sham ai majaw lu la ai mying re nga ai [Roma 4:3]. Dai sha nrai, 'tara hpe hkan jang dinghpring lam de du lu ai hku OT hta myit la yu masai. Kasa Pawlu gaw 'kam sham ai hte' ngu ai ga lang da wu ai. Yesu gaw, dinghpring ai hpe kawsi hpang gara ai ni [Mahte 5:6] gaw a lu ai ni re bai tsun sai. Dai dinghpring ai amu hpe masha ni mada mu u ga matu sha gaw n galaw ga, Shi hkang da nga ai [Mahte 6:1].
Asak hkrung nga laman Shi a mungdan hte dinghring ai hpe shawng tam nga mu [Mahte 6:33] mung shi tsun sai. Masha hpe myi man tau nna hkum jeyang myit [Yawhan 7:24] mung tsun ai. Rai sa, dinghpring ai lam gaw Karai Kasang hte ni htep ai sak hkrung lam, Shi hpe kam sham na hte shinggyim wuhpawng hta myiman tam ai lam n galaw na matsun mayu nga ai kun. Shinggyim wuhpawng hta myiman ntam ai amu hpa baw wa nga a ta? bai matut myit yu ra sai. Roma 3:4 hta ndai mungkan e dinghpring ai masha langai mi mung nnga ai, mung bai tsun da nga ai. Dai gaw kam sham ai masha langai mung nnga ai ngu htai la na kun, shing nrai tara hkan shatup lu ai masha langai mung nnga ai ngu ai kun, bai sawk yu ra na sha rai ang sai.
Chyum Laika a shinggan hku gaw Karai Kasang hpe nmai mu a ni? Lama mi tsun shagu chyum laika kaw ka da ai hpe sha atsun nga ga ai. Chyum Laika gaw byin ai hpe ka da ai nga ai zawn shadu ai, sawn nawn ai, tak yu ai hte kraw e myit hkawn ai hpe ka da ai lam mung law law re hpe O.T hta gaw J,E, D, P source hku mu lu nga ai. N.T hta gaw 'Q' hku mung mu ai. Nkau mi gaw Hypothesis hpe, Oral tradition, n gup aga hte htawn tsun hkrat wa ai kaw na ka da ai nga ma ai. N.T hpe pyi gaw 'Q' source ni gaw hypothesis, Oral tradition ni law law naw lawm nga ai nga ma ai. Oral tradition gaw Karai hte matut mai ai nga yang, Wunpawng sha ni a Hpan da ai mau mwi, Shu-u ing ai mau mwi, Masha prat pra ai mau mwi ni kaw mung Karai Kasang a dinghpring ai lawm na hpe ya na hkristan ni kadai hkap la gwi na kun?
Roma Laika 10: 1-13 hta, dinghpring ai lam lahkawng hpe tsun da nga ai. Langai gaw tara hpe hkan ai lam, bai langai gaw kam sham ai lam rai nga ai. Moshe, Abraham ni a prat hta gaw Karai Kasang a tara hpe teng tup hkan ra ai. Shaloi dinghpring ai de du lu ai nga ai. Pawlu bai rai jang gaw, kam sham ai myit masin re nga ai. Kam sham ai hte dinghpring wa lu ai. Dai kam sham ai ngu ai gaw, Madu Yesu hpe Hkristu re, hkye hkrang la ai Madu, Chyoipra ai Wenyi hte shangai wa ai, hkrung rawt wa sai Shi gaw anhte a hkye la ai Madu re, ngu ai hte hkye la ai hkrum sai, nga ai. Dai lam gaw mungga rai nna, na a n gup hte tsun hkai na n yak nga ai. Galoi raitim mai tsun nga ai majaw, loi ai kan dang, Kam jang ram sai, ngu ai lam rai nga ai. N gup aga hte myit masin gaw gindun nga ai, kraw kata kaw rawng yang she n gup aga hte tsun ai re majaw tsun jang myit hta rawng sai ngu sawn la nga ai. Dai majaw, Yesu hpe Madu ngu tsun jang gaw kam ai majaw re nga ai. Rai yang dai ni na prat hta gaw, masha yawng a nten hta, kajawng shagu, lama mi lak lai shagu Oh my God, Jesus, nga nna tsun ai ni kam sham sai ngu mai na kun?
Martin Luther mung 'Faith' ngu ai ga hte sha hpung hpe gram nu ai. Faith ngu ai dai gaw, Yesu kaw mung nga nga lu ai [Yawhan 17],[Mahte 26:39]. Raitim, kam sham ai dai gaw tara hkan ai de bai du wa ra sai. Kam sham na lam gaw Hkristan ni a matu Chyum Laika kaw ka da ai hpe hkan na bai rai wa sai. Dai majaw, shawng daw hta tsun sai, prat mi hte prat mi galai shai wa ai hta Karai Kasang hpe chye na ai lam dau yin taw nga ai. Dinghpring lu na matu, ga madat sai, tara hkan sai, tara hku nre ai sha, kam sham ai hku rai sai, ya ka da sai hpe bai hkan ra sai. Dai majaw Dinghpring ngu ai ndai gaw Karai Kasang hta sak hkrung ai lam re ni? ngu san ra wa sai.
Myit yu mai ai gaw, na a kam sham ai ngu ai hta Karai Kasang myit dik sai kun, ngu ai lam rai nga ai. Sak hkrung lam hta ndi nda raitim, kam sham lam hta dingyang Karai Kasang hpe kam nga jang, Shi ra sharawng ai sak hkrung lam mai lu la na kun. Ga shadawn: Karai Kasang sharawng awng ai 'Abraham' gaw Egutu mung e shi masu nna lawt wa sai. Abraham a kasha Yaku mung kawa hpe masu nna shaman chyeju lu la sai. Petru mung kade lang galau mat tim Yesu n kabai da ai. Kam sham ai gaw npawt rai nga ai. Dai majaw kadun ai hku tsun yang, Karai Kasang hta kam sham ai ni gaw dinghpring ai sak hkrung lam hpe madu da lu sai, ngu hkam la ging nga ai.
Raitim, Hkristan sak hkrung lam gaw dai hku sha nrai na lam nga ai. Kam sham ai hpe magam bungli hte mung, kyang lailen hte mung matut lawm wa sai. Kyang lailen ngu ai 'Ethic' gaw Chyum Laika na tengman dinghpring ngu ai hpe hkayawp da nga ai. Kyang lailen n kaja jang, Karai Kasang hte tsan gang wa mai ai hte dinghpring ai wa mung ntai wa lu ai. Masu ai, gawngba ai sat lawat, rai dum ai gawng shingyan ni hte tinghkrai myit jasat nna gam jaw gam ya myit nrawng ai ni, matsan nchye dum ai ni, manang wa lu la na hpe tinang lu la na daram nchye tsawra ai ni gaw Karai Kasang hte n ging dan nga ai. Dai majaw, nawku htung galu kaba wa magang, shinggyim wuhpawng a kanawn mazum lam madang tsaw rawt wa magang rai nga ai. Nawku hpung gaw, 'socialized version church' de gale du wa nna, myit jasat ai gaw shagrit shanem nna yawng hpe tsawra lu na lam raitim, hkan galaw nga ai gaw madang tsaw ai shinggyim kanawn mazum lam de du wa lu na lam rai wa sai. Nawku jawng de shang na rai yang, bu hpun palawng atsawm hpun ra ai, sumnung ai lai kyang hte shamu shamawt ra ai, kaja ai lam hpe sha myit ra ai, yawng hpe grai hkau ai zawn kanawn ra ai, nmai pawt dan ai, nmai masu sai. Dai majaw Nawku jawng de sa wa ai lam kaw pyi kadai hte mung ga nkam shawng shai sai. Nawku jawng sa na hpe shadut ai gaw dinghpring wa lu na hpe yaw shada nga ai.
Dai majaw, Nawku jawng gaw san seng ai shara tai wa sai, dai kaw shang nna akyu hpyi yang Karai Kasang de hkawn hkrang ai, dai majaw jahpawt jau jau Nawku jawng de sa nna akyu hpyi ra ai, ngu ai de mung du wa sai. Nawku jawng hte law law ni htep ai ni gaw kam ging ai hte Hkristan masha kaja ni re hku sawn la shangun nga ai. Hkristan mying gun sai ni nawku jawng nsa ai hpe nra ai. Nawku jawng nsa ai hpung masha ngu nsawn sai hte, daini na sinna ga na ni hkrum jam jau nga ai ndai rai nga ai. Karai Kasang a tengman ai lam hte shinggyim hpu nau myit mung, mungkan hpe daw jau mayu ai myit mung, hkam sharang ai hte manawt dingsawt tsun nra hkra hte laban nhtoi hpe hkungga lara galaw tim, Nawku jawng nsa ai majaw shanhte hpe Hkristan hku ntsun nga sai. Shanhte ni laning mi kalang du ai, nkau mi lahkawng ni hta kalang du ai. Raitim, hpung hpe woi awn ai ni gaw, laban shani shagu du na hpe ra sharawng nga ma ai. Dai majaw, Sinna ga de sasana aja awa galaw ra sai nga bu nga ma ai. Dai Sasana gaw Nawku jawng de masha bai sa wa na yaw ai kun? laban shani wu wu di di shakawn kungdawn na hpe ra ai kun, yaw shada nna sharawng awng ai lam gaw law law rai na re.
Bai nna kam sham let magam bungli ngu ai hta, Nawku hpung a shamu shamawt ai lamang ni hta nhprai ai shang lawm lu jang, nawku hpung a yaw shada ai magam bungli hpe awngdang wa hkra n gun jaw jang, karum shadaw ai hte hpaji jaw lawm rai jang, magam bunlgi hta shang lawm ai lam rai nna dai gaw Karai Kasang ra sharawng ai de du wa lu na lam re nga nna mung chye na ai ni nga na re. Sak hkrung lam hta Karai hte matut mahkai ai gaw madung re ni? 'Ndai wa gaw ngai sharawng awng nga ai, ngai tsawra ai kasha' rai nga li ai ngu lu na gaw, dinghpring lam rai ni? Chyum Laika hpe hkan ai lam rai ni? shing nrai atang ahpa sha sawn kau nna hpung ngu ai sap sanap hta ginchya nga na i?
'Yup nga ai gwi hpe hkum jasu' ngu ai ga baw hte, Hpungtau langai anyam ai lam ka da ni ai. 'Hpung sara ni hkaw ai mungga ta tut sak hkrung lam hpe nhkra ai' nga ai re. 'Shanhte mung hkaw ra nna hkaw nga ma ai, ngai mung Nawku jawng sa ra nna sa nga nngai' nga ai. Laiwa sai (5) ning e tsun ai hpe dai ni ngai grau hkam sha lawm nga nngai. Chyum Laika na Karai hpe sa hti dan nga ai majaw rai na sai, ngu ngai shadu ai. Tengman ai lam hpe tsun hkaw nga tim, dai tengman ai lam shani shagu na sak hkrung lam de nhkrang du wa jang, dai gaw anhte a matu tengman ai lam nre, Sinna ga na Hkristan ni a matu rai yang rai na re, shing nrai, tsaban 16 hkan na Karai masa rai yang rai na nhten! Dai majaw Sinna ga na ni kam ai Karai hpe anhte Sinpraw ga na ni hkrak chye na sani? ngu ai hpe Karai Sinpraw Karai Sinna ngu ai myit yu ai lam hpe hpungdim dat nngai law....sharai hti ra ai nga yang, chye na la ya mi gaw, kyu hpyi dat nngai...
No comments:
Post a Comment