Yesu Tengsha Hkrung Rawt Sai Kun? ( I )

GA HPAW

DAW I.

Ndai prat hta shinggyim masha ni hpa hpe raitim hkrawk masawp chyam dinglik yu nna she hkap la na ngu ai myit masa gaw masha shagu hta ndum shamyi nbung di zawn rawng nga sai. Hpungtang hpaji rawt galu kaba wa ai hte maren, Physic hte Chemistry, Biology hpaji mung shinggyim nga pra lam hta hka nu zawn lwi ginlen ya taw nga sai.

Makam masham lam hku yu yang mung, makam masham nawku htung ni law law nga ai hte maren dai nawku htung ni hpe mung jum masawp namchyim namta ahkrawk mahti manam dinglik yu na gaw shinggyim masha ni a galaw ra ai magam bungli zawn rai taw nga sai. Dai majaw, kam sham ai ngu ai hta kaga, hpa majaw kam ai hpe joi jang hte shen nna daw dan na malai, ndai prat hta htap htuk manu ai hku hkam la lu hkra zawk shangang krawk bang ya taw ai ni mung nga nga ma ai. Ga shadawn: Jinghpaw Wunpawng sha ni gaw Nat hpe nawku ai hpe hpa majaw kabai kau ra a ta? prat hte nhtuk manu wa sai sha n ga, lachyum npru ai hku mu mada wa ai hte, dai Nat hpe kabai kau nna Hkristan tai ai Yesu hpang maga de grau tsaw ai hku kayin bang wa sai gaw dai ni aprat latsa ning jan sha gaw naw rai nga ga ai.

Yesu hpe hpa majaw hkap la ai, kam ai, kadai shadut ai, jahkrit ai ngu na nlu tsun ai. Kam mayu wa nna kam ai sha rai nga ai. Dai Yesu a labau lasang ginru ginshi ni mung anhte hta hpa nnga ai. Yuda amyu Israel amyu ni hta sha nga nga ai. Shi kadai re ai hpe mung, gara kaw na prat pra wa ai hpe mung labau matsing laika buk kaw nlu sawk yu ga ai, Chyum Laika kaw nna sha lu tam mu hkrup la saga ai rai nga ai.

Dai majaw Chyum Laika kaw tsun da ai hpe hkrak kam sham ga ai hte maren, Yesu gaw matsan mayan rai nna shangai wa sai, Roma Asuya ni si du hpe ap kau nna Udang hta jen sat kau hkrum sai, lup makoi hkrum sai, masum ya ngu na nhtoi hta gaw bai hkrung rawt wa sai hte, lani mi na nhtoi hta mungkan ga de bai du nna kaja ai hte n kaja ai, dinghpring ai hte nding nhpring ai ni hpe je yang na lam kam sham nna hkap la da sai re. Ndai lam hpe Daw garan nna Historical hte Biblical lahkawng a mabyin hta shamyet nhtawm "Yesu Kaja wa Hkrung Rawt Sai Kun?" ngu ai hpe daw hte daw tang madun na nngai.

Yesu hkrung rawt ai lam hpe myi hte chyaw mu ai ni a n gup aga hte tsun hkai hkrat wa ai kaw na tsun htawn ai hpe bai ka da ai rai nga ai nga nna tsun ma ai. Kabu gara shiga laika ni hpe AD 70 a shawng daw hta ka da sai, dai gaw Yesu si ai hpang 40 grup yin sha na ai. Ban prat langai mi daram rai nga ai. Kasa laika hte Mahte, Marku, Luka ni gaw AD 70 a shawng daw ka da sai hkrai rai nga ai nga nna, John A.T Robinson gaw sawk sagawn yu sai. Raitim, Kasa laika hpe yu ai shaloi AD 60-70 lapran mabyin ni law lawm nga ai. Yeruslem hten za ai lam, Nero hkaw hkam wa e Hkristan ni hpe zingri ai lam, Pawlu hte Ya ku si hkam ai lam ni hpe yu ai shaloi Kasa laika hpe galoi ka shangut sai hkrak tsun yak ai. Jau dik AD 62, hpanghkrat dik AD 64 rai na re nga nga ma ai. Luka laika gaw dai hta loi grau jau nga ai AD 57-62, Marku gaw AD 45-56, rai yang kaja wa Yesu si ai hpang 15-32 laman ka matsing da sai hkrai rai nga ai.

Bai nna Kasa Pawlu Korinthu de ka shana ai hta Yesu hkrung rawt ai lam hpe maumwi hku htawn tsun sai. Dai gaw Yesu si ai hpang shaning 20-25 sha naw rai nga ai. Ndai lam ni yawng gaw n gup a ga kaw na htawn tsun ai hpe ka da ai hkrai rai nga ai. Shawng daw hta Greek hku ka da sai hpe Jew hku, Aramic hku bai ka gale da sai re ngu ai hpe mung nmai malap ga ai. Bainna hkrung rawt ai ngu ai hta Lup sung hku gaw kaman byin mat ai (empty) ngu ai lam rai nga ai. Arimatha mare na Yawsep ngu ai wa shi a lup wa hta lup makoi sai she, dai ten na Sanhedrin ngu ai Yuda council ni wa shaw la kau ai i? lup makoi sai, lup sung hku kaw Yesu a moi mang nnga sai, ngu ai gaw labau hku kaja wa teng ai lam sak se madun mai nga ai.

Bai lam mi gaw, Yawsep a lup wa hpe kadai mung chye na re lama wa Yesu hpe shi a lup wa hta makoi ai teng yang gaw ngu ai mung lam langai rai nga ai. Dai lup hpe atsawm sha htu hkrawk shalau sana lam ni nga nga ai. Yesu hpe nkam sham ai ni mung, Jew ningbaw ni mung lup sung hku hta Yesu a moi mang tsawp nnga sai ngu ai hpe madi shadaw nga ma ai. Myit yu na lam gaw, Yesu a hkum hkrang moi mang makoi ai shara hpe Jew amyu ni a htunghkring hku yu yang ya du hkra jahpu shareng nna tawn da na lam ni nga nga ai, raitim dai lam nnga ai. Palistina mundan kata kaw chyoi pra ai ni a lup wa hpe jahpu shareng da ai (50) tup nga nga ai. Raitim, Yesu alup wa, Yawsep a lup ding lup ra gaw nlawm ai hpe mu lu ai.

A.D 55 ning e kasa Pawlu ka ai hta, Yesu gaw si hkam sai, lup makoi sai, dai hpang masum ya ngu na nhtoi e shi hkrung rawt wa sai, nga nna n gun jaw tsun hkaw ai lam nga ai hpe chye lu ai. Kasa Pawlu dai hku tsun ai hpe, Jew ni a htunghkring myit masa hku sawn ai shaloi hkum hkrang nan hkrung rawt ai hku hkrak hkam la chye ma ai.
Chyum masa hpaji nighkring William Crag tsun ai, " Pawlu ndai hku tsun ai gaw AD 36 mayan shi hkristan tai ai 2 ning laman Yeruslem de Petru hte Yaku hpe sa gawan ai ten, Yesu si ai hpang 5-6 ning na ai shaloi re hpe hpa majaw mau mwi hku tsun ai i? nga nna ung ang nga ai.

Lahta na achyen achya re ai mabyin ni gaw laban jahpawt hta Yesu hpe lup makoi ai kaw shi a moi mang kaja wa nan nnga ai lam hpe sak se hkam ai ni nga ai a majaw gawn ginchya wa sai rai nga ai.

Daw II.