Hpuntang Hpaji Mu Jut, kadun kadaw

Dai ni gaw Hpuntang Hpaji mu jut lahkawng hpe kadun ai hku tsun dan mayu nngai.

1. Lata Lum Ai Masha.

Masha langai hte langai hkrum shaga hku hkau hpang wa yang, lata matut shakram hkat ai gaw mungkan ting hta lang nga ai hku hkau numshawn shaw lai ladat htunghkring langai rai nga ai ngu sawn lu ai. Hpa majaw masha langai hte langai lata matut shakram hkat ai hpe ngai hkrak nchye ai. Masha ni galaw dan ai majaw galaw ai htunghkring she rai nga li ai. Nkau mi gaw shakram hkat yang lata hte nrai, hkum nan ahpum, shabyi hte kahtep hkat rai shakram hkat ai mung mu yu ai. Japan ga kaw gaw baw sha gum dan ma ai. Ndai htung lai ni gaw nye a matu nau nhkau shi ai. Lata matut shakram ai chyawm gaw hku hkau taw sali ai. Nmu ai loi na sai, kaja nga nni? lata shakram, dai gaw loi la li ai.

Hpuntang hpaji sawk sagawn ai ni gaw ndai lata shakram ai hpe mung she dinglun yu nga ma ai. Dai sha nrai, gara hku akyu jaw ai, hpa byin ai hpe mung she sawk sagawn da nga ma ai. Masha nkau mi hte shakram yang lata akya sha nga grai jum pyaw, nkau mi gaw nra shabawn jum ai zawn mung nga, nkau mi gaw hpung lakung ni jum da ai zawn mung nga nga ai. Ngai shawng de hpa nmyit ai sha shakram ai wa, ndai hpungtang hpaji sara ni tsun ai kaw nna gaw, shanhte tsun ai hku dum taw taw rai nna nmai sai.

Masha langai hpe lata jum yu yang alum nga ai hte a katsi nga ai, hpa mung nnga ai ngu ai masum hku aten kadun shakram ai laman hkam sha lu na re. Lata lum ai ni a myit hta myit kaja rawng ai, (positive thinking) law ai, myit lum ai, dagu kaba ai nga nna mu ma ai. Grau nna gaw lata lahpan lum ai ni a kraw lawang gaw san seng ai sha n ga, pawt mayu ai, n kaja lam ni hte tsan gang ai hku asak hkrung ma ai nga ai. Dai majaw Coffee gawm hpe jum da nna lata shalum la, sumbu hkan manaw bang da nna lata shalum da re ai gaw myit hpe hkang ai mung re nga nna tsun da ai....

2. Matsan Ai Lam Gaw Ma Ni a Baw Nu Hkrang Jashai Kau Ya Ai.(Poverty may reduce kids' brain function)

America mung, Califonia Dakasu na Robert Knight ngu ai Myit hpaji sara kaba wa sawk tam hkawn hkrang ai nungmu ningnan (December 6, 2008)rai nga ai. Ma ni gaw law law ginsup ai hte, chye chyang wa ai baw nu kung kaba lam hpe karum ya ai zawn, makau grup yin hta kanawn mazum lam anyi anya byin jang mung, ma ni a baw nu gaw kung kaba lanyan ai lam hpe mu tam nga ma ai. Ma ni a baw nu zet let na matu gaw lam amyu myu nga na re, kanu a lu sha, sai amyu ru sai (Gene) ni mung lawm na re. Raitim, asak 9-10 grup yin ten hta baw nu a hkrang hte jasat ai kung kaba wa lu na matu, makau grup yin hte kanawn ai madang (matsan ai grup yin) hta nga ai ma ni gaw, kahpring kahpran myit mang ai hta lanyan ai hta n ga, baw nu kung kaba na daram nkung kaba ai nga ma ai. Baw nu a shadawn shadang gaw asak kade rai yang kade kaba ra ai, cells kade du ra ai (e.g, shata kade rai yang ma a wa kade tu ra ai) ngu ai baw mi nga sam malu ai.

Dai rai yang, anhte matsan ai ngu ai hpe amyu a matu hkrit ra ai baw re ni? matsan ai gaw masha a bawngring lam hpe hkra ai re majaw, amyu langai galu kaba zet let wa na matu ndai ma prat kaw nna ram daw re ai buga, lawk mare ni hta nga ra na kun? myo mare kaba de madaw nga ra na kun? ngai chyu grai ung ang sai.

Mahkrum madup langai nga ga ai. Manang langai mi buga kaw nna Yangon du wa ai. Myit kaja ai, ga shaga ai hta mare kaw hpa mang hkang nnga ai. Yangon du nna rung ni hkan sa, nbung ai masha kaga ni hte hkrum shaga daw dan re ai shaloi, grai lanyan ai hku dawdan tsun shaga ai. Ndawt na zawn re ai. Dai majaw anhte hkrum ai salang wa gaw tsun wa sai (Mare kaw gaw kam ram ai wa she nrai nga a dawng, shi grai sumnung ai, masha ni sumnung ai ngu ai gaw anya nna mana ai ni hpe shakawn tsun ai she re) ngu ai mung hkrum ga ai.

Baw nu kung kaba na ten hta lu sha ai malu masha hte makau grup yin gaw prat tup hte amyu a matu ahkyak na nrai ni? ma ni hpe ahkre are ngu daru sharin ai mung myit masa hpe hkra ai majaw, kaba wa tim hkrit chye mat ai majaw awngdang na daram n awngdang chye mat ai lam mung ahkyak ai daw langai kaw lawm ai zawn, baw nu kung kaba lam hpe mung tau chye na ya ra na lam hpuntang hpaji sara ni gaw yawng hpe shana dan nga masai law....